یاشار خلخالی بگین آرتیرماسینا باخیش

بیلیندیگی کیمی میللی ظولوم دئدیکده بیر میللته اولموش بوتون باسقیلار گؤز اؤنونه آلینمالیدیر. بو باخیمدان فارس دیلی نین آذربایجانلیلار اوچون تحمیلی بیر دیل اولدوغونو قبول ائدن ذاتلار بو دیلده یازیب یاراتمانی و خالق اوولادلارینا وورقولامادیقلاری نین یانی سیرا، بو دیلین گرکلی اولدوغونو دا خالق ایجتماعیتینه آشیلامامالیدیرلار (تزریق ائتمه مه لیدیرلر). بو باخیمدان یاشار خلخالی ایمضاسی ایله یازیلمیش "تکمله ای بر مقالهء چرا به زبان فارس می نویسم" آدلی یازییا دیققت یئتیرمک یئرلی اولاردی. بیلیندیگی کیمی مقاله یازماق یالنیز ذوق شوق مسئله سی دئییل، اورکدن گلن و اینسانی دوشوندورن مسئله لر اینسان اوغلونو مادی دونیادان تجرید وضعیته چکه رک اونو یازماغا زورلار. دئمک، ایجتماعی و سیاسی موضوعلار اوزره شخصلرین یازی یازماسی اونلاری دوشوندورن موضوعلاری ایچرمه لیدیر. بو باخیمدان یاشار خلخالی ذات عالی نین گؤروشلرینی اله آلماق یئرلی اولاردی، یاشار خلخالی فارسچانین اؤنم و اهمیتینی وورقولاماق اوچون یازیر:

" به یاد داشته باشید که ما برای ملتی فعالیت می کنیم که بعد از تحمل یک قرن سیاستهای مستقیم و غیر مستقیم شوونیستی امروزه  در بحران هویت بسر می برد و باید از ادبیاتی متناسب با وضعیت فعلی آذربایجان استفاده کرد. دوست بسیار بزرگوارم آقای بیات به امثال محمد علی فروغی،دکتر علی شریعتی و دکتر سروش اشاره نموده است ولی ایشان فراموش کرده اند که اول رضاخان ظهور کرد و بعد در راستای حمایت های معنوی و مادی ایشان و و خاندان آن، محمد علی فروغی و سپس دکتر شریعتی و دکتر سروش و ... رشد یافتند.اتفاقا سخن اصلی من همین نکته است که ما ابتدا باید قدرت را دست بگیریم و بعد با استفاده از امکانات موجود بالزاک آذربایجان را تربیت کنیم.مطمئن باشيد هیچ ملت تحت سمتی نمی تواند بالزاک تربیت کند مگر اینکه یک معجزه رخ دهد."(1)

کئچمیش یازیدا ایشاره ائتدیگیمیز دک دیل یالنیز ایلیشگی و انسیت وسیله سی دئییل (2)، دیل دوشونجه و مفکوره دن آیریلماز باشاریقدیر. اؤرنک اولاراق "آدام" دئدیکده اینسان ایکی تصویری ایجتماعیت اوچون سرگیله میش اولار:

1-ایجتماعی بیر وارلیق (موجود).

2-اونو یازی بیچیمینده اینسانلار آراسی آنلاشما وساییطی (حرفلرین بیرلشمه سی ایله بلیرله مک) ایله سرگیله مک.

گؤروندوگو کیمی دیل یالنیز مطلبی اوخوماق و باشقاسینا اوخوتماق اوچون بیر ایلیشگی آراجی (وسیله سی) دئییل، اینسانین بئینینده ائشیک چئوره دن (خاریج موحیطدن) اؤزونه یئر آچاجاق بیر باشاریقدیر. بو باشاریق توپلومون اؤزوندن (خالق ادبیات دیلیندن) قایناییب داشارسا، او توپلومون اینسانی نی دوشونجه و فیکیر باخیمیندان زنگینلشدیرر و باغیمسیزلاشدیرار. بو باشاریق اؤزگه ایلیشگی وسیله سی ایله توپلومدا دولاشارسا، توپلومو اؤز منلیک و کیملیگینه اؤزگه لشدیرر و نئهیلیستی دوشونجه لر توپلومدان اینسانلارین اؤزلرینه گوونجی آلاراق اونلاری گونو گوندن اؤزلرینه اؤزگه لشدیرر.

دئمک، آذربایجان میللی مسئله سینی آذربایجان ایجتماعیتینده دانیشار و یازیشارکن تحمیلی فارس دیلی ایله دئییل، ادبیات دیلیمیزی باجارمادیغیمیز دورومدا ساوادسیز آذربایجان کندلیسی نین دیلی ایله خالقا خیطاب ائدیلمه لیدیر. دانیشیقلار و چیخیشلار دا یالنیز آذربایجان دیلینده اولمالیدیر. آنجاق بیریسی فارس مطبوعتینا و ایجتماعیتینه آذربایجان دردلرینی ائشیتدیرمک ایسترسه، اونون دا فارسچا یازماسی گرکلیدیر (بیز فارسلاری اؤز یازدیغیمیز یازیلارلا فارس ائده بیلمه ریک).

رضاخان ایله فارس راسیستلری نین مسئله سینه گلدیکده راسیستلیگین تملینی ایراندا قویان رضاخان دئییل، آوروپادا اولان راسیستلیک تئوریسنه حئیران اولموش و فارس راسیستلیگینی اوگونکو ایران ممالیکی محروسه سی اوچون چیخیش یولو کیمی قبول ائدن گئنه اوخوموش کسیم او جومله مشروطه طرفداری محمدتقی ملک الشعرای بهار، محمود افشار، عارف قزوینی، محمد علی فروغی، تقی ارانی، کاظیمزاده ایرانشهر، سید حسن تقی زاده، احمد کسروی و ساییره لر فارس تمامیتچیلیگینی ایران ممالیکی محروسه سینه حاکیم ائتمکده الی آیاقدان تانیمامیشلار. رضاخان اؤزو ساوادسیز بیری ایمیش. محمدعلی فرغی اؤزو فارسچانی رضاخانا بیر معلم کیمی درس وئرمیش. تاج الملوکون خاطیره لریندن ائشیدیریک:

"مرحوم آقای محمد علی فروغی خيلی با سواد بود و علاوه بر آنكه طرف مشورت رضا قرار می‌گرفت، ساعت‌ها می‌نشست و برای رضا از تاريخ ايران تعريف می‌كرد و حتی او را تعليم خط می‌داد و سواد می‌آموخت. چنان قشنگ حرف می‌زد كه ما صدای چكاچاك شمشير نادرشاه را می‌شنيديم. كار به جائی رسيده بود كه رضا می‌گفت شب‌ها خواب كورش هخامنشی و داريوش را می‌بيند."(3).

رضاخان حاکیمیتی چئوریلیش واسیطه سی ایله اله کئچیردیکدن سونرا اؤزونو شاه تانیتدیرماق اوچون محمدعلی فروغیلرین دوشونجه سیندن کؤمک آلاراق اؤزونه تاریخ جعل ائتمگه باشلادی. بو آرادا دبیر اعظم بهرامی و ساییره لرین واسیطه سی ایله میرزا محمد پهلوی نی (سونرالار محمود محمود، تاریخ روابط ایران و انگلیس کیتابی نین یازیچیسی) اؤز سوی آدیندان واز کئچمگه و بو آدی رضاخانا بوراخماغا قیسنادیلار.  بئله لیکله رضا سوادکوهی بیر گونده رضا پهلوی اولاراق پهلوی سلاله سی بیر نئچه شخصین دوشونجه کؤمگی ایله ایکی مین بئش یوز ایل گئج ده اولسا،  دوغولاراق گؤبگینی پهلوی دیلی و مدنیتینه باغلادی.

محمدعلی فروغی (ذکاء الملک) سیاست ایله رضاخانا اؤزونو بیرینجی وزیر ائتدیکدن سونرا 1925 (1304) اینجی ایل رضا شاهی تاج تخته اوتورداراق مجلس مؤسسان طرفیندن رضا خانین پهلوی لقبینه مشوعیت وئردیردی. بئله لیکله پهلوی سلاله سی یئنی ایران ممالیکی محروسه سی تاریخینده حاکیمیت ائتمگه باشلادی. یئنی تاریخ یازما حؤکمونه اساساً پهلوی آدینا یاخین آدلار او جومله دن "پهلوان" و "پهلبد" و ساییره لری پهلوی سلاله سی نین تاریخی میراثی کیمی تانیلمالی اولدولار.  سونرالار محمدعلی فروغی خانه نشین اولماسینا باخمایاراق 1941 (1320) اینجی ایل رضاشاه محمدرضا شاهی تاج تخته یئتیرمک اوچون محمدعلی فروغی یه بیر داها بیرینجی وزیرلیک (نخست وزیر) پوستونو وئردی. متفق گوجلری شهریور آیی 1941 (1320) ایلینده ایران ممالیکی محروسه سی نی ایشغال ائتدیکدن سونرا شاهلیق سیستیمینه سون قویماق و جومهوریت سیستیمی دئیه بیر حؤکومت قوردورماق ایسته ییردیلر. حاکیمیت سیستیمی نین دگیشمه سینی سؤیئتلر بیرلیگی نین بؤیوک ائلچیسی ایسمیرنوف و انگیلیستان وزیری بولارد اؤز گؤروشلرینده محمدعلی فروغی یه شهریور آیی نین اونو 1941 (1320) ایلینده بیلدیردیلر. سؤیئتلربیرلیگی و اینگیلیستان نماینده لری ایله محمدعلی فروغی و خاریجی ایشلر وزیری سهیلی آراسیندا اولان دانیشیقلار اون دؤرت گون سوردو. بو آرادا اینگیلیستان حؤکومتی رضاشاهی حاکیمیتدن اوزاقلاداراق یئرینه قاجار شاهزاده سی حمید میرزانی، محمد حسن میرزانین اوغلونو، احمد شاهین قارداشی و ولیعهدینی، اوتورتماق ایستیرمیش. محمد حسن میرزا فارسچا بیلمه دیگی اوچون اینگیلیستان بو دوشونجه دن یاییناراق محمدعلی فروغی یه کئچیت اولاراق ایران ممالیکی محروسه سینه جومهور رئیسلیگینی تکلیف ائتمیش. محمدعلی فروغی فارسلیق (بیر دیل، بیر مدنیت، بیر مملکت تئوریسی) سیستیمینی خطرده گؤره رک بو تکلیفی قبول ائتمه یه رک شاهلیق سیستیمی نین داوامینی آرزو ائتمیشدیر. بو آرادا سؤیئتلربیرلیگی موسکودا ایران ممالیکی محروسه سی نین بؤیوک ائلیچیسی اولان محمد ساعد مراغه ای نی جومهوریت پوستونا تکلیف ائتمیش. سونوجدا متفیق گوجلر  اورتاق بیر آنلاشمایا وارمادیقلاری اوچون مجبوریت قاریشیسیندا قالاراق محمدرضانی آتاسی رضاشاهین یئرینه شاهلیق تختینه اوتورتموشلار. یاشار خلخالی گئنه ده یازیر:

"مثال دیگر اینکه امروزه اسلام اگربه چنان اثر گذاری رسیده است علت آن به قدرت رسیدن این دین با انقلاب اسلامی ایران می باشد.آیا وضعیت اسلام در اوایل دهه 50 شمسی اینگونه بود که اکنون بعد از حدود 30 حکمرانی به این اثر گذاری رسیده است؟"(1)

اوسته کی اؤرنک ایله یاشار خلخالی نین نه دئمک ایسته دیگی بللی دئییلدیر. اوندن یانا دا اؤزونه بوراخیلیر. یاشار خلخالی گئنه ده یازیر:

" دوست ارجمندم جناب آقای مهندس قولونجو همزمان با خروش ملی آذربایجان در خرداد85 از تعبیر هویت پنهان استفاده کردند که بسیار تعبیر مناسب برای وضعیت کنونی آذربایجان می باشد. حوادث خرداد 85 نشان داد  حتی  افرادی که در محاوره های دوستانه و خانوادگی خویش از زبان فارسی استفاده می کنند هیچ گاه از هویت ملی خویش دست برنداشته اند."(1)

بیلیندیگی کیمی تاریخ بویو آذربایجانلیلار اؤزلرینی ائتنیک اولاراق تورک آدلاندیرمیشلار. بونا گیزلی کیملیک "هویت پنهان" آدی وئرمکله مؤللیف هانکی آماج داشییابیلر دئیه دوشونمک لازیمدیر. بو گؤروشه اساساً آذربایجانلیلارین فارسچا دانیشمالاری دا مسئله دئییل، آذربایجانلیلار گله جکده  فارس دا اولسالار، یئری گلدیکده منیم تورک قانیم وار دئیه جکلر!!. بو دا ایرنج و راسیستلیک تئوریلریندن بیریدیر. فارس شوونیستلری ده بئلنچی خیالی تئوریلر دالیندا گیزله نه رک آذربایجانلیلارین کئچمیشی نین اصیل فارس اولدوقلارینی آذربایجان ایجتماعیتینه آشیلاماغا چالیشمیشلار. گؤروندوگو کیمی نیقابلار دوشمه گه باشلادیقدا کیمین نه دئمک ایسته دیگی ویا بیلمه یه رک کیمین خیدمتینده اولدوغو اورتایا چیخاجاقدیر. دئمک، مجبوریت قارشیسیندا و بیلینجسیز تحمیلی بیر دیلی (اؤرنک اولاراق فارسچانی) دانیشماق کیمسه نین میللی کیملیک باخیمیندان کیم اولدوغونو سرگیله یه بیلمز. بو تیسپیر اینسانلار اریتمه سیاستینه معروض قالمیش اینسانلار ساییلمالیدیرلار. آذربایجان توپلوموندا تورک دیل و مدنیتی حؤکوم سوردوگو گونه دک کیمسه آذربایحانلییا فارس کیملیگی یونتایابیلمز. ائله بوندان یانا دا آذربایجان میللی حرکتی آذربایجان کیملیگی نین تملینی اولوشدوران تورک عونصورو (تورک دیلی) اوزرینه کؤکلنمه لیدیر. اونا ایلیشگی (رابیط) دیلی دیئه فارس دیلی و مدنیتینی سیریماغا و اونو اؤز منلیک و کیملیگینه اؤزگه یاشاتماغا چالیشانلار بیلر بیلمز فارس شوونیستلیگینه خیدمت ائدر عامیللر ساییلمالیدیرلار. یاشار خلخالی گئنه ده یازیر:

"همانگونه که همگی می دانیم بسیاری از خانئنین آذربایجان ترک بوده اند.شاید ضربه ایکه آذربایجان از ترکانی چون احمد کسروی- کاوه بیات- شیخ الاسلامی و... خورده است از هیچ فارسی نخورده است. "(1)

بیلیندیکلری کیمی یاشار خلخالی آدلارینی سیرالادیغی بو خائینلر تورک دیل و مدنیتینی سئودیکلری و تورکچه یازیب یاراتدیقلاری اوچون دئییل، اؤز میللی منلیک و کیملیکلرینه کورک چئویردیکلری و خالقی عوامفریلیگه یؤنتدیکلری اوچون بوگون آذربایجان ایجتماعیتینده خائین تانینماغا باشلامیشلار. بلکه بوگون آذربایجان ایجتماعیتینی فارسچا یازماغا و فارسچا دانیشیق کئچیرمگه تشویق ائدنلر ده صاباح خائین تانینسینلار. او زامان یاشار خلخالیلر هانکی ردیفده یئر آلاجاق گؤرونرلر؟ بونا موألیف اؤزو ده دوشونمه لیدیر. کئچمیش تاریخی اؤزوموزه گوزگو (آینه) ائدرسک، ادبیات دیلینی ده بیلمزسک، خالیقین دانیشیق دیلینه دایالی دانیشیب یازیشاراق خالقدا اؤز دیلینه قارشی اولان پسیکولوژیک قورخونو آرادان قالدیرماغا چالیشمالی ییق. اومودسوزلوق آیه سی اوخوماق کیمسه یه الله رحمت ائله سین دئدیرتمه یه جک گؤرونور! یاشار خلخالی گئنه ده یازیر:

"..سخن اصلی من این است که فقط و فقط یادگیری زبان ترکی نمی تواند دردی از آذربایجان دوا کند.باید در کنار یادگیری زبان ترکی شعور ملی را افزایش دهیم. بطور مثال یک فردی که  اصلا زبان ترکی نمی داند (و یا اینکه خوب نمی داند) ولی دارای شعور ملی می باشد را با یک فردی که زبان ترکی را کاملا می داند ولی هیچ گونه شعور ملی ندارد را باهم مقایسه کنید.به نظر شما کدامیک بیشتر به درد ملت آذربایجان می خورد."(1)

اوسته یاشار خلخالی ذات عالی نین ایشاره ائتدیگی اؤرنک دئماقوژیک بیر اؤرنکدیر. بو ذات خالق ایجتماعیتینی و توپلومو اولوشدوران بیرئیلری (فردلری) توپلومدان اوزاق دوشموش اریتمه سیاستینه قوربان اولموش بیرئیلر (فردلر) ایله قارشیلاشدیرماقدا بؤیوک یانلیشلیغا یول وئرمیش گؤرونور. اؤز دیل و مدنیتینده یاشاییب، آنجاق اریتمه سیاستی نین واسیطه سی اؤز منلیک و کیملیگی نین دگرینی بیلمه مک باشقا، اریتمه سیاستینه قوربان اولوب یانیب یاخیلماق باشقا. دئمک، کیملیگیندن خبرسیز بیرینی ایکی گونده اؤز منلیک و کیملیگی ایله تانیش ائتمک اولارسا، اؤز منلیک و کیملیگیندن قوپموشلارا بیر داها اؤز منلیک و کیملیگینی اؤیرتمک آغیر وساییط طلب ائدر. شوونیست و راسیست سیستیملر ایسه بو اولاناغی (ایمکانی) قوربان اولموشلار بیر داها وئرمزلر. زامان دا بو اولاناغی چتین یاراداجاق گؤرونور. گؤروندوگو کیمی یاشار خلخالی ذات عالی نین وئردیگی اؤرنکلر ده عاغیلا سیغمازدیرلار. یاشار خلخالی گئنه ده یازیر:

"برخی دوستان ادعا می کنند که اگر به زبان ترکی آذربایجانی بنویسیم آن موقع افرادی که با این زبان آشنائی ندارند مجبور می شوند این زبان را یاد بگیرند که بنده با این نظریه کاملا مخالف هستم و به نظر بنده تا زمانی شعور ملی در کسی ایجاد نگردد هیچ گاه زبان ترکی آذربایجانی و...را یاد نخواهد گرفت."(1)

اوسته گؤروندوگو کیمی یاشار خلخالی ذات عالی بورادا دا موضوعنون نه اولدوغونو بلکه ده تورکچه یازیلمیش متینلره دیققت یئتیرمک ایسته مه دیگی اوچون باشا دوشموش دئییلدیر. بیلیندیگی کیمی بعضی موضوعلارا آذربایجان میللتی نین دوشمنلری راحات بورون سوخماسینلار دئیه، اونلارین ایمکان داخیلینده تورکچه یازیلماسی یاخشی اولاردی دئیه اورتایا تکلیف قویولموش. بو مسئله اونلارا تورکچه اؤیرتمک اوچون دئییل، آذربایجان میللی مسئله سینی راحاتلیقلا تعقیب ائده بیلمه مه لری اوچون آذربایجان میللتی نین دوشمنلری نین گوجلرینی هدره وئردیرمک اوچون بو مسئله تکلیف ائدیلمیشدیر (بو آرادا آذربایجان میللی حرکتینی تعقیب ائتمک ایسته گنلرین تورکچه اؤیرنمک ایسته مکلری ده دوغال و طبیعی ساییلار). یئری گلمیشکن دئییلمه لیدیر: دیل بیلینجی و شوعورو اولمایان کیمسه یه میللی بیلینج و شوعور وئرمک اولماز. اؤرنک اولاراق کئچمیشی عرب اولان آنجاق بوگون آذربایجان دیل و مدنیتینده دونیانا گؤز آچان بیریسینه عرب دیل بیلینجی و شوعورو وئرمک ایمکانسیزدیر. او عرب دیلینی بیر اؤزگه دیلی کیمی اؤیرنه بیلمه سینه باخمایاراق آذربایجان ایجتماعیتینده دونیایا گؤز آچدیغی اوچون اؤزونو آذربایجانلی و تورک قبول ائدر. دئمک، سؤز میللی بیلینج و شوعوردان گئتدیکده میللی بیلینجدن خبرسیز و کیم اولدوقلارینی بیلمه گن شخص و کیتله نظرده توتولمالیدیر. یئری گلمیشکن دئییلمه لیدیر: آنا دیلی میللی بیلینیج و شعوعورون تمللریندن بیریدیر. اینسانلارا میللی بیلینج وئرکن، اونلارین آنا دیلی نین نه اولماسینی و آنا دیلینی بیلیب بیلمه دیکلرینی اؤیرنمک و اونلاری باشا سالماق لازیمدیر. دیل بیلینجی گلیشمگه باشلارسا، تاریخ بیلینجی، توپلوم بیلینجی، سیاسی و ایقتیصادی بیلینجی ده گلیشمه گه باشلار.

"آنان سنه اوولده "یوخو" اؤیرتدی "خواب" کی یوخ

سوسوزارکن سنه او "سو" وئردی "آب" کی یوخ"

یاشار خلخالی گئنه ده یازیر:

"چرا زبان فارسی

امروزه باید این واقعیت را قبول کینم که ملت آذربایجان بعد از تحمل یک قرن سیاستهای شوونیستی و آپارتاید فرهنگی از زبان و ادبیات خویش تا حدودی بیگانه شده است.امروزه برای ایجاد روحیه ملی در این ملت باید با ادبیاتی متناسب شرایط فعلی آذربایجان استفاده کنیم."(1)

گؤروندوگو کیمی یاشار خلخالی ذات عالی نین "ادبیاتی متناسب" دئدیگینده فارس دیل و ادبیاتی نظرده توتولور. دئمک، یاشار خلخالی فارسچانی تمل نظرده توتموشسا، آذربایجاندا فارس اورقانلاری طرفیندن ایداره اولونان رادیو تئلویزیونلار بیر آز داها یاشار خلخالیلرین دوشونجه لرینی نظره آلدیقدا آذربایجانلیلار قارشیسیندا ایلیملی داورانماغا چالیشیرلار. اونلار گونده بیر ساعات پروگراملارینی یاری فارسی و یاری تورکو (خالقی فارسلاتماق اوچون) کئچیت اولاراق آپارماغا چالیشیرلار. (اؤرنک اولاراق: مقام معظم رهبری سؤزلرینده بویوردولار......). دئمک، یاشار خلخالی نین آذربایجان میللی مسئله سینه بئله یاناشماسی او دگیرمنچینی اینسان اوغلونا خاطیرلادار، حئکایت بئله دیر:

بیر گون دگیرمنچی اوغلونا وصیت ائدیردی، او اوغلونا دئییردی: من اینسانلاری دن دارتماغا گلدیکلرینده چوخ اینجینمیشم، قورخورام منی حلال ائتمه گه لر، منه رحمت اوخومایالار، اوغول! اوغلان بیر آز دوشوندوکدن سونرا آتاسیندان سوروشدو: - سن کیمه نه ائتمیشسن آخی، خیدمتدن باشقا؟ دئدی اوغول: - اصلینده من دنی دارتدیقدان سونرا اؤز حاققیمی گؤتورمه لی ایدیم، آنجاق من دارتمامیشدان اؤز سهمی آلیپ سونرا اونلارینکی نی دارتمیشام، اونلارین اونو نئجه اولدوغونو دا فیکیرلشمه میشم. اوغول دئدی: - آتا، من چالیشارام، سنه رحمت اوخوسونلار! آتا سورار، نئجه؟ اوغول جاواب وئرر: - من یوکو آچیب یئره قویماغا دا ایجازه وئرمه رم، او زامان سنه رحمت اوخورلار، دئیه رلر، سنین رحمتلیک آتان بیز ایله بیرلیکده یوکو آچاردی، دگیرمنین دنلیگینه تؤکرکن اؤز پایینی گؤتورردی. سن ایسه، بیزه نفس آلماغا ایجازه وئرمیرسن! آلله آتانا رحمت ائله سین، نه یاخشی آدام ایدی او".

ایندی رسول خلخالی نین "چرا زبان فارسی ادبیات مناسب "حئکایه سی ده او دگیرمنچی نین اوغلونون حئکایه سیدیر. ندنسه، آغا باغیشلارکن نؤکر باغیشلاماز؟

قایناقلار:

1        یاشار خلخالی، تکمله ای بر مقاله ای چرا فارسی مینویسم: http://www.azadtribun.net/Farsi.htm

2        ایشیق سؤنمز، دیل و دوشونجه: http://www.azadtribun.net/x1421.htm

3        ملکه تاج الملوک، رضا میخواست ناپلئون یا هیتلر شود، رضا سواد فارس نداشت و من نوشتن را یادش دادم:   http://hafteh.peiknet.com/06mehr/hafteh_page/50taj3.htm

ایشیق سؤنمز 27.09.2006

توپلوم