شمس تبریزین ایکینجی یووارلاق ماسا دانیشیقلاری اوزره سونقومالار(ملاحیظه لر)

آذربایجان میللی حرکتی باشلیغی آلتیندا یاراناجاق بیر گوروپ یا تشکیلات آذربایجان میللی حرکت آدینی داشیدیغی اوچون بوتون آذربایجان میللی حرکتینده کی فیکیر صاحابلارینا قاپیسینی آچیق توتمالیدیر. بو باخیمدان شمس تبریز سایتینین "حرکت ملی آذربایجان شاخه تبریز" آدلی یووارلاق ماسا اطرافینداکی فیکیر صاحابلاری آذربایجان میللی حرکتینده اولان بوتون فیکیر صاحابلارینی تمثیل ائده بیلرمی دئیه سورقو سوآل اورتایا قویمالی ییق. میللی حرکت روحانی و ماددی دونیا گؤروشو آچیسیندان اینسانلار آراسیندا سرحد قویا بیلمه دیگی اوچون میللی حرکته بوتون خالق گوروپلاشمالاریندان قاتیلا بیلر دئیه دوشونمه لی و آذربایجان میللی حرکتی آدینا بیر شهرده یا منطقه ده قورولاجاق کومیته، انجمن، تشکیلات و ساییره نی بیر نئچه نفر الیله دئییل، آچیق چاغیریش (فراخوان باز) واسیطه سی ایله او توپلومو اولوشدوران فیکیرلرین نماینده لرینی او قورومو یاراتماق اوچون شریک ائتمه لی ییک دئیه دوشونمه لی ییک. مسئله یانلیش آنلاشیلماسین دئیه بو مسئله نی خاریجده کی آذربایجانلیلار یاشایان شهرلرده بیر نئچه دوست و تانیش بیر آرایا گله رک اساسنامه حاضیرلادیقلاریندان سونرا او شهرلرده یاشایان آذربایجانلیلارین بو درنک و جمعیته گلمه لری نین آرزوسوندا اولدوقلارینین تانیغی (شاهیدی) اولموشوق. دئمک، بعضی حاللاردا بیر دونیا گؤروشونه اساسلانان بیر نئچه اینسان اؤز دونیا گؤروشلری بویوتونا (طول و عرضینه) اویقون بیر اساسنامه حاضیرلایاراق بوتون میللت اوولادلارینی بو اساسنامه نی قبول ائتسین دئیه بیر میللت آدینا، اؤرنک اولاراق: آذربایجان انجمنی، درنگی، آذربایجان میللی حرکتی و ساییره. اورتایا قویورلار.  آنجاق یاخیندان بو اساسنامه و اوراداکی شخصلرین فیکیرلری ایله تانیش اولدوقدا اورادا یالنیز مصلحت اوزوندن بلللی بیر دونیا گؤروشونه مالیک اولان اینسانلارین تانیغی (شاهیدی) اولوروق. بئله لیکله بو انجمن، درنک و  تشکیلات خالق ایجتماعیتینین نظرینی قازانماقدا باشاریلی اولابیلمیر. بو مسئله لری نظره آلاراق شمس تبریز گوروپونا نظر سالماق ایستردیک؛ اوخویوروق:

" در اين ميز گرد برخي از چهره هاي فعال حركت ملّي حضور داشتند كه براساس دستور جلسه گردهمايي قبلي ، در مورد تشكيل شوراي مشورتي حركت ملّي نقطه نظرات خود را ابراز داشتند . در اين نشست دو ساعته منوچهر عزيزي ، دكتر فيض اللهي ، محمد يئني سئي و خانم گول آرا ، علي حامد ايمان ، حسين حسني ، رضا عالي ، جمشيد نيازي ، بهروز ايماني ، امير رضا صيّادي ، محمد حسين طهماسب پور شهرك ( ميرزه ) حسن ارك ، حسن دميرچي ، احمد ياري ، مهرداد ايراني شركت داشتند . كه ذيلاً  ماحصل اين نشست به صورت خلاصه خدمتتان عرضه مي گردد"

اوسته کی آدلارا باخدیقدا بیر نئچه آذربایجان میللی مسئله سی ایله مشغول اولان سئچگین شخصیتلرین آدینی گؤروروک. آنجاق آذربایجان میللی حرکتینین موتورو ساییلان تبریزده کی آذربایجان  اؤیرنجیلری نین، آذربایجان بشر حوقوقلارینین مدافعه چیسی اولان وکیللرین و بیر چوخ میللی فعاللارین او جومله دن هدایت ذاکیر، محمدرضا لوایی و ساییره لرین آدلاری اؤزلرینی بو یووارلاق ماسا طرفیندن ایجتماعیته اؤتورولموش یازیدا عکس ائتدیرمیرلر. اونلارا علاوه اولاراق یئنی میللی حرکته جذب اولموش یوزلری (سیمالاری) او جومله دن امیر رضا صیادی، احمد یاری، مهرداد ایرانیلرین تانیغی (شاهیدی) اولوروق، بو دا اؤزلوگونده سئویندیریجی حالدیر. دئمک، بو یووارلاق ماسا اطرافینداکی فیکیر توخوشونو نظره آلمادان بو ماسا اطرافیندا اوتوران شخصلر آذربایجان میللی حرکتی نین تبریز قولونو چتین اولوشدورا بیلر دئیه اؤزوموزو ایفاده ائتمک ایستردیک. آذربایجان میللی حرکتی آدینا آذربایجان میللی حرکتی ایچینده آیریلیق دوشمه سین دئیه بو سئچگین اینسانلاریمیز و فعاللاریمیزا بیر آچیق چاغیریش ایله آذربایجان میللی فعاللارینی بیر آچیق اوتوروما چاغیرمالارینی خاهیش ائتمک ایستردیک. بو یئترسیزلیکلره باخمایاراق فیکیر صاحابلاری نین آدی چکیلمه دن او اوتورومون بعضی پاساژلارینی بیرلیکده اوخویوروق:

"... به نظر من پراكندگي هاي موجود را بايستي ارگانيزه نمود حالا ديگر وقت آن فرا رسيده كه تفكرات مختلف در نقطه اي به صورت ارگانيزه در آيد و اين مسئله ممكن با جمع شدن چند فرد و يا به صورت شورائي اعمال گردد ، در اين صورت تمامي حركتها و مراسمات با تصميمات اين شورا و زير نظر آن اجرا خواهد شد ، و واقعاً در سالهاي اخير جاي خالي اين شورا را هم در داخل و هم در خارج احساس مي نماييم . حركت ملّي تشكيل چنين شورايي را به شدت طلب مي كند و در صورت تشكيل آن هم راندمان كار بالا مي رود و هم هزينه ها و ضايات كار كمتر خواهد شد . "

اوسته کی قالین گؤستردیگیمیز ایفاده لر آذربایجان میللی فعاللاری نین موختلیف فیکیر صاحابلارینی  ایچه رمه سه لر (شامیل اولماسالار) و اونلار بو اوتوروملارا چاغیریلمازسا، اؤزلری اوچون تمثیلچی سئچمه سه لر، بو توپلوم "شورا" دئیه آذربایجان میللی حرکتی آدینی اؤزونده دوغرولدا بیلمز ایفاده سینی سرگیله مک ایستردیک. گئنه ده اوخویوروق:

"... به نظر من جاي خالي چنين شورايي به شدت احساس مي شود . ولي گذاشتن نام شاخه تبريز بر روي آن كمي به نظر حرف بزرگي مي رسد و شايد از عهده ما خارج باشد و نتوانيم آن را به سرانجام برسانيم . بايد بررسي كنيم تا به نتيجه بهتري برسيم . بايد ديد مي توانيم آن را شاخه تبريز بناميم يا بهتر است عنوان آن را تغيير دهيم . يا حداقل بهتر خواهد بود با نام ديگري چنين شورايي تشكيل شود و اگر توانست از عهده آن برآيد ، نام آن را تغيير دهيم و در كل كار پر شرف و گرانسنگي است ."

اوسته گؤروندوگو کیمی میللی مسئولیتین بؤیوکلوگو اؤزونو آچیق سایقین اینسانیمیزین ایفاده لرینده اورتایا قویور. سؤزچو بو جمع ایله میللی مسئله اوزره چالیشمارام دئمیر، آنجاق او بو جمعه آذربایجان میللی حرکتینین تبریز قولو آدی وئریلمه سینی دوزگون حئساب ائتمیر. دئمک، اوسته ایشاره ائتدیگیمیز کیمی میللی حرکتین موتورو ساییلان آذربایجان میللی اؤیرینجیلری، وکیللری و بیر چوخ تبریزده حوضورلاری اولان آذربایجان میللی فعاللاری نین بو ییغینجاقدا یئرلری بوش گؤرونور. گئنه ده اوخویوروق:

"... تا حالا نشده كه ما در جايي جمع شويم و به نتيجه برسيم . اين امر باعث شده ناهماهنگي هايي به وجود بيايد كه نمونه بارز آن مراسم مزار باقرخان بود . اين ناهماهنگي ها سبب اختلاف نظرهايي شده كه دليل اصلي آن عدم هماهنگي ها بوده اگر جمع مي شديم و در اين راستا به اشتراك نظر مي رسيديم اين مسائل پيش نمي آمد . ولي تشكيل چنين شورايي كاري نيست كه بتوان با يك جلسه و يا دو جلسه به آن دست يافت . بهترين كار اين است كه با كساني كه نيامده اند صحبت بكنيم و آنها را براي آمدن به جلسات بعدي تشويق نمايم ."

اوسته گؤروندوگو کیمی بورادا دا یارانین اوزرینه بارماق قویولور. بیر سایدا آذربایجان فعاللاری نین بیر آرایا گلمه سی و "شورا" قورولوشونو ایجتماعیته بیلدیرمه سی مسئله نی حلل ائده بیلمز. مسئله نی یولونا قویماق اوچون آذربایجان میللی حرکتینده کی بوتون فیکیر صاحابلاری بیر آرایا گلمه لی و میللی چیخارلاری اساس توتاراق اورتاق قرارلار آلینمالیدیر. دئمک، مسئله "شورا" دئییل، شورا و هر هانکی بیر تشکیلاتین توپلومدا آغیرلیق قازانماسی یووارلاق ماسانین بیرینجی دیققت یئتیره جه گی مسئله اولمالیدیر. گئنه ده اوخویوروق:

"... ضرورت تشكيل آن امري بديهي است . ما نبايد بترسيم كه وجود تشكيلات و به وجود آمدن آن لازم و ضروري است و لازم است چند نفر از دوستان و دل سوزان پي گير مسئله باشند..... "

اوسته گؤروندوگو کیمی مؤحترم سؤزچو مسئله نین حیاتا کئچیریلمه سینی دوستلارا بوراخدیقدا - منیم واقتیم یوخدور و یا منیم اوچون بو مسئله ایلگینج دئییل،- سیز اؤزونوز بو مسئله ایله مشغول اولونوز دئمک آنلامینا گله بیلر. بو باخیمدان آذربایجان میللی مسئله سی سؤزچونون دئدیگیندن یولا چیخیلیرسا، کئچمیشده کی ایران ممالیکی محروسه سینده کی فارس گوروپلاشمالار مسئله سی ایله دگیشیک توتولموش دئسک، یانیلمامیشیق، آنجاق بو ایفاده لر آذربایجان میللی مسئله سی اوچون اورتایا آتیلیر. گئنه ده اوخویوروق:

" من در جلسه گذشته هم گفتم كساني ايراد مي گيرند كه اگر در اين مراسم برخي از حاضرين سهل انكاري نمي كردند در گيري پيش نمي آمد به نظر من مقصر طرف مقابل است كسي كه با باطوم آمده بود و از اول هم نمي خواستند ما داخل برويم . اگر كسي احساس مسئوليت كرده و خاسته صحبتي بكند نبايد به او ايراد گرفت . چه كسي و كدام يك از ما قبلاً به او گفته بوديم كه حرفي نزند ؟ اين بحث صحبت كردن يا نكردن نظر شخصي ماست ... چون ما در آكواريم زندگي مي كنيم و فقط مي توانيم شوراي مشورتي تشكيل دهيم با يك جلسه هم نمي توانيم به نتيجه برسيم چرا كه نمايندگان طيفهاي ديگر الان در اين جا حضور ندارند افراد حاضر هم نماينده هيچ گروه نيستند "

اوسته گؤروندوگو کیمی سؤزچو کئچمیش یازیدا دا ایشاره ائتدیگی کیمی ایرادی حاکیمیت معمورلارینا اساسلاندیریر. دئمک، آذربایجان میللی فعاللارینی قینارکن، تهران حاکیمیتینی سوللاماغا (سیبقت آلماغا) هئچ ده کئچمیش شمس تبریز سایتیندا تانیق (شاهید) اولدوغوموز کیمی اساس گؤرونمور. فارس دیل و مدنیتینه اساسلانمیش تهران حاکیمیتی آذربایجان ایجتماعیتینی فارس گؤرمک ایسته ییر. بو مسئله نی کیمسه گؤرمزدن حرکت ائدرسه، اؤزونو آلداتماغا چالیشیر. آذربایجان میللی فعالی دئیه کیمسه نین اؤزونو آلداتماسی منطیقدن اوزاق گؤرونور. بئله لیکله آذربایجان میللی حرکتی اوچون تحلیل وئرمه لرده پرویز ورجاوندلر و باشقا فارس شوونیستلری اوچون یازیلمادیغی اوچون آذربایجان ادبیان دیلینه اساسلانمالیدیر. میللی موباریزه ایددعاسیندا اولان کیمسه لر، او میللتین دیلینی اساس گؤتوردوکلری اوچون یازیلارینی دا میللت دیلینه دایالی یازمالیدیرلار دئسک، یانیلمامیشیق. دئمک، ایران ممالیکی محروسه سینده فارس دیلی تحمیلی اولاراق رسمی اولسا دا آذربایجان میللی فعاللاری بو تحمیلی کنارا وورماق اوچون ییغینجاقلاریندا، بیلدیریلرینده (اعلامیه لرینده) آذربایجان دیلینی اساس گؤتورمه لیدیرلر. باشقا حاللاردا نه اؤزوموزو آلداتماغا ائحتییاج وار، نه ده ایجتماعیتی!!! اؤز دیلیمیزده یازا بیلمیریک ایفاده لری میللی مسئولیتین آلتیندان قاچماق کیمی ایفاده لر دئیه نظره آلینمالیدیر. اؤز دیلیمیزده ساوادسیز اولدوغوموزو هر بیریمیز بیلیریک، اؤز دیلینده مقاله یازماق اؤزو ده اؤز دیلینده دوشونمک و اؤز دیلینی اؤیرنمک اوچون اینسانلارا ایمکان یارادا بیلر دئیه دوشونمه لی ییک. بئله لیکله محمدعلی فروغیلر واسیطه سی ایله آذربایجان میللتینه تحمیل اولموش فارس دیل و مدنیتینی فارس میللتینه لاییق گؤرمه لی ییک. محمدعلی فروغی یازیر:

"براى متحدالجنس نمودن ايران٫ بهترين كارها نشر معارف فارسى و ايران است. اما آنهم نه بطوريكه محسوس شود كه مىخواهند آنها را فارس كنند"(2).

دئمک، ایرانلی دئیه آذربایجان ایجتماعیتینه فارسی اوخوتماق، آذربایجانلینی فارسجا دوشونمه گه زورلاماق، اونلارین ذئهنیتینی فارسی ایفاده لر ایله مشغول ائتمک اؤزو ده محمد علی فروغیلرین ایزلری ایزله مک و خالق ایجتماعیتینی اؤز دیل و مدنیتیندن اوزاقلاداراق اونلارا فارس دیل و مدنیتی ایزلتمک آماجی داشیما آنلامینا گله بیلر دئیه دوشونمه لی ییک. و یا محمود افشار، رضا میرپنجین ساغ الی و فارس شووونیستلیگینین تئوریسیئنی یازیر:

"اگر مردم آذربايجان توانستند روزنامه هاى تركى را به آسانى بخوانند و به تركى چيز بنويسند و شعر بگويند ديگر چه نيازى به فارسى خواهند داشت؟..... مىخواهم آموزش فارسى را اجبارى و مجانى و عمومى نمايند و وسائل اين كار را فراهم آورند..... براى من ترديدى نيست كه بى هيچ زحمت و دردسرى براى هيچ كس و مخالفتى از هيچ كجا به مقصود خواهيم رسيد٫ بى آنكه آذربايجانيها احساس كرده باشند بعد از پنجاه سال به زبان فارسى .....صحبت خواهند كرد..... بايد حتما اينكار به دست خود آذربايجانيها صورت گيرد..... مطلب از دو حال خارج نيست: يا آذربايجانى ايرانى هست٫ يا نيست. اگر هست ترك نمىتواند باشد.....آذربايجانيان بايد خودشان پيشقدم شده و زبان ملى خود را (فارسى) رواج دهند تا كم كم تركى كه خارجى است برود".(3).

گؤروندوگو کیمی دوشمن هدفلی و بیزی فارسلاتماق اوچون آذربایجانا گلمیش. بیزیم میللی فعاللاریمیز ایسه تورکو یازماقدا چتینلیک چکیریک دئیه اؤزلری بیر یانا دورسون آذربایجان ایجتماعیتینی فارسلاتمادا آذربایجان میللی فعالی آدی آلتیندا دورمادان فارسچا قلم وورماغا و فارس ادبیاتینی زنگینلتمه گه و آذربایجان ایجتماعیتینی فارسلاتماغا چالیشیرلار. بئله لیکله بو داورانیش و عمللر تهران حاکیمیتینی آذربایجان میللی مسئله سینی جیددی آلماماغا گتیریب چیخاردیر. بیلیندیگی کیمی تهراندا میللیتلر ائوی (خانه فرهنگی اقوام) ایله جومهور باشقانلیغی اوچون آداقلی اولان آیت الله مهدی کروبی نین دانیشیغینی چاپ ائدن ایصطلاحاً ایصلاحاتچی "آفتاب یزد" گونده لیک قازئتی میراث خبر آدینا مقاله چاپ ائده رک آذربایجانلیلارین تورک اولمادیقلارینی (آذربایجانیها ترک نیستند) کئچمیشده کی فارس شوونیست ادبیاتیندان کؤمک آلاراق ایددعا ائدیر(4). بونلارین بیر بؤلومو ده اوسته سیرالانمیش محمود افشار یزدی نین چئینر توپور ائتدیکلری فاشیستی مفکوره لردیر. دئمک، آفتاب یزد قازئتینین ساغ الی محمود افشار یزدی نین اوغلو ایرج افشار یزدی نین اتگینده اولماسی لازیم. بو، بونلار بیر یانا دورسون گئنه ده "آذربایجان میللی حرکتی نین تبریز قولو" دئیه شمس تبریز ماساسی اطرافینداکی فیکیرلر اوزره دوشونجه یئریتمه گه داوام ائدک. اوسته  شمس تبریز ماساسیندان آلدیغیمیز سونکی آلینتی یازیدا گئنه سؤزچونون فیکیرلرینه اساسلاناراق بو مصلحتلشمه ماساسیندا موختلیف گوروپلاشمالارین نماینده لرینین اولمادیغی دیققتدن یاییلمامیش. دئمک، میللی مسئله و میللی حرکت دئدیکده بوتون آذربایجان میللی فعاللارینین نماینده لری نظره آلینمالیدیر. گئنه ده اوخویوروق:

"... من تشكيل چنين شورايي را به فال نيك مي گيرم ولي بهتر است بدانيم چه ضرورتهايي تشكيل چنين شورايي را طلب مي نمايد بايستي اين ضرورتها شناسايي شوند . اين شورا تا چه حدي ضرفييت كارها و بر عهده گرفتن مسئوليت ها را دارد ؟ وآيا مي تواند جاي خالي بحثها را در حركت بگيرد؟ لازم است ضرورتها مشخص شوند سياستگذاريها مشخص شود تا افراد متوجه باشند كه زير بار چه مسئوليتهايي مي روند. بايستي تمامي اين مسائل را شفاف سازيم تا افراد بفهمند كه چه مسئوليتي را مي پذيرند."

اوسته گؤروندوگو کیمی ذئهنیتی میللی مفکوره ایله یوغرولموش اینسانیمیز بو "شورا" داها بؤیوک وظیفه لر آلتینا گیره بیلر دئیه دوشونور. بئله لیکله بو شورالارا سئچیلمیش اینسانلارین وظیفه سی یالنیز مراسیم دوزنله مک دئییل، گله جکده هر اولاسی بیر ریسالتی داشیما مسئولیتینه لاییق اولماسی وورقولانیر و بو یولدا اؤز جان و مالیندان کئچمه گه حاضیر اولمانین ظرورتی اورتایا چیخیر. گئنه ده اوخویوروق:

"... وادامه داد : هدف اين جلسات فعلاً سازماندهي و تشكيل شورا است . همه ما به خاطر مسائل آذربايجان اينجا جمع شده ايم .اين جلسات حتماً بايد جواب بدهد . و نبايد مثل جلسات گذشته بي نتيجه باقي بماند . نظر شورا نظر فرد نيست نظر جمعي است .... "

گؤروندوگو کیمی بورادا مؤحترم سؤزچو "شورا" قورولدوقدان سونرا بوتون تبریزده کی فیکیر صاحابلارینی بو شورایا تمکین ائتمه لرینی آرزو ائدیر. بئله لیکله موختلیف فیکیر صاحابلاری بیر آرایا گلمه دن بیر حتمی نتیجه آلماق آرزوسوندا اولاجاق گؤرونور. دئمک، موختلیف فیکیر صاحابلاری اولمادان دا "شورا" آدینی داشییاجاق بیر جمعیت قورماق اولار. آنجاق بو جمعیتین اولماسی آذربایجانلیلاری اؤز تأثیر داییره سینه آلا بیلمز دئیه دوشونمه لی داها اوزون گؤرنلیلیک ایله آذربایجان میللی مسئله سینه بو کیمی اینسانلاریمیزین دیققتلی یاناشمالارینی آرزو ائدردیک. گئنه ده اوخویوروق:

"... هر چند تشكيل اين شورا كار به سزايي است ولي بايد در نامگزاري آن حساس باشيم اسمي كه بر روي آن مي گزاريم نشانگر هويت ما باشد ".

اوسته گؤروندوگو کیمی سؤزچو او جمعیتین ترکیبینی نظرده اساس توتاراق او جمعیته اویقون آدین سئچیلمه سینی حاقلی اولاراق وورقولاییر. دئمک، تبریزده کی بیر سایدا حیزب الله یانچیلاری آذرباجان میللی مسئله سینی اؤزلری اوچون بیر میللی وظیفه دیر دئیه ایجتماعیته اؤزلرینی تحمیل ائتمه گه چالیشسالار دا، اونلار آذربایجان میللی فعاللارینی دئییل، آذربایجان حیزب الله یانچیلاری نین بیر سایینی تمثیل ائده بیلرلر. گئنه ده اوخویوروق:

"...مهم تشكيل اين شوراست و بايد به تصميمات شورا قانع باشيم و بدان عمل كنيم هدف فعلاً تشكيل آن است" .

"گؤروندوگو کیمی سؤزچو  هر قیمته ایستر اولسون، بیر "شورا" صاحابی اولماق  ایسته ییر(او شورا  5 نفری ده تمثل ائتسه). دئمک او،  شورانی بیر وسیله دئییل، هدف دئیه نظرده توتور. بئلنچی بیر شورا  بو گئدیش ایله میللی حرکتین تبریز قولو دئیه ایجتماعیته تحمیل اولماغا چالیشیلا بیلر و خالق ایجتماعیتی طرفیندن قبوللوق دا گؤرمز دئیه دوشونمه لی ییک. بو باخیمدان اوراداکی ایشتیراکچیلار بو مسئله اوزرینده داها آرتیق دایانمالیدیرلار دئیه اؤز فیکیرلریمیزی اونلاردان آذربایجان میللی فعاللاری اوچون بیر آچیق چاغیریش وئرمه لرینی ایسته مه میز ایله یکونلاماق ایستردیک. آذربایجان میللی فعاللارینی تمثیل ائده جک بیر هئیئت یارانمازسا، بو گوروپ اؤز اطرافینداکی فیکیرداشلارینی نظره آلاراق، نظره آلدیقلاری "شورا" اوچون اویقون آد قویمالیدیرلار دئیه دوشونمک ایستردیک.

قایناق:

1          http://www.shamsnews.com/nesast2.htm

2          محمد فروغى، يغما٫ نومره ٧ ٫ مهرماه ١٣٢٩ ٫ سال ٣

3          دكتر محمود افشار، يگانگى ايرانيان و زبان فارسى: مجله آينده٫ تهران، سال ١٣٧٧

4          میراث خبر: آذربایجانیها ترک نیستند: پنجشنبه 20 مرداد 1384 ، 5 رجب 1426 ، 11 آگوست 2005، صحیفه گزارش6،  نومره 1580: http://www.aftabyazd.com/

ایشیق سؤنمز  12.08.2005

میللی مسئله