نه تؤکسن آشینا،  چیخار قاشیغینا

تاریخینیندن، کئچمیشیندن درس آلابیلمه ین بوگونونکو عمل و ترس عملدن ده درس آلا بیلمز. دئمک  توپلوملاردا بوگونکو شراییط کئچمیشدن، صاباح کی شرایط بوگوندن  فرقلی اولماسینا باخمایاراق بیر چوخلاری کئچمیشی بو گون ایله قارشیلاشدیراراق یاشادیقلاری دونیا ایجتماعییتی و سیاسی ایجتماعی سیستیملری نظره آلمادان یالنیز اؤزلری اوچون دییل، چوخ میللتلی (مولتی ناسیونال) ایران ممالیکی محروسه سی اوچون اولگو یونتاماغا چالیشیرام دئیه دوشونور. آنجاق بو اولگو اوزرینده دریندن فیکیر یئریتمه گه باشلادیقدا بونلار یا کئچمیشده کی پاس باسمیش خولیالاریندان اؤزلرینی اوزاقلاشدیرا بیلمیر، یا دا بیله رکدن اؤز حزبی و قوروهی منفعتلریندن یولا چیخاراق ایجتماعی و سیاسی شرایطی کونتورول آلتینا آلماق اوچون ایجتماعییتین گؤزونه تورپاق آتماغا و عوامفریبلیک ائتمه گه چالیشیر.  دئمک دوننکی  دیکته اولونموش خیالی کئمیشلری بوگونکو چتین شراییطه حل یولو کیمی گؤسترمه گه چالیشانلار تاریخی موضوعنون  دیکته اولوندوغو محیطی و فیکیر یئریتدیکده نقده چکمه دن گلجک اوچون حل یولو گؤسترمه گه چالیشدیقدا عملسیز عالیملره و یا ائرکک آرییا بنزر گؤرونرلر. ائرکک آری بال وئرمه دیگی کیمی، بیر محیطه حاکیم اولان فیکیر آخینینی نظره آلمادان،  او موحیط اوزره دوزگون تحلیل یئریتمه دن و اونو نقده چکمه دن او محیطه حاکیم اولان سیستیمدن اولگو چیخارماغا  چالیشماق دا یاخشی و ثمره لی اولا بیلمز. آشاغیدا بعضی پاسازلارینی بیرلیکده اوخویاجاغیمیز یازی علی سالاری آدلی مؤلیفین سیلسیله یازیلاریندان بیریدیر. بو یازی یالنیز فارس ایجتماعییتی دییل، ایران ممالیکی محروسه سیندکی باشقا میللتلر اوچون ده دولاییلی اولاراق خیطاب اولوندوغو اوچون اونون بعضی پاساژلارینی بیرلیکده اوخویوروق:

" آنروز که مسلمانان بتوانند اکثريت غير مسلمان جمعيت کرهً زمين (که مسلمانان فقط حدود يک ششم آنرا، و شيعيان حدود يک شصتم آنرا تشکيل می دهند)، را بعنوان انسان های با حقوق برابر بپذيرند، و بخصوص به جای حکم به کفر و الحاد و ارتداد و نفاق، در درون خانه، مخالفين عقيدتی خود را بتوانند تحمل کنند؛ آنگاه بی شک بزرگترين مانع دموکراسی و ترقی از سر راه جوامع مسلمان نيز برداشته شده است"(1).

بورادا گؤروندوگو کیمی مؤلیف اؤز دونیا گؤروشونون اسیری اولاراق ایران ممالیکی محروسه سی اوچون حل یولونو جامعه یه حاکیم اولان دیل و مدنیت نا برابرلیگی و زمان گئدیشی ایله بو توپلوملار آراسیندا مستملکه و مستملکه چیلیک معامیله سینین باش وئرمه سی، میللی و مدنی وارلیقلار حاکیم دیل و  مدنیت طرفیندن سیخیشاراق میللی و مدنی قارشی دورمایا یول آچماسیندا  دییل، مؤلیف اؤز  قوروهی و حزبی گؤروشوندن یولا چیخاراق مسلمانچیلیق وغیر مسلمانچیلیق ایفاده سی ایله ایران ممالیکی محروسه سینده یارانان قارشی دورمایا حل یولو گؤسترمه گه چالیشیر.  بونلارین گؤروشونده مسلمانلار غیر مسلمانلارا زور دئدیکلری اوچون دونیا ایجتماعیتینده دئموکراسیا دوغرو زمینه یارانمیر. ایندی سورقو سوؤال بو: کؤکو کسیلمیش پهلویلر زامانی ایران ممالیکی محروسه سینده دئموکراسی وار می ایدی؟  او زامان حزب رستاخیز شاه موخالیفلری ایله نئجه رفتار ائدیردی؟ صمد بهرنگیلر، نه اوچون اؤز آنا دیللرینده یازیب یارادا بیلمیردیلر؟ بو محمد رضا شاهین دئموکرات اولماسیندان ایلری گلیردی می؟ نه اوچون بوگون راسیستلیکلری گون کیمی آشکار اولان حزب جبهه ملی، نهضت باصطلاح آزادی، حزب ملت و دئموکرات مأب سولچو فارس تشکیلاتلاری ایران رستاخیز پارتیسی طرفیندن سیخیشیلیردیلار؟

ایران ممالیکی محروسه سینده بیر دیل و مدنیتین وارلیغینا اینانانلار یالنیز آزادلیق و بعضاًً عریضه یئری بوش قالماسین دئیه فئدرالیسم کلمه سینی بیر آغیز باغلاما وسیله سی کیمی ایشه آپاریرلار. اینانج آزادلیغی مووضوسوندا اوخویوروق:

"آزادی عقيده بواقع شاه چراغ دوران روشنگری و رنسانس 1350 – 1600) ميلادي) در اروپای مسيحی بود. برافراشتن آزادی مذهب و عقيده، بمثابه اصلی ترين پيام پروتستانيزم، بمنظور رفرم مذهبی کليسای کاتوليک، در قرن شانزدهم ميلادی، حياتی ترين نقش را در روياندن بذر دموکراسي، و به تبع آن موضوعيت يافتن احترام به حقوق و آزادی های فردی و نيز به حريم و مالکيت خصوصي، در جوامع عمدتاً غيرکاتوليک اروپا ايفا کرد. تا اينکه نهايتا، کليسای کاتوليک با مرکزيت واتيکان نيز مجبور شد برای جبران مافات و عقب ماندگی هايش درهفتم دسامبر 1965 ميلادی در دومين کنگره خود Second Vatican Council آزادی مذهبيDeclaration of Religious Freedom را اعلان نمايد (1). اين رويداد تاريخی در واقع موتور محرک و نقش تعيين کننده ای در براه افتادن موج سوم دمکراسی در کشورهای عمدتاً کاتوليک نشين اروپا مانند اسپانيا، پرتغال، يونان و بدنبالش کشورهای اروپای لاتين و شرق اروپا، بعد از فروپاشی بلوک شرق ايفا نمود. آيا اسلام و مسلمانان را از اين رفرم مذهبی گريزی هست؟"(1).

گؤروندویو کیمی دیل و مدنیت آزادلیغی یئرینه ائله بیل ایران یالنیز فارسلاردان عبارتدیر. اورادا باشقا ائتنیکلر اولمادیغی اوچون اینانج و بیان آزادلیغینا ائحتیاج دویولمش گؤرونور. دیلی و مدنیتی دانیلمیش ملتلر اوچون سیزین دیلینیز یوخدور ویا فارس اولمالیسینیز دئیرکن ایفاده و بیان اوچون یئر وار می کی، بیان آزادلیغینا دا نوبت چاتسین؟ دئمک، ایران ممالیکی محروسی سینده کی میللتلر نابرابر بیر شراییطده یاشاییرلار. فارس دیل و مدنیتی مستملکه چی ماهیت داشییاراق بیر قاتیل کیمی فارس اولمایان میلتلرین دیل و مدنیتلری ایله ایران ممالیکی محروسه سینده رفتار ائدیر.  دئمک فارس ایجتماعییتینده اینانج و بیان آزادلیغینین اولمادیغی، فارس اولمایان ایران ممالیکی محروسه سینده کی میلتلرین دیل و مدنیتلرینه مانع یاراتماغا براعت قازاندیرا بیلمز. بو اؤزلرینی دئومکرات کیمی گؤسترمه که چالیشان فارس تشکیلاتلاری ندن فارس اولمایان میلتلرین ایستکلری قارشیسیندا سکوت ائدرک بو میلتلری خبر بایکوتونا معروض قویموشلار؟ بو سوؤاللاری بو تشکیلاتلاردا پادوچولوق ائدن آذرباجانلیلار، کوردلر، لورلار، بلوچلار، تورکمنلر، عربلر، تالیشلار، گیلکلر، لورلکلر و سائیره اؤز ویجدانلارینا موراجعت ائدرک سوروشموشلار می؟

دئمک شاهنامه چیلر و فارس باستانگرایلاری بیان آزادلیغی و اینانج آزادلیغی نامینه اؤز خیاللارینی باشقالارینا یوکله مه گه چالیشلارکن بیر قاتیل کیمی ایران ممالیکی محروسه سینده فارس اولمایان اینسانلارین حاقلارینی چئینه میش اولورلار. گئنه ده اوخویوروق:

"... اگرچه برای ورود به دوران گذار به دموکراسي، اعتقاد به آزادی عقيده مانند "آزادی مخالف" و "ايران برای همهً ايرانيان" (که شعارهای قابل تقدير ولی ناکام اصلاح طلبان بوده است) ضروري؛ ولی کافی نيست. چرا که تازه پس از آن عبور تئوريک، به مشکلات عملی پی ريزی دمکراسي، يعنی ساختن يک بنای سياسي، اقتصادي، اجتماعی و فرهنگی مدرن، پی می بريم که نياز به اراده و پشتکار، دانش و تخصص، برنامه و مديريت، تکنيک و تکنولوژی دارد. آنوقت برای رفع آن ضعف های عينی و عملي، منجمله کمبود امکانات، الزامات، و فقدان سرمايه های مادی و معنوی مجبوريم آنرا ازديگران وام بگيريم. همانطور که اروپائيان در دوران رنسانس در بسياری زمينه ها از مسلمانان وام گرفتند. مرتجعين و متحجرين مذهبی و عقيدتی خودشان را راحت کرده اند؛ آنها اتّفاقاً برای شانه خالی کردن از مواجهه با همين واقعيات سرسخت و نامتعين است که حاضرنيستند از تصلب فکری و دنيای خرافی خود خارج شوند. بهمين دليل است که مرتجع و بنياد گرا ناميده می شوند. چرا که با هرچه و هرکه امروزی است سر دشمنی دارند؛ و بنا براين با جنگ و ويرانی ؛ سرکوب و استبداد، جهل و عقب ماندگی عجين اند؛ و کيست که نداند آوار کردن و سرکوب از ساختن بنايی مدرن، مانند دموکراسي، سهل تر است ...."(1).

بورادا گؤروندوگو کیمی خیال ائتدیکلری مدرنلیک ده فارس دیل و مدنیتی اساسیندا دوشونولور و یالنیز جامعه نی مدرن ائتمک اوچون آوروپایا اوز توتمانی و بئله لیکله دینچیلر اؤز منافعلرینین خطره دوشمه سیندن قورخور دئیه عوامفریبلیگه چالیشیرلار. ایران ممالیکی محروسه سینده دیل و مدنیت آزادلیغی، ملتلر آراسی حقوق برابرلیگی تانینمادان ییرمی بیرینجی عصیرده هانکی مدرنلیکدن و اینسانلیقدان سؤز گئده بیلر؟ دئمک، مرتجع ایفاده سینی ایشله درکن بو حضراتلار ملتلر مسئله سی اوزره حقوق برابرلیگی، دیل و مدنیت آزادلیغینی گؤز اؤنونه آلاراق بیر آز دا  اؤز مرتجعلیکلرینه  دیققت یئتیرمه لیدیرلر.

خاک بر دهنت،  تو همان که گویی دئموکرات هستی؟!!

گئنه ده اوخویوروق: 

"ما آدميان، برغم تنوع رنگ پوست و زبان و نيز تعلّقات گوناگون جغرافيايی و يا اعتقادی ، نيازهای مادی و ذاتی مشترک داريم. اين نيازهای مادّی و معنوی مشترک، ای بسا پس از تجربهً همهً راهها، به پاسخ های مشترک می انجامند. پاسخ ها و راه حل هايی که در شکل و محتوا نافی هر نوع تبعيض اعم از نژادي، قومي، مذهبي، جنسي، سياسي، اقتصادي، اجتماعی و فرهنگی باشند. بعبارتی ارزشها و قوانين جهانشمول لاجرم مضمونی يگانه بخش، آزادی بخش، و رهايی بخش (عدالت طلبانه) می يابند. جهانشمول بودن اعلاميه حقوق بشر را می توان يکی از اين پاسخ ها دانست. روشن است که کسی نمی تواند مدّعی رفع تمام آن تبعيضات در نظام دمکراسی شود. ولي، دمکراسی بهترين نظام سياسی ممکن و موجود است که به تجربه، بهتر ازهر نظام سياسی ديگر، بستر رفع آن تبعيضات را فراهم می کند"(1).

بورادا گؤروندوگو کیمی بیر یاندان مادی مسئله نی اؤنه چکرک فارس اولمایان ایران ممالیکی محروسه سینده کی ایجتماعیتین گؤزونه تورپاق آتماغا و خرمن وعده سی وئرر کیمی میللی و مدنی مسئله لری ایران ممالیک محروسه سینده دیقتدن یاییندیرماغا چالیشیر. آنجاق خالا خاطیرینیز قالماسین دئیه اعلامیه جهانی حقوق بشر مقوله سینی وارلیقلاری فارس دیل و مدنیت مستملکچی لیگی آلتیندا تالان اولانلارا ایحاله ائدیر. بو همان محمد رضا شاه قبول ائتدیگی بشر حقوقلارینین بیاننامه سیدیر. بو بیاننامه یه اساسلاناراق  1925 ایللریند دن بو گونه دک  بیرینجی دفعه  حاکیمیت چئوریلیشی واسیطه سی ایله قورولموش ایراندا ایران ایسلام جومهوریسی قانونلاریندا فارس اولمایان میلتلر اوچون اؤز دیللرینده ده یازیب اوخوما حاققی تانینمیش، آنجاق عمله گلدیکده فارس دیل و مدنیت مستملکه چیلیگی خطره دوشمه سین دئیه اؤزلری ایران ایسلامین خبره لر مجلیسینده  قبول ائتدیکلری اصللری ایجرا ائتمه دن تمکین ائدیرلر.

گؤروندوگو کیمی بیر دیل وبیر مدنیته دوشوننلرین ایجتماعی درکی ده بوندان آرتیق اولا بیلمزدی.

مهندس مهدی بازرگان دا اینقلاب حاکیمیتینین باشچیسی اولماسینا باخمایاراق دئمیشدی: بیز یاغیش ایستیردیک، سئل گلدی (ما باران میخواستیم سیل آمد).

دئمک، اینقلاب واسیطه سی ایله قورولان  حاکیمیتینین باشچیسی نین کیم اولدوغو،  نه اینقلاب رهبرینه، نه ده اینقلاب ائتدیک دئین ایران ممالیکی محروسه سینده کی خالقلارا بللی دییلمیش. بئله لیکله نژادپرست پرویز ورجاوندلر، داریوش فروهرلر موقت حاکیمیتین کابینه سینی اله کئچیردیلر. سونرالار ابولحسن بنی صدری ده ایران ایسلام جومهوریسی اوچون جومهور باشقانی و صادیق قطبزاده ده ایران ایسلام رادیو تلویزیونون باشچیسی بیر سؤزله دئسک،  نژادپرستلرایله پان ایرانیستلر حاکیمت پوستلارینی قبضه ائتمیشیک دئمه گه باشلادیلار. ائله بیل ایراندا فارس دیل و مدنیتیندن باشقا هئچ نه یوخ ایمیش. بنی صدر ایران ایسلام جومهور باشقانی اولارکن، کئچمیشده  گونی آذربایجانا گئتمه سینی و اورادا ایستالینین عکسینی بیر آذربایجانلینین اوتاقیندا گؤردوگونو و بو کیمدیر (؟) دئیه سوروشدوم دئدیگینی و تبریزلیگه سیز ائنترناسیونال دییل، انترسینیز(ائششک سینیز) دئدیم ایفاده سینی ایران ایسلام  رادیوتئلویزیونوندان ایران ایجتماعیتینه بیلدیریردی.

بو فاشیستی و راسیستی داورانیشلار بیر سایدا میللی روحیه لی آذربایجانلینی آیت الله سید کاظیم شریعتمداری طرفینه ایته له دی.  آیت الله شریعتمداری دا دینین سیاسته قاریشدیغینین یاخشی اولمادیغینی و فقیه ولایتی ایله راضی اولمادیغینی  خالق ملسمان پارتیسینین قورولماسی ایله بیلدیردی. بو یول موقت حاکیمیت  کابینه سی نین  نفت وزیری اولان حسن نزیه  شریعتمداری حرکتینه سوخولماغا چالیشدی. بونلار اوچون مرام و مسلک دییل، حاکیمیت شانسی اولان هر بیر آخینی کونتورولدا ساخلاماق و یئری گلدیکده کیلیدی و حساس پوستلارا صاحیب اولماق نظرده توتولموشدو.

بو آرادا یوخاریدا مؤلیف دئدیگی دکی پرولتر طرفدارلاری ایله مستضعفین طرفدارلاری بیر بیرینی سوللامادا (بیر بیریندن سبقت آلمادا) ایجتماعییتین قولاغینی کار ائدیردیلر. ایران ممالیکی محروسه سینده میللی و مدنی حاقلار ایران ایسلام اساس قانونوندا یازیلماسینا باخمایاراق گئنه شاه زامانی دکی بوکولوب فراموشخانه یه آتیلمیشدی. سولچولوق ایددعاسیندا اولان تشکیلاتلار دا بو جومهوری ایسلامینین آنا یاساسینا یازیلمیش بندلردن- اینسانلیق نامینه ده ایستر اولسون -  سؤز صؤحبت ائتمیردیلر. اونلار بو میللی و اینسانی مسئله نین مطرح اولونماسینی بورژوازیا بیر خدمت کیمی باشا دوشوردولر. آنجاق پان ایرانیستلرین کؤنلونو آلماق اوچون بومیللی مسئله نی تمامیت عرضی قالیبینده اؤرت باسیر ائتمه گه چالیشیردیلار. ساده سؤز ایله دئسک، اؤزلرینی فارس دیل و مدنیتینه قوروجو کیمی گرسترمه گه چالیشیردیلار.

بئله لیکله تشکیلات اویونلاریندان جانا گلن کیتله ایران باشلیغی آلتیندا اولان موختلیف فارسچی تشکیلات و قورولوشلاری - دینسیزین الیندن ایمانسیز گلر دئیه -  باش باشا بوراخدی.

بو منظره لری گؤز اؤنونده یاشادارکن  پهلوی زامانیندا فارس اولمایان ائتنیکلر اوچون میللی و مدنی تضییقلرین حددن آرتیق اولماسی بو خالقلارین بیر چوخ اوولادلارینی اؤز کیملیک و منلیگینه دوشمن کسیلمه سینی ده یاددان چیخارتمامالی ییق. بو اینسانلار دا منلیک و کیملیک بیلینجی یوخلوق مقامینا چاتمیشدی. بو مریض، اؤز منلیک و کیملیگینه دوشمن کسیلمیش اینسانلاری ساغاتماق اوچون اونلارا میللی بیلینج وئرمک گره کیردی. بئله لیکله چوخ زامان آپارماسینا باخمایاراق آذربایجان میللی فعاللاری بو یارالارا مرحم  قویماق، اونلاری ساغاتماق و خالق قوجاغینا قایتارماق اوچون آیدینلادیجی مقاله لر یازمالی وائتنیک گونی آذربایجان ایجتماعییتینده آیدینلاتما دوورونو یاشامالی اولدو. گئنه ده اوخویوروق:

"اقدام حزب دموکرات کردستان، مبنی بر برسميت شناختن فدراليسم شايان قدردانی و پشتيبانی است. در واقع ايران بيش از عراق به جمهوری فدرال نيازمند است چرا که علاوه بر گسترده تر بودن، از تنوع قومی و زبانی بيشتری برخوردار است. به گواه تاريخ، کورش کبير، بدليل احترام به حقوق کليه اديان و اقوام، دوران شکوه و شکوفايی ايران را به ثبت داد. ولی شاهان صفوی که (مانند خميني) روءيای امپراطوری شيعه، در مقابل امپراطوری عثمانی (سني) در سر می پروراندند، سرمنشاً تبعيض مذهبی و قومی و در نتيجه بسا جنگ ها و ويرانی ها در درون خانه شدند که مملکت را بروز سياه امروز کشاند. در همين دو انقلاب اخير، مشروطه و ضد سلطنتي، نقطهً انحراف و در نتيجه تسلط ارتجاع و استبداد با سرکوب مطالبات قومی آغاز شد. چرا که آزادی خواهان از دانش و تجربهً کافی برای پاسخگويی به مطالبات قومی برخوردار نبودند. بعد از انقلاب مشروطه رضا خان آمد تا غائلهً سرحدات کشور منجمله آذربايجان و کردستان را خاموش کند؛ و پس از انقلاب ضد سلطنتی نيز نخستين درگيری ها که دست ارتجاع را باز کرد از ترکمنستان و کردستان شروع شد، که متعافب آن، سايهً شوم ارتجاع و استبداد سراسر کشور را فرا گرفت. روشنفکران دوران انقلاب مشروطه در کنار خواست "عدالت خانه"، برای حل مسائل قومی به "انجمن های ايالتی و ولايتي" رسيدند. ياد طالقانی بخير که با چنين کولاباری راهی کردستان شد ولی نهايتا دار و دستهً مرتجع و بی شعوری که در حزب جمهوری اسلامی جمع شده بودند (در صدر آنها بهشتي، رفسنجانی و خامنه اي)، آنچه را او خواست نکردند و بقول خودش، می دانست که چرا نکردند"(1).

یوخاریدا گؤروندوگو کیمی مؤلیف باستانگرایلیق مفکوره سی نی قولتوغو آلتیندا داشییاراق فئدرالیسم مطرح ائدیر. بو دا عوامفریبلیکدن باشقا هئچ نه اولا بیلمز. دئمک بونلارین کبیر کوروشلاری بابل حاکیمیتینی ییخارکن  بین النهرینده کی مدنیتلری ده یوخ ائتدی. ناصر پور پیرارین یازدیغی دوازده قرن سکوت کتابلارینا اساساً کوروش یهودیت ایجماسینا اویونجاق اولاراق یهودیلردن آلدیغی مالی کؤمک واسیطه سیله بابل حاکیمیتی دوستاغیندا اولان یهودیلری بیر موزدور (پول واسیطه سی ایله) اولاراق آزاد ائتمیش و بین النهرینده کی  مدنیتلری یوخ ائتمه گه چالیشمیشدی.

گئنه ده پورپیرارین آراشدیرمالارینا اساساً هخامنشلر باشلاریندا کوروش اولاراق کؤچه به لیک ایله هیات کئچیریر، اؤزلری ائلات اولدوقلاری اوچون موغوللارین ترسینه بوتون آبادلیقلاری و شهرلری یوخ ائتمه گه تشبث گؤسترمیشلر. دئمک، باستانگرایلارین مغوللاری پیسله مه سی اؤزلری دئدیگی کیمی» دست پیش گیر تا پس نیفتی« ماهیتی داشییر.

بیلیندیگی کیمی تورک قاجار ائمپیریاسی علیهینه ووروشان آذربایجان مجاهدلری تهرانی آلدیقدان سونرا کراواتلی فارس شوونیستلری واسیطه سی ایله گوللندیلر. بو دا آذربایجان مجاهدلرینین ایران ممالیکی محروسه سینده کی خالقلار اوچون ائتنیک انجمنهای ایالتی و ولایتی مطرح ائتدیکلری و دئموکراسی گؤروشلری اوچون وئریلن انعام ساییلمالی.

صفویلره گلدیکده صفویلرین شیعه لیگه رغبتی ایدئولوژی بیر گؤروش ایدی. مقاله نین اوولینده ایشاره اولوندوغو کیمی هر بیر فیکیر آخینینی اؤز یئرینده و زامانینا حاکیم کسیلن سیاسی و ایجتماعی شرایطی نظره آلاراق  ده یرلندیرمک ایسته مه سک، یانلیش نتیجه لر آلمیش اولاریق. دئمک ایدئولوژی گؤروشلر تاریخ بویو اؤزلرینه ایجتماعیتده یئر آچماق اوچون باشقا ایدئولوژیلری و او ایدئوژیلری داشییان اینسانلاری سیخیشدیرمالی اولموشلار( دینی باخیمدان علی شریعتینین مذهب علیه مذهب کیتابیندان چوخلو درسلر آلماق اولار).  اوزاغا گئتمک ایسته مه سک، ایران تاریخینده بو داورانیشلارا سایسیز فاکتلار ایله جاواب تاپا بیله ریک، اؤرنک اوچون مانی و مزدک حرکتلری، سربداران و اسماعیلیه حرکتی باشلاریندا حسن صاباح (سنی سلجوقلولاری ترور ائتمک واسیطه سی ایله اؤز دونیا گؤروشلرینی یایماق ایستیردیلر).  صفویلر اؤزو ایران ممالیکی محروسه سینه حاکیم اولان بوگونکو گؤروش ایله دئسک،  آذربایجانلی و اؤز فامیللری آق قویونلولار علیهینه و سونرا دا اؤز سویداشلاری اولان عثمانلیلار علیهینه ایلک اولاراق اینانج، سونرا ایسه اؤز حاکیمتلرینی قوروما باخیمیندان  ووروشموشلار.

اوزاغا گئتمه یک،  گونوموزده ایران ممالیکی محروسه سینین اکثریتینین اینانجی اولان شیعه مذهبی، آتا بابالاری شیعه اولان و اؤزلری  شیعه کولتورو ایله بؤیوینلرین بیر چوخو کومونیسم و سوسیالیم آدی آلتیندا شیعه لیگه دوشمنلیک ائتمه گه باشلاماسینی نظره آلارساق، تاریخده کی اینانج آخینلارینی دا بو مسئله یه جاواب وئرمک اوچون آراشدیرماغا ائحتیاج قالماز. بو شخصلرین بعضی سی آتا و آنالاری واسیطه سی ایله تهران حاکیمیتی گوجلرینه توتولاراق اؤلوم جزاسینه محکوم اولدولار. حتی آیت الله علی مشکینی اؤز اوغلونو اعدام جزاسینا محکوم ائتدیردی.  دئمک اینانج آخینلارینی اؤز یئرلرینده،  زامانیندا و حاکیم کسیلن سیاسی و ایجتماعی شرایطی نظره آلاراق ده یرلندیرمک ایشین دوزگون و علمی یولودور.

ایراندا دئموکراسی مسئله سینه گلدیکده، فارس  شوونیسم فیکیرلرینی بوراخمادان دئموکرات اولماق اولماز. دئمک فارس تشکیلاریندا درسلیک کیتابلاری واسیطه سی ایله عربلر و تورکلر علیهینه هیستریک و دوشمنلیک قالیبینده اؤیرندیکلری اونوداراق یئنیدن باشلاییب اؤیرنمه گه جان آتمادان دئموکرات اولماق ایمکانسیز گؤرونور.

بو هیستریک گؤروشلر ایله تربیه اولماق قارشیداکی اینسانی بیر اینسان کیمی دییل، قارشیدا دوران بیر مانع کیمی ده یرلندیرمه لره یول آچیر. بوندان یانا دا فارس تشکیلاتلاری ساغ و سول تانیمادان ایرانداکی میللیتلر مسئله سینده شوونیست و شوونیست مئییللیدیرلر. بو شوونیستلیک موختلیف بویوتلاردا اؤزونو عیان ائدر (بعضی تشکیلاتلاردا باستانگرایلیق و پان ایرانیستلیک یورومو ایله، بعضیلرینده ائمپیریالیستلرین ایران داخیلی ایشلرینه موداخیله ائتمه بهانه لری دکی. بونلار هامیسی بیر سؤز ده ایران مرز پر گهر، چو ایران نباشد، تن من مباد عنوانلاریندا. دئمک اینسانلارا و اینسانلیغا ده یر وئریلمز.  بو دور ایران ممالیکی محروسه سینده کی اوزله شیلن چتینلیکلر). اوخویوروق:

"از طرفي، تحقق فدراليسم در ايران، منوط به خلاصی از چنگال ارتجاع مذهبی و تحقق آزادی در کشور است. والاً اولويت دادن به فدراليسم قبل از دموکراسی جز توقع بی جا ازديکتاتوری مذهبی حاکم، يعنی ناديده گرفتن خواست اساسی و مشترک تمام ايرانيان، در دستيابی به آزادي، نتيجه ای در برنخواهد داشت. تعابيری که تنها زبان مشترک و يا مذهب مشترک را نشان ملت و يا امّت واحد می دانند تعابيری است که با فاشيسم در ايتاليا و نازيسم هيتلری و نيز بنيادگرايی خمينی و خامنه ای و ملاعمر تجربه شده و با خون و بهای بيکران به درس عبرت و تجربهً تاريخی بدل گشته اند. ازچنين رويکرد های خطرناک، يک بعدی و بدفرجام در تعريف ملت بايستی بطور جدی پرهيز نمود. مفاهيم سياسی همچون پديده های ديگر همراه با زمان تغيير می کنند"(1).

بورادا علی سالاری بگین ایچ اوزو آچیلماغا باشلاییر. دئمک بو یول ایران ممالیکی محروسه سینده کی فارس اولمایان خالقلار آراسینداکی مطرح اولموش فئدرال مووضوعسونو بیز دئموکرات اینسانلاریق دئیه اوستله نه رک بو میللتلری ایسلام جومهوریتی علیهینه سفربر ائتمک نظرده توتولور. حاکیمیت دییشیکلیگیندن سونرا دا فارس اولمایان میللتلرین اوولادلارینا سوسو وئره رک (آلداداراق)  گئدینیز آتیلمانیزا بوراسی فارس مملکتیدیر، آنجاق آدی ایراندیر، دئمک ایسته ییرلر.

بونلارین موشترک ایستک دئدیکلری ایسلام جومهوریسینین ییخیلماسیدیر. دئمک ایسلام جومهوریسی ییخیلدیقدان سونرا گئنه فارس  شوونیست تشکیلاتلاری ایش باشینا گله جک و فارس اولمایان میللتلر ده بو شوونیستلیگین آلتیندا اینیلده یه رک جان وئرمه لی اولاجاقلار. بودور بو دئومکرات مآب فارس شوونیست تشکیلاتلارینین چکدیگی نقشه لر و قوردوغو توزاقلار. بونلار ایلانی سید احمد الی ایله اؤلدورمک ایسته ییرلر. آنجاق شوونیسمین باشی دا بیر گون سید احمد الی ایله ازیله بیلر دیئه سید احمدلری آلداتمق ایسته ییرلر.

بو شوونیستلرین فیکیرلشدیکلرینین ترسینه ایران ممالیکی محروسه سینده کی میللتلرین اوولادلاری اؤز دوشونجه لرینه اویقون و اؤز ملتلرینه دایالی مستقل تشکیلاتلارینی یاراتمالی وایلک اؤنجه هر میللتین میللی و ایجتماعی تشکیلاتلاری  بیر جیبهه فورماسیندا بیرله شه رک،  فارس شوونیسمینه قارشین فارس اولمایان اوتنیکلر ایله ایستراتژیک بیرلیک و هئگئمون اولوشدورمالیدیرلار.  فارس دیل و مستملکه چیلیک آفتینی ازیلمیش خالقلار بیربیرینه کؤمک ائتمه دن چتین آرادان قالدیرا بیلرلر دئیه دوشونمه لی و ایستراتژیک اورتاقلیغی گلیشدیرمه گه اهمیت وئرمک فارس اولمایان ائتنیکلرین بیرینجی وظیفه لریندن ساییلمالیدیر.

اوخویوروق:
"... وقتی "نظام ايدئولوژيک" حاکم (ولايت مطلقه فقيه)، مانند آنچه دربرخی از کشورهای بلوک شرق، بخصوص در شوری سابق تجربه شد، از حلّ معضلات رو به تزايد جامعه عاجز است و راه رفرم و اصلاح را سدّ می کند؛ و با سرکوب بی حدّ جلوی مطالبات جامعه می گيرد؛ از آنجا که جامعه زنده و پوياست؛ وقتی درب را برويش ببنديد از پنجره راه نجات خود را می جويد. بعبارتی وقتی راه رشد و انطباق فعّال با شرايط بسته می شود، جامعه يک گام عقب نهاده، و مردم، خواه نا خواه، برای ابراز وجود و هويتی که از آنان دريغ شده به پيوندهای پيشين اعم از قومي، نژادی و مذهبی برگشته و زبان حال مشترک و نيروی سياسی خود را باز می يابند. براين سياق استمرار استبداد مذهبی که حياتش متکی بر تبعيض عقيدتی است؛ و برآن اساس شهروندان را به درجه بندی می کند؛ بانی اصلی ستم قومی و فرهنگي، و در نتيجه مهم ترين تهديد يکپارچگی ايران و وحدت ملی ايرانيان بشمار می رود"(1).
بورادا گؤروندوگو کیمی ایران ممالیکی محروسه سینده میللی و مدنی ایستکلرین مطرح اولونماسی ارتجاعی بیر گؤرونوم کیمی ده یرلندیریلیر. دئمک فارس شوونیسم تشکیلاتلاری و ایادیلرینین  قورخوسو دا ایران ممالیکی محروسه سینده کی توپلوملارین میللی و مدنی بیلینجه صاحیب اولمالاریندان عبارتدیر. بونلار توپلومو حمیق و فارس حئیرانلیغینا مسخ اولموش گؤرمک ایسته ییرلر. شوونیستی گوجلر اوچون توپلومون بیلینجلی حرکت ائتمه سی بیر فاجیعه ساییلار. بونلار چوخ میللتلی بیر سیاسی و ایجتماعی سیستیمده موختلیف ائتنیکلرین تشکیلاتلارینا دولاییلی اولاراق ملتلشمه و تشکیلاتلانما حاققی تانیمادیقلارینا باخمایاراق آدلارینی دئموکرات دا قویورلر. هیتلر یالنیز ائتنیک آلمان توپلومونا ناسیونال سوسیالیست تشکیلاتلاریندان باشقا تشکیلاتلاردا (او جومله دن سوسیال دئموکرات، دئومکرات مسیح تشکیلاریندا و ساییره) اولماقلارینا اجازه وئرمک ایسته میردی. هیتلرین هندی ژرمن  عمی اوغلولاری فارس اولمایان میللتلرین اوولادلاری اوچون تشکیلاتلانمانی بیر ارتجاعی مسئله کیمی ده یرلندیررک اونلاری بو مسئله دن چکیندیرمه گه چاغیریر. دئمک ده ده چیخان آغاجی بالالاری بوتاق بوتاق گزمک ایسته ییر. بو دا دئموکراتلیق آدینا، هیتلرین ناسیونال سوسیالیست اولماسی کیمی!!. اوخویوروق:
"..لازم به ذکر است که يکی از عوارض شکست پروژهً اصلاحات دوم خرداد، افزايش بحران عدم مشروعيت رژيم ولايت فقيه است. اين پديده باعث سمت و سو يافتن مطالبات عمومي، منجمله قومی و منطقه ای به خارج از نظام می شود. برسميت شناختن جمهوری فدرال از طرف نيروهای اپوزيسيون می تواند پاسخی درخور به مطالبات قومی و منطقه ای باشد تا ضمن جلوگيری از هرزروی اين پتانسيل (در مسير تجزيه و تلاشی کشور) آنرا در مسير استقرار دموکراسی کاناليزه کرده و به اهرم فشاری کارآ بر عليه ارتجاع حاکم تبديل شود. اميد است که ساير نيروهای اپوزيسيون از اين مهم دريغ نکنند"(1).
 بو ایفاده لری یوخاریدا کی پاساژلارداکی ایفاده لر ایله قارشیلاشدیردیقدا بونلارین فیکیر باخیمیندان نه قدر داغینیق دورومدا اولدوقلارینی و اللرینی کولا و کوسا آتدیقلارینین شاهیدی اولوروق. بو پاساژدا حضراتلار اؤز دئموکرات اولدوقلارینی سرگیله مه گه چالیشمالارینا باخمایاراق ایرانداکی  میللتلر مسئله سینی کونترول آلتینا آلماق و اونلاری اساسی بیچیمده تشکیلاتلانماغا اجازه وئرمه مک نظرده توتولور.  دئمک،  گوجلرین تلف اولماسی ویا اولماماسی اوچون کیمه خیطاب اولونور فارس تشکیلاتلارینا می، یوخسا بوتون ایران ممالیکی محروسه سینده یاشایان ائتنیکلره و اونلارین تشکیلات نماینده لرینه می؟ گؤروندوگو کیمی بورادا ایپین اوجو الیمیزدن قاچماسین دئیه ملتلری فارس شوونیسم علیه نه تشکیلاتلانما یئرینه حاکیمیت علیهینه ترغیب و تشویق ائدیرلر. آیندی بونلارین آندینا ایناناق می، یوخسا خوروسون قولتوقلاری آلتیندا گیزلتدیکلری یئله گینه می؟

Qaynaq: http://www.iran-chabar.de/1383/07/02/salari830702.htm

ایشیق سؤنمز 02.07.1383

توپلوم