شیعه لیک و ایرانلیلیق دئیه فارسلیق مفکوره سی

 

 

علی شریعتی نین یازدیغی "باز شناسی هویت اسلامی – ایرانی" آدلی اثرینه دئگینمدن قیساجا علی شریعتی نین هانکی فارس محفللری ایله ایشلدیگی اوزره بیلگی وئرمک یاخشی اولار دئیه دوشونورم.

محمد مصدق زامانی محمود افشار یزدی تملینی قویموش فارس ملیتچیلیگی عیرق، نژاد، باستانگرایلیق و فارس مدنیت راسیستلیگی اساسیندا  ایمیشسه، مهدی بازرگان، یدالله سحابی و سیدمحمود طالقانی، حسن نزیه جبهه ملی محفلیندن 1340 (م. 1961) اینجی ایل آیریلدیقدان سونرا نهضت آزادی محفلینی ایران فرهنگی دئیه شیعه لیک و فارسلیق اساسیندا اورتایا قویموشلار. دئمک، فارس ملیتچیلیگی و دؤلتچیلیگی دانیشیق و سؤیلم اولاراق ایکی اساسدا ایلری آپاریلمیش:

1: عیرق و نژاد: بو نظریه چیپلاق پان ایرانیستلیک نظریه سینی مدافعه ائدنلر طرفیندن ایلری سورولموش. جبهه ملی باشلاریندا پرویز ورجاوند کیمیلر بوگون هوشنگ طالع و ادیب برومندلر طرفیندن قاباغا آپاریلار. بو گؤروشده پان ایرانیست مختلف آخینلار اورتاقلیق ائدر: حزب پان ایرانیست، حزب ملت ایران، حزب پرگهر و سلطنت طلب آخینلار.

2: "ایران فرهنگی" دئیه فارس دیلی و مدنیتینی اساس گؤتورموش آخینلار: بو گؤروشده ایران مدنیتی آنلاییشی فارس دیلی و مدنیتی اساسلی بیر نظریه اولاراق اورتایا آتیلمیش. کیمیسی بو نظریه نی فارس دیلی نین یانی سیرا شیعه لیگه و باستانگرایلیق اولاراق ساسانیلره دوگونلمگه چالیشار.  هیتلر زامانی 1936 اونجو ایل آلمان والتئر هینتس   ایران دؤلتچیلیک آنلاییشینی فارس و شیعه دئیه اساسلاندیرماغا و دولاییلی اولاراق بو دؤلتچیلیگی ساسانیلره دوگونلمگه چالیشمیش.

Hinz, Walther, Irans Aufstieg zum Nationalstaat im fünfzehnten Jahrhundert, 1. April 1936

بو گؤروش سونرا اشمیت، نظام الدین مجیر شیبانی، آرامش دوستدار، داریوش آشوری، عباس زریاب خویی طرفیندن ده اله آلیناراق فارسلیق اوچون "فارسچا و شیعه لیک" دئیه تاریخ اساسلی دؤلتچیلیک نظریه سی اولوشدورولماغا باشلانمیش.

علی شریعتی نین ده مدافعه ائتدیگی نظریه والتئر هینتیسین اورتایا آتدیغی نظریه ساییلار. بو اساسدا آذربایجان تورکلوگو طرفیندن حاکیمیت ساحه سینه قالدیریلمیش شیعه لیک آنلاییشینی علی شریعتی چؤب قابینا آتاراق "تشیع علوی" دئیه فارسلیق و  فارس باستانگرایلیغی اوچون "ایرانیت" دوکترین و نظریه سینی اورتایا قویماغا چالیشمیش. علی شریعتی اؤز گؤروشلرینی اثبات ائتمک اوچون بوتون پیس صفتلری "تشیع صفوی" و اؤزوندن اویدوردوغو اصظلاحا یاخشی صفتلری "تشیع صفوی" دئیه بیر کتاب اورتایا قورموش. علی شریعتی نین "تشیع علوی" گؤروشونون طرفدارلاری:

نهضت آزادی، سازمان مجاهدین ایله اؤز کئچمیشلرینی ایضاح ائدن مختلیف دوشونجه قانادلاری، سازمان مسلمانان مبارز، آرمان مستضعفین و مختلیف فارسچی شیعه آخینلار، تشکیلاتلار و شخصلر ساییلار.

بو دانیشیقدا ایسه بیز علی شریعتی نین هانکی محفللر ایله سیاسی ایشلدیگی اوزره بیلگی وئرمگه چالیشاجاییق.

علی شریعتی 1338 – 1341  (م. 1959 – 1962)اینجی ایللر پاریسده  "جبهه ملی ایران" محفلینی تمثیل ائتمیش[1].   1341 (م. 1962) اینجی ایلین آقوست آییندا جبهه ملی نین خارج قولو آلمایانین ویس بادئن شهرینده کئچیردیگی قورولتایین سونوچ و نتیجه سی اولاراق علی شریعتی جبهه ملی نین یئنی اورقانی دئیه آد وئریلمیش "ایران آزاد" درگیسی نین باش یازاری اولموش[2]. اؤزلرینی جبهه ملی ایران عضوو دئیه کونفئدراسیونا سوخولموش سولچو شخصلر او جومله-دن خسرو شاکری و محمود راسخ علی شریعتی نین یازیدیغی "خمینی رهبر مذهبی" مقاله سینی جبهه ملی نین "ایران آزاد" درگیسینده یاییلماسینی سانسور ائتمیشلر[3].  بئله لیکله علی شریعتی اؤزونه جبهه ملی محفلینده یئری دار گؤردوگو اوچون جبهه ملی تشکیلاتیندان آیریلاراق 1340 (م. 1961) اینجی ایل نهضت آزادی تشکیلاتی نین پاریس قولونو 1341 (م. 1962) اینجی ایل تمثیل ائتمیش[4].

1342(م. 1963) اینجی ایلین ژانویه آییندا خاریجده کی ایران اؤیرنجیلری نین لندن شهرینده توپلانتیسی کئچیریلمیش. بو توپلانتیدا علی شریعتی، صادق قطبزاده، چمران و بنی صدر ده اکتیو قاتیلمیشلار. بو توپلانتیدا بیر قطعنامه اولاراق ایفاده اولونموش: "زبان شاه، زبان گلوه است. باید با همان زبان با او سخن گفت (شاهین دیلی مرمی و گوللهدیر، شاه ایله او دیل ایله دانیشماق لازیم)"[5].

علی شریعتی نهضت آزادی محفلی نین خارجی اورقانی ساییلان "پیام مجاهد" آدلی بیر درگی پاریسده یایینلامیش. علی شریعتی تهرانا گئری دؤنرکن سر حدده توتولاراق تهرانا و اورادان دا قیزیل قلعه توتساغینا (زندانیا) گؤنده ریلمیش.[6] 1343 (م. 1964) اونجو ایل خورداد آیی نین اون بئشینده آمریکانین کاپیتولاسیون لاییحه سینه آیت الله خمینی باشچیلیق ائتدیگی اعتراضدان و آیت الله خمینی تبعید اولدوقدان سونرا نهضت آزادی نین جاوان عضولری  محمد حنیف نژاد باشچیلیغی ایله  1344 (م. 1965) اینجی ایل "سازمان مجاهدین خلق ایران" آدلی فارس تشکیلاتی قورولموش. بئله لیکله علی شریعتی نین تئوریلری نهضت آزادی محفلی واسیطه سی ایله شیعه لیک و فارسلیق دئیه یئنی قورولموش سازمان مجاهدین کادرولاری و یانچیلارینا دا اتکین تأثیر بوراخمیش و مطرح اولموش. بوگون بو تشکیلاتدا تورکلره تورکچه دانیشماغی یاساق و داغان ائدن علی شریعتی نین فارس مدنیت راسیستلیگی تئوریسینه اساسلانار. 

آیت الله مطهری 1346 (م. 1967) اینجی ایل علی شریعتی آدرئسینه مکتوب یازاراق اونو حسینه ارشاد ایله داها سیخ امکداشلیق ائتمگه چاغیرمیش.  بئله لیک ایله علی شریعتی ظاهیرده بیر ملی و مذهبی فیقور دئیه فارسلیغی و فارس ملیتچیلیگینی تهرانداکی حسینه ارشاد واسیطه سی ایله مذهبی کسیملره ده آشیلاماغا و تزریق ائتمگه باشلامیش. علی شریعتی بو ایشده خالق کیتله سینه آیدینلیق گتیرمک دئییل، ایرانیت دئیه اؤز فارسلیق نظریه سینی یایماغا چالیشمیش. اؤز دیلیندن ائشیدیریک:

 "ما اينک آن دوره را که جامعه ای دوقطبي داشتيم، گذرانده ايم: جامعه ای که تجزيه شده بود به اکثريتي از عوام که اُمُل و مذهبي بودند و در نتيجه راکد، منحط، کهنه پرست و منجمد با جهان بيني بسته و هراسان از هرگونه نوآوری، و نسبت به آينده مأيوس و در برابر حال بي تفاوت و تنها در انديشه زندگي روزمره، طهارت فردی و خانه آخرت".

(ترجمه: کئچمیشدکی ایکی باشلی و ایکی قوطوبلو توپلوم و جامعه نی گئریده بوراخمیشیق. کئچمیشده توپلوم ایکیه بؤلونموشدو: - چوخو عوام ایدی. اونلار گئری قالمیش، اَل آیاقسیز و مذهبی ایدیلر. نتیجه اعتباری ایله ساکت،دگرسیز، کهنه پرست، دونیا گؤروشو گئری قالمیش. یئنیلیکدن قورخان، ایندیکی سیاسی وضعیته تفاوتسیز، فقط گونلوک یاشاییشلاری نین، طهارت آلمانین و آخرت فیکرینده اولان بیر توپلوم ساییلاردی. ترجمه سون)

گونون سیاستی ایله مشغول اولمایان انسانلار اوزره علی شریعتی نین بو دئدیکلری بیر حدده دوغرو ساییلار. بونا باخمایاراق علی شریعتی نین هدفی یئنی بیر دونیا گؤروشو و ایدئولوژی اورتایا قویماق ایله انسانلاری اوزدن ایراق بیر قویون سوروسو کیمی اؤز ایدئولوژی سی نین دالیسیجا چکمک منظور اولونارمیش. علی شریعتی بو عوام آدلاندیردیغی مسلمان کسیمی حرکته گتیرمک اوچون ساغ و سول مسئله سینی اورتایا قویاراق آرتیرار:

"،.. در سوی ديگر اقليتي متجدد که همه حيات و حرکت و تصميم گيری و آينده گرايي و تکوين سرنوشت جامعه را در اختيار خود داشت و به دو بخش تقسيم مي شد (ترجومه: او بیری طرفده بیر یئنیلیکچی و تجدد یانچیسی آزلیق. بو دا ایکی-یه بؤلونردی)  داوام ائدر...

يا مدرنيست فرنگي مآبي بود مصرف کننده اَدا و کالای بورژوازی غرب، يا  روشنفکر مارکسيستي که او نيز مصرف کننده اَدا و کالای فکری سوسياليسم صادراتي باز هم غرب (ترجومه: و یا مودئرنچی آوروپا حئیرانی اولموش، یوخسا مارکسیست. او دا غربدن گلمیش بیر سوسیالیتلیک دوشونجه سی ایله مشغول اولان)".

علی شریعتی انسانلاری اؤز ایدئولوژیسینه جلب ائتمک اوچون داوام ائدر:

" اينک حرکتي آغاز شده است که در هيچ يک از اين قالب ها نمي گنجد و با هيچ کدام از اين ضابطه ها قابل تفسير و يا تعريف نيست (ترجمه: ایندی بیر حرکت باشلانمیش. بو حرکت هئچ بیر چرچیوه یه سیغماز. بو گؤروشلرین هئچ بیریسی ایله تفسیر ائدیله جک دئییل)"[7].

1350(م. 1971) اینجی ایلدن باشلایاراق علی شریعتی حسینه ارشاد-دا فارس مدنیت راسیستلیگی گؤروشونو شیعه لیک اساسیندا "تشیع علوی" دئیه یایماغا و خالقا "تشیع علوی" ایرانا خاص اولموش و عربلیکدن آیری بیر ایدئولوژی و گؤروش دئیه اؤز نظریه سینی آشیلاماغا و تزریق ائتمگه چالیشمیش. علی شریعتی نین شیعه لیکدن بو قرائتی  بیر چوخ دین خادیملری او جمله-دن آیت الله حسن طباطبایی قمی نی فتوا 1351 (م. 1972) اینجی ایل، آیت الله میلانی بیرینجی فتوا 1353 (م. 1974) اینجی ایل، و ایکینجی فتوا 1353 (م. 1974) اونجو ایل، آیت الله علامه غانی اصفهانی  فتوا  1356 (م. 1977) اینجی ایل، آیت الله علی نمازی شاهرودی فتوا 1356 (م. 1977) اینجی ایل، آیت سیدکاظم شریعت مداری فتوا 1356 (م. 1977) اینجی ایل علی شریعتی نین گؤروشلری نین التقاطی و خلاف اسلام دئیه اونون کتابلاری نین بیر چوخونون اوخونماسینی "تحریم" ائتمیشلر.

1354 – 1355 (م. 1975 – 1976) اینجی ایللر علی شریعتی کیهاندا چاپ ائتدیردیگی ضد مارکسیسم و فارسلیق اساسیندا ایرانیت مقاله لری ایله پهلوی رئژیمی نین بیر اؤلچوده اعتمادینی جلب ائدرکن باشقا یاندان حسینه ارشاد-دا سنتی روحانیت یئنیچیلیک علیهدارلاری دئیه  "تشیع علوی" موضوعسوندا دئمیش:

"و طبيعي است که مرتجع ها آن  (تشیع علوی) را "مارکسيسم اسلامي "  یا "مدرنيسم" بنامند و مارکسيست ها و مدرنيست ها آن را نوعي "ارتجاع مدرن"  یا  "مذهب مدرنيزه اما کساني که هوشياری آن را دارند که يک واقعيت را بر اساس خصلت های ذاتي آن و با شيوه ای منطقي، تحقيقي، بي طرفانه و علمي بشناسند و تميز دهند، نمي توانند انکار کنند که آنچه اکنون در برابر خويش دارند، يک حرکت جديد و يک ايدئولوژی جديد ]است[  "[8].

بو گؤروشلر تهراندا حسینه ارشاد طرفیندن گئنیش گنج و جاوان نسل آراسیندا یاییلارمیش. بئله لیکله مهدی بازرگان باشچیلیق ائتدیگی نهضت آزادی محفلی "حسینه ارشاد" واسیطه سی ایله علی شریعتی نین "شیعه لیک" آدینا یازدیغی یئنی ایدئولوژی آد وئردیگی "تشیع علوی" تئوری سینی توپلوما آشیلار و تزریق ائدرکن "سازمان مجاهدین خلق"  آدلی تشکیلاتین دا ایدئولوژی باخیمدان کادرولاشماسینا بؤیوک خدمتی اولموش.

علی شریعتی نین "شیعه لیک و فارسلیق" دئیه "تشیع علوی" آنلاییشی شاه رئژیمی علیهینه سیلاحلی چاتیشمانی ظولومه قارشی "یوخ دئمک" ماهیتی داشیمیش[9].  علی شریعتی نین پاریسده چیخاردیغی "پیام مجاهد" درگی سی نین داوامی اولاراق 1358 (1979) اینجی ایل سازمان مجاهدین تشکیلات نین رسمی اورقانی نین آدی دا "مجاهد" قویولموش. 

شیعه روحانیت کسیمی نین علی شریعتی اثرلری علیهینه یازدیقلاری فتوالاری 1358 (م. 1979) اینجی ایل، انقلابدان سونرا "اسلام التقاطی کدام است" آدلی بیر کیچیک کتاب اولاراق یایینلانمیش. او کتابدا علی شریعتی نین بیر چوخ کتابلاری او جمله-دن "پدر و مادر ما متهم هستیم" آدلی کتابی نین دا سنتی روحانیت طرفیندن اوخونماسی نین خلاف ایسلام اولدوغو وورقولانمیش.

بو کتابی یایینلاماقدان و چاپ ائتمکدن هدف سنتی و سیاست ایله مشغول اولماق ایستمگن  روحانیت کسیمینی سوسدورماق اولموش. او کتابدا آیت الله شریعتمداری آدرئسینه یازیلمیش مکتوب و اونون وئردیگی جاواب دا یایینلانمیش، اوخویوروق:

"بسمه تعالی

محضر مبارک آیت الله العظمی آقای حاج سید محمد کاظم شریعتمداری دامة برکاته

با تقدیم سلام .... اخیراٌ در تهران شایع شده است سرکار عالی (در) نوشته ای شریعتی را تأیید نموده اید و در کتابفروشی دارالتبلیغ بفروش میرسد و از طرفی بازگو میکند که در حق او ... فرموده اید. صحت دارد یا خیر؟"

جاواب: بسمه تعالی

حقیر اطلاعی از این موضوع ندارم و اگر چنین چیزی بنام ما باشد تکذیب می شود. مهر و امظاء آیت الله شریعتمداری"[10]

بئلنچی جاوابلاری یایماقدان منظور سنتی روحانیتی مرتجع قلمه آلماق، انقلاب نسلینی اونلاردان قوپارماق اولموش. بو مسئله ده باشاریلی دا اولموشلار. آیت الله سید کاظم شریعتمداری بیر بؤیوک مجتهد اولماسینا باخماراق "آمریکا یانچیسی و مرتجع" اتهاملاری خلق مسلمان مسئله سینده سوسدورولموش.

 

ایشیق سؤنمز، 19.06.2018

 


 

[1]           صادق طباطبایی، خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطبایی جلد 1، ص. 180:  

[2]           صادق طباطبایی، باخ اورادا، ص. 205.

[3]           صادق طباطبایی، باخ اورادا، ص. 210

[4]           صادق طباطبایی، باخ اورادا.

[5]           صادق طباطبایی، باخ اورادا، ص. 207.

[6]           صادق طباطبایی، باخ اورادا، ص. 211.

[7]           علی شریعتی، بازشناسی هویت ایرانی- اسلامی، ص. 320

[8]           علی شریعتی، بازشناسی هویت ایرانی- اسلامی، ص. 320 – 321

[9]           علی شریعتی، تشیع علوی (تشیع علوی تشیع "نه" است در برابر ظلم) و تشیع صفوی

[10]          مؤلیف نا معلوم، اسلام التقاطی کدام است، 1358، ص. 46. داها دا بنیاد فرهنگی علی شریعتی: http://drshariati.org/?p=1482