علی شریعتی و فارس شعوبیه چیلیگی (1)

کئچمیش دانیشیغیمیزدا علی شریعتی نین شیعه لیک دئیه فارسلیق و فارس ملیتچیلیگی اوچون "ایرانیت" آنلاییشی اوزره ایضاح وئردیک. بو دانیشیقدا ایسه مرتضی مطهری نین آیت الله خمینی نجفده اولارکن اونا گؤندردیگی اؤز قناعتلری و نظرینی، ایستر علی شریعتی و ایسترسه ده دوشونجه باخیمدان اونون شاگیردلری اولموش مجاهدین خلق اوزره اورتایا قویماغا چالیشاجاییق. مرتضی مطهری حسینه ارشاد-دا کادرولاشمیش ملی و مذهبی کسیم ایله یاخیندان تانیش اولدوغو اوچون 1356 اینجی ایل آیت الله خمینی آدرئسینه مکتوب یازمیش. او زامان علی شریعتی دونیاسینی دگیشمیش اولماسینا باخمایاراق ایستر مجاهیدین خلق و ایسترسه ده علی شریعتی نین اثرلری اوزره آیت الله خمینی اوچون نظرلرینی یازمیش،  اوخویوروق:

"جریان دوم جریان به اصطلاح گروه مسمی به «مجاهدین» است. این‌ها در ابتدا یک گروه سیاسی بودند ولی تدریجا به صورت یک انشعاب مذهبی دارند در می‌آیند، درست مانند "خوارج" که در ابتدا حرکتشان یک حرکت سیاسی بود، بعد به صورت یک مذهب با یک سلسله اصول و فروع درآمدند. کوچک‌ترین بدعت این‌ها این است که به قول خودشان به «خودکفایی» رسیده‌اند
و هر مقام روحانی و مرجع دینی را نفی می‌کنند. از همین جا می‌توان تا آخر خواند. دیگر اینکه در عین اظهار وفاداری به اسلام، کارل مارکس لااقل در حد امام جعفر صادق علیه السلام نزد این‌ها مقدس و محترم است ... افراد متدین و فهیمی که سال‌ها با آن‌ها هم زندان بوده‌اند ؛هستند و من معتقدم حضرتعالی از آنها نه فقط از یک نفر آن‌ها- جدا جدا بخواهید نظریات خود و مشهودات خود را بنویسند و خدمتتان ارسال دارند؛ و عجب این است که هنوز هستند برخی از دوستان ما و ارادتمندان شما که کارهای این‌ها را توجیه و تأویل می‌کنند.."[1].

مرتضی مطهری نین مجاهدلر اوزره آرتیق بیلگی آلماق آدرئیسی آیت الله طالقانی و آیت منتظری کیمی روحانی مقاملار منظور اولونار. بونلار دا شاهلیق زندانیندا ایستر مجاهدلر و ایسترسه ده باشقا زیندانیلر ایله تانیش اولموش، اونلاری ایستر ایدئولوژی و ایسترسه ده شخصیت باخیمیندان یاخیندان تانیمیش شخصیتلر اولموشلار. دئمک، تهراندا جمهوری ایسلامی حاکیمیتی نسبی یئرینه اوتوردوقدان سونرا "ایرانیت" آدینا شاهلیق علیهینه اورتاق اولموش و اشتراک ائتمیش مختلیف دونیا گؤروشلو انسانلارین "همه باهم" دئیه وئردیکلری شعارلار بیر یانا بوراخیلاراق بو تشکیلاتلارین تصفیه حئسابلاری نین باشلانماسی بو محفللرین هر بیری نین اؤزلوگونده باشقا دونیا گؤروشونده اولان تشکیلاتلار و شخصیتلر اوزره گلدیکلری قناعته اساسلانمیش مقاملار ساییلمیش. بو باخیمدان سیدمحمود طالقانی اؤلدوکدن سونرا مجاهیدلر داها دا آرتیق سیخیشیق دوروم و وضعیتده یئر آلمیشلار. مرتضی مطهری آدی کئچن مکتوبدا علی شریعتی نی "ایرانیت" دئیه ایسلامی فارسلیق اوچون بیر وسیله ائتدیگی اوزره آیت الله خمینی آدرئسینه یازدیغی مکتوبدا بیلگی وئرمگه چالیشمیش، اوخویوروق:

"... برخی جمعیتهای به ظاهر مذهبی مثل شریعتی‌ها در آن وحدت نظر دارند کوبیدن روحانیت از اساس و برداشتن این سدها از میان است، البته هر دسته‌ای به منظوری؛ ... "[2]

مرتضی مطهری مجاهدلرین ده ایدئولوژی باخیمدان دا "خودکفا" اولدوقلاری ادعاسینی آیت الله خمینی-یه یازدیغی کیمی علی شریعتی یانچیلاری اوزره ده عئین قناعته گلمیش، بو دوغرولتو آیت الله خمینی-یه نجفه گؤندردیگی مکتوبوندا بیلگی وئرمیش، اوخویوروق:

"... چهارم مسأله شریعتی‌هاست. در نامه قبل معروض شدم که پس از مذاکره با بعضی ؛ مشترک قرار بر این شد که بنده دیگر درباره مسائلی که که به شخص او مربوط می‌شود، از قبیل صداقت داشتن و صداقت نداشتن از قبیل التزامات عملی سخن نگویم ولی انحرافاتی را که در نوشته‌های او هست به صورت خیرخواهانه و نه خصمانه تذکر دهم؛ وای!"

مرتضی مطهری دوشونجه باخیمیندان علی شریعتی و اونون یانچیلاری نین صادیق اولدوغونا اینانمادیغینا باخمایاراق علی شریعتی نین اثرلری نین خطالی مقاملارینی دوستجاسینا خاطیرلاتماغی منظور ائتمیش.

علی شریعتی نین بو خطالارینی  نظره آلاراق آیت الله خمینی تمثیلچیسی مرتضی مطهری و دولاییلی علی شریعتی تمثیلچیسی مهدی بازرگان علی شریعیتی اؤلدوکدن سونرا اجتماعیت اوچون اورتاق بیلدیریش و اعلامیه ایله بو مسئله نی ایضلح ائتمگه چالیشمیشلار. بو بیلدیریش و اعلامیه نین ایچریک و محتواسیندان ائشیدک، اوخویوروق:

"... نظر به این‌که تحصیلات عالیه و فرهنگ او غربی بود و هنوز فرصت و مجال کافی نیافته بود در معارف اسلامی مطالعه وافی داشته باشد، تا آن‌جا که گاهی از مسلمات قرآن و سنت و معارف و فقه اسلامی بی‌خبر می‌ماند، هر چند با کوشش زیاد به تدریج بر اطلاعات خود در این زمینه می‌افزود، در مسائل اسلامی (حتی در مسائل اصولی) دچار اشتباهات فراوان گردیده است که سکوت در برابر آن‌ها ناروا و نوعی کتمان حقیقت و مشمول سخن خداست که : إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ مَا أَنزَلْنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَالْهُدَىٰ مِن بَعْدِ مَا بَيَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِي الْكِتَابِ ۙ أُولَٰئِكَ يَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَيَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ (بقره 159).

از این‌رو، با توجه به اقبال فراوان جوانان به کتب مشارالیه و این‌که خود او در اواخر عمر در اثر تذکرات متوالی افراد بی‌غرض و بالاتر رفتن سطح مطالعات خودش متوجه اشتباهات خود شد و به یکی از نزدیکانش وکالت تام برای اصلاح آن‌ها داد، اینجانبان بر آن شدیم به حول و قوه الهی ضمن احترام به شخصیت و تقدیر از زحمات و خدماتش در سوق دادن نسل جوان به طرف اسلام بدون مجامله و پرده‌پوشی و بدون اعتنا به احساسات طرفداران متعصب و یا دشمن مغرض، طی نشریاتی نظریات خود را درباره مطالب و مندرجات کتاب‌های ایشان بالصراحه اعلام داریم. از خداوند متعال مدد می‌طلبیم و از همه افرادی که بی‌غرضانه نظریات مستدل خود را در اختیار ما قرار ‌دهند و ما را در این راه یاری نمایند متشکر خواهیم شد.

والسلام علی من اتبع الهدی / مهدی بازرگان، مرتضی مطهری"[3].

اوسته گؤروندوگو کیمی مهدی بازرگان روحانیته تمکین ائده رک اؤز ایستگی نین ترسینه اولاراق علی شریعتی نین دینی و فقهی مسئله لرده ساوادسیز اولدوغونو و بؤیوک خطالارا یول وئردیگینی مرتضی مطهری ایله بیرلیکده تأیید و تأکید ائتمیش. بو کفایتسیزلیگین اوستونه علی شریعتی نین تاریخ جعل ائتدیگینی و شیعه لیگی "ایرانیت"-ه اؤزل و خاص دئیه ساسانیلر ایله بوگونکو فارس دؤلتچیلیگی آراسیندا باغلانتی قورما چاباسینی دا آرتیرارساق، بیلیم و علم باخیمیندان اونون نئجه بیر افتضاح دوروم و مقامدا یئر آلدیغی بللی اولار. مهدی بازرگان ایله مرتضی مطهری نین علی شریعتی اوزره یایدیقلاری بیلدیریش و اعلامیه  نهضت آزادی محفلی، بیر چوخ فارس شعوبیه چی و ملی مذهبیلرینی اولدوقجا راحاتسیز ائتمیش.

بئله لیکله ملی مذهبی محفلیندن حبیب الله پیمان، مهندس موسوی، بسته‌نگار، فریدون سحابی و محمد مهدی جعفری آدلی شخصلر اعلامیه نی گؤتوره رک مهدی بازرگانین ائوینه گئتمیش. بازرگانین ائوینده باش وئرنلری محمد مهدی جعفری نین دیلیندن ائشیدیریک:

" گفتیم این چیست که شما نوشتید؟

مهندس بازرگان گفت : من مثل شاگرد مدرسه ناآگاهی بودم. ... وقتی اعلامیه امضا شد، من پیش خودم فکر کردم که به پیروزی بزرگی دست پیدا کرده‌ام که آقای مطهری را وادار کرده‌ام که این حرف‌ها را بزند و اعتراف کند که اعتقادات دکتر هیچ اشکالی ندارد.

بازرگان گفت : اعلامیه را آوردم پیش دکتر سحابی. ایشان آن را نگاه کرد و گفت "این چیه امضاء کردی؟" اولین ضربه را دکتر سحابی بر من وارد آورد و مرا متوجه کرد که متن نامه آن چیزی نیست که من در آغاز فکر می‌کردم..
مهندس بازرگان وقتی با عکس‌العمل دکتر سحابی روبرو می‌شود، به آقای مطهری تلفن می‌کند و می‌گوید؛ "خواهش می‌کنم این متن را منتشر نکن. ما از خیرش گذشتیم."

مطهری هم می‌گوید : "من فقط یک نسخه دادم به کسی. چشم. منتشر نمی‌کنم.[4]"

اوسته گؤروندوگو کیمی مهدی بازرگان اؤزونو جاهیللیگه وورماقلا حاکیمیته یئریکلمیش رادیکال فارسچی مذهبیلر و فارسچی ملی مذهبیلر آراسیندا قاباریلمیش گرگینلیگی یاتیرماغا چالیشمیش. مرتضی مطهری آیت الله خمینی-یه یازدیغی مکتوبوندا آرتیرمیش:

"اخیرا می‌بینم گروهی که علاقه و عقیده درست به اسلام ندارند و گرایشی انحرافی دارند با دسته بندی‌های وسیعی در صدد این هستند که از او (علی شریعتی) بتی بسازند که هیچ روحانی جرات اظهار نظر در گفته‌های او را نداشته باشد.."[5].

مرتضی مطهری نین اوسته کی گؤروشلری میلیتان فارس شعوبیه چیلیگینی تمثیل ائدن قوروپلار او جومله-دن فرقان ساییلار. بو قوروه و مطهرینی تئرور ائتمکلری اوزره گلن دانیشیقدا لازیملی بیلگی وئریله جکدیر.

مرتضی مطهری آیت الله خمینی-یه یازدیغی مکتوبدا آرتیرمیش، اوخویوروق:

"بسیار خوب است و برای شناختن ماهیت این شخص (علی شریعتی) لازم است که حضرتعالی مجموعه مقالات او را در کیهان که یک سال و نیم پیش چاپ شد شخصا مطالعه فرمائید. این مقالات دو قسمت داشت: یک قسمت ضد مارکسیسم است که مقالات خوبی بود درباره ملیت ایرانی ... قطعا تا کنون احدی از ملیت ایرانی به این خوبی و مستند به یک فلسفه امروز پسند دفاع نکرده است. شایسته است نام آن را«فلسفه رستاخیز» بگذاریم. ... ملاک ملیت، خون و نژاد که امروز محکوم است نیست، ملاک ملیت فرهنگ است و فرهنگ به حکم اینکه زاده تاریخ است نه چیز دیگر، در ملت‌های مختلف، مختلف است؛ فرهنگ هر قوم فرهنگ آن قوم است؛ هر قوم که فرهنگ مستمر نداشته نابود شده است؛ ما ایرانیان فرهنگ دو هزار و پانصد ساله داریم ...، در این میان بیش از همه درباره حمله عرب بحث کرده و نهضت شعوبیگری را تقدیس کرده است، آنگاه گفته اسلام برای ما ایدئولوژی است و نه فرهنگ؛ اسلام نیامده که فرهنگ ما را عوض و فرهنگ واحدی به وجود آورد، بلکه تعدد فرهنگ‌ها را به رسمیت می‌شناسد همان طوریکه که تعدد نژادی را یک واقعیت می‌داند؛ آیه کریمه«اِنّا خَلَقناکُم مِن ذَکَرٍ وَ اُنثی وَ جَعَلناکُم شُعوباً وَ قَبائِلَ…» ... ادعا کرده است که ایدئولوژی ما روی فرهنگ ما اثر گذاشته و فرهنگ ما روی ایدوئولوژی ما، لهذا ایرانیت اسلامی شده است و اسلام ما اسلام ایرانی شده است.... فرهنگ واحد به نام فرهنگ اسلامی را انکار کرده است... "[6].

اوسته گؤروندوگو کیمی دیل و مدنیت اساسلی دوشونه رک آیت الله مطهری ده علی شریعتی نین "شعوبیه (خالقی) گؤروشلرینی پیسلمیش دئییل، اوسته لیک اونو آلقیشلامیش گؤرونر. مرتضی مطهری بو دوغرولتودا قرآن آیه لرینه ده آیت الله خمینی نی ارجاع ائتمگه چالیشمیش. دئمک، دیل و مدنیت اساسلی دوشوندوکده اؤز دیل و مدنیتینه اؤزن و دقت گؤسترمک هرهانکی بیر دین خادیمی، حاکیم دیل و مدنیته منسوب اولانلار طرفیندن پیسلنمیش دئییل. یالنیز دینی سیاسته وسیله ائتمیش ایستعمارچی گوجلر بو مسئله-دن راحاتسیز اولابیلر. بیزیم علی شریعتی کیمی فارس شعوبیه چیلرینه توتدوغوموز ایراد اونون تاریخ جعل ائتدیگی، تورکلرین ایستر فارس دیلی، مدنیتی، ایسترسه ده ایران ممالیکی محروسه سینه ائتدیکلری خدمتلری گؤرمزدن گلدیگی مقاملار ساییلار. علی شریعتی کیهان قازئتینده ضد مارکسیسم و فارسچیلیق مقاله لرینی یایماقلا بیر یاندان پهلوی حاکیمیتی اطلاعات مأمورلاری نین باسقیسی آلتیندان قاچارکن پهلوی حاکیمیتینه مخالیف اولان قوروپلار قارشیسیندا بیر مخمسه ایله اوزلشمیش گؤرونر. بو دوغرولتودا مرتضی مطهریدن اوخویوروق:

"در انتساب آنها به او (علی شریعتی) شکی نیست، به بعضی‌ها مثل آقای خامنه‌ای و آقای بهشتی گفته مال من است، ولی مدعی شده که من این‌ها را چندین سال پیش نوشته‌ام و این‌ها را پیدا کرده و چاپ کرده‌اند؛ در صورتی که دلائل به قدر کافی هست که مقالات، جدید است. به هر حال مطالعه حضرتعالی بسیار مفید است"[7].

اوسته مرتضی مطهری نین ده گلدیگی قناعته اساسا بو مقاله لر ایچریک و محتوا باخیمیندان یئنی، سونرا یازیلمیش و کیهان قازئته سینه شخصا علی شریعتی نین چاپا گؤندردیگی و فارسلیق توپلوموندا اؤزونه درین رغبت ایزی بوراخمیش مقاله لر ساییلدیغینا باخمایاراق علی شریعتی سونراکی جمهوری اسلامی باشچیلارینی آلداتماغا چالیشدیغی دا آچیق و آشکار اورتادادیر.

ایشیق سؤنمز، 24.06.2018