Babək Əmir Xusrəvinin “Millət nədir?” və “Fārsi Āzəri” deyə ortaya atdığı Fars nehilistliyi və İstemarçılığı görüşlərinə baxış

Keçən yazılarda işarə olduğu kimi, bir çoxlarının zən və xiyal etdiklərinin tərsinə olaraq Babək Əmir Xusrəvi Antikomunist bir şəsx deyil, yalnız düşüncə və məfkurə açısından keçmişdə özünə ideolojik başçı deyə qələmə aldığı Tağı Ərani dək Fars istemarçılığı və nehilistliyini özünə əsas yol seçdiyi[i] üçün bu zat Fars təmamiyətçiliyini bir ülgü və örnək deyə qələmə alar[ii]. Babək Əmir Xusrəvi Tağı Ərani dək İran Məmaliki Məhrusəsindəki Milliyətləri Fars dil və mədəniyyəti əsasında “Aqvami İrani” deyə yorumlamağa və Fars istemarçılığına xoşxidmətlik etməyə çalışar. Daha artıq məsələdən uzaq düşməyək deyə bu zati əqdəsin suya verməyə çalışdığı incələr ilə tanış olaq, oxuyuruq:

"
... علیرغم اهميّتی که هر یک ازشاخص‌ها وعواملی چون « نژاد» وتبار، زبان، اعتقاد وباور مذهبی، وضعیت جغرافیائی وسرزمین؛ درتکوین ملت‌ها و تمایز آنها از یکدیگر دارند، هیچ کدام به تنهایی، کافی برای بیان وتوضیح یک ملت نیستند"[iii].

Üstə göründüyü kimi dünya görüşləri (ideoloji) sərhəd tanımadıqlarına baxmayaraq müəllif din məsələsini də milli məsələnin içinə soxmağa çalışar. Demək, dini inanclar dögmə (izaha gərəksiz) əsaslandıqları üçün avam xalq kitləsi hərhanki başqa bir etnik ilə öz doğa dolama xalqını din qardaşı deyə qələmə alabilməsinə baxmayaraq bilim açısından din və inanc məqulələri ideolojik mahiyət daşıdığı üçün millət məquləsində yer almaz. Babək Əmir Xusrəvi genə də yazmış:


"ریشه و تبار- در مورد قبایل و شهر- دولت‌ها و سایر همبودی‌های (تجعمات communaute) اوليّه بشری، مساله ریشه و تبار(معمولاً اصطلاح غیردقیق نژاد نیزبکار می‌رود) نقش اصلی داشته است. حال آنکه ملت، درست ازهم آمیختگی اقوام و قبایل متعدد و درورای آنها به وجود می‌آید،. همه را به هم پیوند می‌دهد. احساس تعلق ملی، به ملت واحد، فصل مشترک آن‌هاست. لذا «نژاد» وتباردرآن رنگ می‌بازد. همان گونه که دربخش‌های قبلی خاطرنشان گردید وچگونگی آن را در مورد ایران بیان کردیم، کمتر ملتی می‌توان سراغ گرفت که از قوم واحدی سربرآورده باشد"[iv].

Üstə göründüyü kimi müəllif İran Milləti deyə Fars istemar teorisini „millət-dövlət“ teorisi yerinə oturtmaq üçün hər hankı bir milləti oluşduran dil və mədəniyət ünsürlərini göz ardı etməyə çalışar. Üstəlik istemarçılıq əsasında aşılanmış xiyalı bağlılığı bir milli bağlılıq deyə qələmə almağa çalışar. Babək Əmir Xusrəvidən oxuyuruq:


" ... برخی از اندیشه پردازان، به ویژه آلمانی، زبان را چون ملاکِ اساسیِ تشخیص ملیت می‌دانند. فیشته فیلسوف بزرگ آلمان، منشاء ملت را با زبان مادری (Ursprache) وفرهنگ ملی مربوط می‌کند. می‌گوید: «درزبان و فرهنگ ملی « تاميّت‌ای تجلی دارد که درآن طبیعت، پیشاپیش پیوند‌های متعدد نامرئی در میان آنان برقرار کرده است.» (۱۱۸) اهمیتی که اندیشه پردازان آلمانی به نقش زبان و اصل و تبار ژرمنی، در تکوین ملت آلمان می‌دهند، دلایل خود را دارد و از بحث ما خارج است. اما آنچه مسلم است، چنین ویژگی‌ها وحالت‌ها، اساساً در رابطه بااقوام وقبایل صادق است تا باملت‌ها. همه کسانی که به زبان فرانسه سخن می‌گویند، فرانسوی (به مفهوم تعلق به ملت فرانسه) نیستند. به همان ترتیب است متکلمان به زبان انگلیسی، فارسی یا ترکی. سرنوشت و تاریخ ازانگلیسی زبان‌ها، فارسی زبان‌ها وترک زبان‌ها، ملت‌های مختلف به وجود آورده است"[v].

Üstə Babək Əmir Xusrəvinin Alman bilgin və alimlərinə nisbət verməyə çalışdığı Ursrache müəllif xiyal etdiyi, yoxsa avam xalqa yedirməyə və aşılamağa çalışdığı Muttersprache (anadili) deyil, Ursprache (qədim dil) hər hanki bir dil qurupunun yoxsa dünya dillərinin təməli deyə fərz edilmiş bir varsayım (hepotez) sayılar. Göründüyü kimi müəllif bir yalanı doğru deyə isbat etmək üçün hər şeyin yalan olduğu izlənimini yansıtmış olar. Beləliklə tələyə düşməyim deyə anadili (Muttersprache) məsələsinin üzərindən sivrişməyə çalışar. Üstəlik Babək Əmir Xusrəvi istemar dillərini anadilinin yerinə qoymağa çalışaraq milliyəti oluşduran anadili və mədəniyətləri söz qonusu olmaqdan yayındırmağa çalışar. İstər Fəransız[vi], istər ingilis[vii] və istərsə də Fars[viii] dillərinin başqa xalqlar üçün istemar dilləri olduğunu kecmiş yazılarda sərgilədiyimiz üçün bir daha bu qonulara dönmək istəməzdik. Fəransə və İngilis İmpiratorluqlarının yer kürəsi üzərə uzaq keçmişdən bəri istemarçılıq siyasətlərini nəzərə alarsaq, bir çox məmləkətlərdə Fəransə və İngilis dil və mədəniyyətlərini icbariyət və yaşayış çətinliklərindən dolayı xalqın mənimsədikləri onların bugün ethnik və milli mənsubiyət açısından Fəransə və İngilis milliyətinin bir parçası olmadıqlarına baxmayaraq onlar bugün Fəransə və İngilis dil və mədəniyyətlərinin üzdən ıraq daşıcısı (həmmalı) sayılar. Gələcəkdə onlar Fəransə və İngilistan vətəndaşı olmazsalar da, dil və mədəniyət kimliyi açısından onlar Fəransə və İngilis dil və mədəniyətinin bir parçası olacaqlar. Elə ondan yana Fəransə Dövləti bugün Afrika və Kanadanın Qubekdə Fəransə dil və mədəniyətini  mənimsəmiş birisini rahat Fəransa vətəndaşı etmək istərkən, yirmi və otuz il Fəransədə yaşamış, ancaq Fəransə dil və mədəniyətini bir Fəransəli kimi qavramaqda çətinlik çəkənlərə vətəndaşlıq haqqı vermək istəməz. Bu da istemarçı güclər tərəfindən dil və mədəniyyətin önəm və əhəmmiyyətini sərgilədiklərinə bir tanıqlıq sayılar. Babək Əmir Xusrəvi genə yazar:


"... نکته مهم دیگری که‌هانری لوفور، فیلسوف و جامعه شناس فرانسه، دررد زبان «هم چون شاخص عینی ملیت، خاطرنشان می‌کند، این است که گروه‌های ملی گاه زبان اصلی خو را عوض می‌کنند بدون اینکه بدین خاطرخصلت‌های ویژه دیگر، و آداب ورسوم وغیره خود را عوض کنند. می‌دانیم که درآذربایجان، دراثراستیلا واسکان طولانی ترک‌ها و بویژه سلاجقه، مردم آذربایجان زبان محاوره‌ای خود را که بنا به نظرمحققان و زبانشناسان جزو زبان‌های ایرانی بوده و به «گویش آذری» معروف است، ازدست دادند وترکی آذربایجانی درمنطقه متداول شد،. ولی این امر موجب نشد که آذربایجانی‌ها بدان جهت، ملیت ایرانی و احساسات وعواطف ملی ایرانی خود را از دست بدهند. درواقع، ترک زبان شدن و اختلاط مردم آذربایجان با اقوام مهاجر ترک، درهویت قومی آنها اثر گذاشت (تغییرزبان) ولی قادر به تغییرهویت ملی آنها (یعنی تعلق ملی ) نشد و پیوند‌های عمیق تاریخی و فرهنگی آذربایجانی با ایران، لطمه ندید."[ix].

Üstə göründüyü kimi, milli düşüncə və kimlik açısından Babək Əmir Xusrəvi böyükləri sayılmış Tağı Ərani[x], Yahya Züka[xi] və Mənuçehr Murtazavilərin ayaq yerinə ayaq qoymağa çalışaraq Fars istemarçılarının osmaqlandırmaq və təhmiq etmək teorilərini bir daha yeniləməyə çalışar[xii]. İran və İran Məmaliki Məhrusəsi sonralar  bir cuğrafi bölgə adı olmasına və bir neçə məmləkətləri içərdiyinə baxmayaraq „İran“ kələməsi „milliyət“ anlam və mənasına gəlməz. Demək Avropalıların „Persia“ və Türk şahlıqlarının „İran Məmaliki Məhrusəsi“ adlandırdıqları bölgə milli kimlik açısından deyil, yalnız və yalnız siyasi və cuğrafı bir bölgə sayılmış[xiii]. Babək Əmir Xusrəvi böyügü Tağı Əranini difa edərək yazır:


"من با تمام احترامی که به زنده یاد دکتر تقی ارانی دارم، با این حال با یک موضع که متاسفانه اینجا و آنجا به آن استناد می‌شود، مخالفم. ارانی خواسته است: «افراد خیراندیش ایرانی فداکاری نموده برای ازبین بردن زبان ترکی ورایج کردن زبان فارسی درآذربایجان بکوشند.». این نظرهمشهری بزرگوار من، که بی گمان ازروی علاقه وصادقانه مطرح ساخته است، اصلاً غیرممکن و درتعارض با منشور جهانی حقوق بشرمی دانم. دانشمند بزرگ، احمد کسروی، هم ولایتی دیگرمن نیز متاسفانه اندیشه مشابهی را ابرازکرده، خواسته وآرزوی خود را چنین بیان می‌کند: «....زبان‌های گوناگون که در ایران سخن رانده می‌شود، ازترکی وعربی وارمنی وآسوری و نیم زبانهای استان‌ها (ازگلیلی و مازندرانی و سمنانی وسرخه یی و سدهی و کردی و لوری وشوشتری و مانند اینها) ازمیان رود و همگی ایرانیان دارای یک زبان (که زبان فارسی است) باشند. این بوده خواسته من و در این راه بوده که کوشیده ام.» (۱۲۳).این که چگونه زبان مردم آریائی تبارآذربایجان درگرداب حوادث تاریخی و عمدتاً اززمان سلجوقیان به این سو بتدریج عوض شده است. ... اساساً یک بحث مربوط به تاریخ وسرنوشت مردم آنست و تاثیری درایرانی بودن وایرانی ماندن آنها نداشته است"[xiv].

Üstə göründüyü kimi Babək Əmir Xusrəvi dolayılı olaraq Tağı Əraninin milli bilincdən yoxsulluğunu və himaqətini sədaqət deyə qələmə alaraq öz himaqətini və Fars istemar amili olduğunu da keçmişdəki sələfləri başlığı altında barındırmağa çalışar. Demək bəşər haqları məquləsindən uzaq və bədəvi yaşamış Tağı Ərani və Əhməd Kəsrəvilər Fars olmayan dil və mədəniyyətlərin aradan getmələrinə açıq və aşkar höküm verirdilərsə, Babək Əmir Xusrəvi “qeyri milli və qovmi” deyə bu dillərin yox olmasını vətəndaşlıq (şəhrvəndi) açısından irəli sürməyə çalışar. Üstə göründüyü kimi, milli məsələ açısından düşüncə və fikir yeritmək yalnız bugün sağçı və solçu deyə Fars istemar mahiyətli məqulə deyil, bu yanaşma keçmişdə də Fars mədəniyət rasistliyi və istemarçılığı əsasında irəli sürülmüş bir davranış sayılmış. Babək Əmir Xusrəvi genə yazar:


"جایگاه زبان فارسی دّری در تکوین مليّت ایرانی 
.... 
می دانیم زبان فارسی دّری که اینک اکثریت مردم ایران بدان سخن می‌گویند، ازقرن سوّم هجری به بعد درخراسان بزرگ شیوع یافت که ازمنظرِریشه‌های قومی، پارت‌های آریائی تبار بودند... سامانیان با داشتن چنین رسالتی به ترویج فارسی آذری همت گماشتند؛ ونیزبه احیاء تاریخ گذشتۀ ایران پرداخنتد"[xv].

Üstə göründüyü kimi insan milli bilincdən yoxsul istemar amilinə döndükdən sonra hər hanki bir yalanı yozmaq və tocih etmək istər. Demək, Fars istemarçılığı İran Məmaliki Məhrusəsinə hakim kəsildiyinə, Əhməd Kəsrəvinin „Azəri Ya Zabani Bastani Azərbaycan“ adlı yazdığı resaləsi əsasında Azərbaycan Türklərini „Azəri“ deyə qələmə aldıqlarına baxmayaraq bugün Fars istemar amilləri Farscanı Azərbaycanlılara özünüzünkü deyə aşılamaq (təzriq etmək) üçün „Farsi dəri/dərbari“ adlanmış dili „Farsi Azəri“ deyə qələmə almağa çalışarlar. Demək, keçmişdə Fars İstemarı sağ məfkurəli və Fars mədəniyət rasisti olan bir Azərbaycanlının „Azəri ya Zabani Bastani Azərbaycan“ adlı yazdığı resaləsi vasitəsi ilə İran Məmaliki Məhrusəsindəki Türklərin milli kimliklərini danırdısa, bugün də onun solçu xələfi sayılan Babək Əmir Xusrəvi „Farsi Azəri“ deyə Farscanın Azərbaycana özgə və istemarçı bir dil deyil, doğma sayılmasına dayır yozum (tocih) törətmək çabasına əl çalmağa başlar. Fars dilinin Hind-Avrupa dil qurupuna ayıd olduğu və uzaq keçmişdə bugünkü İran Məmaliki Məhrusəsi ilə hər hanki bir ilgi və ilişgisi olmadığını artıq bilirik[xvi]. Babək Əmir Xusrəvi genə yazar:


"شاهرخ مسکوب دررساله پرارزش خود تحت عنوان «ملیت وزبان» توضیح میدهد که پس ازمسلمان شدن ایرانیان، تنها دردو چیزازمسلمان‌های دیگرجدا می‌شدند: تاریخ و زبان! وی تاکید می‌کند: « درست برهمین دوعامل هویت ملی یا قومی خودمان را بنا کردیم.» می‌گوید: « درقرن چهارم هجری ما ایرانی‌ها ملتی بودیم ازبوته شکست برآمده، صافی ترازگذشته با کوله بارِ تاریخ خودمان و ایستاده برزمین زبان، درخت «ایرانیت» برزمین زبان فارسی و در آب وهوای اسلام رشد کرد وسرکشید. یک قوم یا ملت کهن، اما نوخاسته»"[xvii].

Şahrux Məskub bir Mazandaranlı olduğuna baxmayaraq Fars muhitində böyüdüyü üçün etnik kimlik bilincindən yoxsullaşaraq Fars istemarçılığa xidmət etmiş bir zat sayılar[xviii]. Farsçanın bugün İran Məmaliki Məhrusəsinə hakim kəsilmə məsələsinə gəldikdə Samanilər bu dili Buxarada İslam ümmətçiliyi əsasında yaymağa çalışdıqlarına baxmayaraq yalnız Türk şahları atlarının üzəgisində bu dil İran Məmaliki Məhrusəsinə ayaq basar və Türk dərbarlarında gəlişərək zamanla Fars milliyətçiliyinə oyuncaq olmuş Pəhləvi şahlarına və sonra Fars İslam Cumhuriyəti İran hakimiyətinə təhvil verilmiş. Göründüyü kimi Fars dili İslam ümmətçiliyinə barınaraq və zaman zaman islamiyətə sarınmış bir istemarçı dil sayılar. Babək Əmir Xusrəvi İran Milləti deyiminə açıqlıq gətirməyə çalışarkən özünü tarixin qaranlıq bucaqlarına da soxaraq yazar:

"
۴.۶- ملت ایران از کی پا به حیات گذاشته است؟ … ملت ایران …. بلکه محصول یک روند طولانی تاریخی است که ازقرن‌های بسیاردور، حتی از زمان مادها وهخامنشیان آرام آرام نطفه بسته وگام به گام تکوین یافته است. احتمالا دردوران ساسانیان مقدمات آن فراهم آمده وشکل ابتدایی آن ریخته شده است. البته قبل ازمادها، تمدن درخشان چندین هزارساله عیلامی وجود داشت و دولت عیلام بربخشی ازفلات ایران حکومت می‌کرد و ازدولت‌های پرقدرت زمان خود بود که عاقبت درحدود شش قرن قبل ازمیلاد به دست آشوربانی پال، پادشاه سفاک وخونخوارِ آشورازصحنه خارج شد. اما عیلامی‌ها، دراثراختلاط وامتزاج با پارس‌ها، درتمدن وتاریخ ایران جاودانه شدند. زیرا پارس‌ها بعد ازمهاجرت به نواحی جنوب درمجاورت عیلام قرارگرفتند و چنانچه ازشواهد برمی آید درآخرین جنگ‌های عیلام با آشوردرکنارآنها بودند واز قرائن برمی آید که هخامنش سرکرده پارسی‌ها بوده و به همین مناسبت عیلامی‌ها توسعه تدریجی قدرت آنها را درمنطقه را تحمل می‌کرده‌اند. بعدها نیزهخامنشیان، شوش پایتخت عیلامی را تختگاه خود قراردادند و تمدن عیلامی و مادها را یک جا به ارث بردند و تداوم بخشیدند. ملت کنونی ایران که نسل ما وارث آنست، محصول یک تاریخ پرفراز و نشیب باستانی است، که در روند تکوین آن بارها ازهم گسسته وازنو به هم پیوسته وجوش خورده است"[xix].

Üstə göründüyü kimi Fars istemarçılığı icab edərsə, Fars istemar amilinə dönmüşlər və milli mənliyi və kimliyi terora məruz qalmışlar bu İran Milləti adlandırdıqları toplumun hanki dil və mədəniyət əsasında yaranmasını önəmli qələmə almadıqlarının yanı sıra, üçyüz il islamiyət adı altında Ərəblərin və onların qalıqları Seyidlərin İran Məmaliki Məhrusəsinə gəldiklərini və başqa etnoslar kimi, onlar da yerli insanlar ilə qaynayıb qarışdıqlarını və min ilə yaxın Türk və Moğul etnosları yerli xalqlar ilə iç içə yaşadıqlarını, bu məmaliki məhrusəyə hakim kəsildiklərini və habelə Babək Əmir Xusrəvi özü də Azərbaycan Türklərinin Qaçar tayfalarına bağlı olduğunu göz ardı etmiş sayılar[xx]. Bunların yanı sıra bugün Farsça adlanmış “Fārsi dəri/ dərbāri” dilinin qədim Həxamənişlərin Parsça/ Partça adlanmış dilləri ilə hər hanki bir yaxınlığı olmadığı da ortadadır. Həxamənişlərin dilinin cümlə quruluşunda yeddi halət, üç cinsiyət/hərfi tərif (erkək, dişi və xunsa) və üç say [təklik (müfrəd), ikilik (dual) çoxluq (cəm) ] var imiş. Bu dil keçmiş zaman (İmperfekt), geniş zaman (Aorist) və anlatılmış zaman (zamani nəqli) tanımazkən yalnız sadə keçmiş zamanı tanırmış. Bugünkü Farsçanı üstə işarə olmuş qıramer özəllikləri və görünüm ilə qarşılaşdırdıqda bu iki dilin arasında hər hanki bir bənzərlik ortaqlıq görünməz. Demək, Babək Əmir Xusrəvilərin yontamağa çalışdıqları və iddea etdikləri “İran Milləti” bugün çöllüklərdə (kəvire Lut və kəvire nəməkdə) buraxılmış üzdən ıraq çılpaq bir dəvəyə bənzər. Bu dəvənin cihaziyəsini hər hanki bir oğru əlindən almış və “fi əman-illah (xudahafiz)” deyə Farslıq çöllərinə buraxmış (Müəllifin ortaya qoyduğu İran millətinin belə bir görünümü var). Babək Əmir Xusrəvi “İran Milləti” deyimini yontadıqdan və yaramaz duruma gətirdikdən sonra yazır:


 
" ... سرزمین باستانی ما، بخاطر موقعیت جغرافیائی و دشت‌ها و دره‌های سرسبزو بارور وخوش آب و هوای خود، درطول هزاره‌ها، اقوام و طوایف مجاورودوررا برای سکونت درآن ترغیب می‌کرده است. سرزمینی که اقوام آریائی ماد، پارس و پارت، پس ازکوچیدن از اقامتگاه خود و اسکان درآن، نام مشترک قومی خود ایران( ایرنه ویج) را برآن نهادند و ثبت در تاریخ کردند"[xxi].

Üstə göründüyü kimi Babək Əmir Xusrəvi Pan İranistlərin, başlarında Mahmud Afşar Yəzdinin yalandan iddea etdikləri qara yalanları bir gerçəklik kimi sərgiləməyə çalışdığının yanısıra Paniranistlər fərz etdiklərinin tərsinə olaraq (“İranviç” Okrayna vəya bəlirsiz bir yer olacağına dayır bir ehtimal önə sürdüklərinə baxmayaraq) “İrnəvic/İranviç varsayımını da bir həqiqi yer adı olaraq Türklər hakimiyəti zamanı adlandırdıqları İran Məmaliki Məhrusəsinə daşımış görünər (Buna deyilər hünər!!. Lap da hünərin özü!!. “Hünər pişe İranyan əst və bəs!!”). Bu “İrnəvic” ifadəsi birinci dəfə 13.yüz il Zərdüştlük möbədləri tərəfindən sinədən sinəyə çökmüş nağılların kağız üzərə alındığı və müəllifi bəlli olmayan “Əvista” ad verdikləri kitabda işlənmiş "Ērān Vēž" kələməsinə əsaslanar[xxii]. Daha Artıq bilgi üçün baxınız[xxiii].

Qaynaqlar və ətək yazılar: