دنیز ایشچی ایمضاسی ایله "ایسته دی قاش قویا، ووردو گؤزون چیخارتدی" باشلیغی ایله یازیلمیش یازییا باخیش!

توپلوم و سیاست قونولاری شخصی مسئله اولمادیغی اوچون مقاله یازارکن بیر ذات عالی نین سیاسی و ایدئولوژیک نظرلری اوزره نظر وئریلدیکده بو نظر او شخصین دئییل، هر هانکی بیر ایدئولوژیک دوشونجه و فیکیرین آدرئسینه یؤنلمیش ساییلار. یئری گلمیشکن دنیز ایشچی ایمضاسی ایله "ایسته دی قاش قویا، ووردو گؤزون چیخارتدی" باشلیقلی یازی نین بعضی مقاملاری اوزره دوشونجه و فیکیر یئریتمگه چالیشاق، اوخویوروق:

"... امیدوارم این نقدتان صرفاُ با هدف مطرح کردن انتقادات، دیدگاههاو نظرات خودتان باشد نه دفاع از” دوستی” و “سازمانی” که من که من دیدگاه آنها را تنقید کرده بودم. اگر قصدتان دفاع کردن از دیدگاههای “دوست” و “سازمان” مورد نظر بوده باشد، باید یگویم دوستی و حمایت شما از آنها به دوستی “خاله خرسه” شباهت دارد و بیشتر به آن عزیزان صدمه میرساند، تا خیر"[1].

اوسته ایشارت ائتدیلدیگی کیمی هر هانکی بیر شخصین دوشونجه و فیکیری اوزره دوشونجه و فیکیر یئریدرکن یالنیز او دوشونجه خیطاب اولونمالیدیر، ترس دورومدا دوشونجه و فیکیرلریمیز قارشی طرفده دوغرو و دوزگون یانقی اویاندیرا بیلمز. ائله اوندان یانا دا بو قلم صاحیبی یئری گلرکن "آذربایجان فئدرال دئموکرات حرکتی تشکیلاتی" قورولدوغو گوندن اولاناق و ایمکان ایچریسینده ایستر بو تشکیلاتداکی شخصلرین، ایسترسه ده تشکیلاتا غالیب گؤروشلر اوزره الشدیری و تنقیدی دوشونجه و فیکیرلری اورتایا قویماغا چالیشمیش. بو گؤروشلر بیر نئچه آذربایجان سیته لرینده او جومله دن "آزادتریبون، میللی حرکت، اؤیرنجی و باشقالاردا" یاییلمیش[2]. دئمک، دنیز ایشچی ایمضالی مؤللیف اؤز دوشونجه لری اوزره یازیلمیش بعضی تنقیدی مقاملاری بیر شخصی مسئله کیمی آلقیلایاراق واقعیتلری گؤرمزدن حرکت ائتدیگی اورتایا  چیخمیش گؤرونر. گئنه ده اوخویوروق:

"... دوست عزیز من(البتّه اگر در قرن بیست و یک شما افتخار این را به کسی که مثل شما فکر نمیکند بدهید که شما را دوست خطاب بکند)، شما که انقلاب به آن عظمت ۱۷۸۹ فرانسه را با آنهمه ارزشهای مثیت و تحوّلگرایانه ای که برای بشرِت آورد، با واژه های “استعمار درونی” و “استعمار بیرونی” تمام و کمال خلاصه کرده و تعریف کردید. از دیدگاه پنجره بینشی شما همه چیز در دنیا از دریچه حرکتهای مّلی میگذرد. “دانشمندان” کشفیّات خود را بخاطر غرور ملّی میکنند، فیلسوفها بغرنجترین مسائل هستی طبیعی، ماوراالطبیعی، اجتماعی، روانی و غیره بشری را بخاطر غرور و اهداف ملّی میکنند.مناسبات اقتصادی موسسات در مقیاس جهانی از دریچه “ملّی” شما رد میشود. از دید شما در قرن انقلاب تکنولوژیکی همه چیز بشرّیت در قالبهای کلیشه ای “ملیّتی” شما باید جا بگیرند. این قالبهای کلیشه ای شما همیشه با هم در نزاع و در بهترین حالت در رقابت میباشند. برای من نگفتید که کدامیک از فیلسوفهایی که من اسمشان را برده بودم متعّلق به “استعمار درونی” و کدامیک به “استعمار بیرونی” متعّلق بودند. از فیلسوفهای دیگر قرون ۱۸ و ۱۹ از قبیل “کانت”،”اسپینوزا” هگل”،”شوپنهاور”،”روسو”،”ولتر” و غیره. حتماُ متوجّه شدید صحبتی از “نیچه” و پیروانش نکردم. در کلام و قلم تنها کسی که شما علیه او میتواند شمشیر بکشید، در حالیکه کتابهای او را به دقّت میخوانید و از او درس مبارزه برتری نژادی بیآموزید. نگفتید “منتسکیو” در مورد “جمهوریّت” قانون “تفکیک قوای سه گانه” را فورموله میکرد، این کار را “در استعمار درونی جهت از بین بردن زبان غیر فرانسویها” میکرد یا “در استعمار خارجی علیه اسپانیائیها”. شما که اینقدر از تاریخ مطّلع هستید، لااقّل باید تعریف صحیح کلمه :استعمار” را بدانید و آن را مثل نخود هر آشی استفاده نفرمائید"[3].

اوسته گؤروندوگو کیمی مؤللیف مقاله ده ایشاره اولونموش مقاملارین بیر بؤلومونو " سئچیب و سئچیلمک حاققی مقوله لرینی"  گؤرمزدن حرکت ائتمگه چالیشمیش. دئمک، سئچیب و سئچیلمک حاققی اؤزونده دوشونجه و فیکیر آزادلیغینی دا باریندیرمیش مقوله ساییلار. کئچمیش مقاله ده ایشاره اولوندوغو کیمی هر دوروم اؤزو ایله خوشا گلن اولایلارین (حادیثه) یانی سیرا، خوشا گلمز مسئله لرین اولوشماسینا دا اتکی و تأثیر ائتدیگی اوچون 1789 اینجی ایللرده کی فرانسه ده باش وئرمیش اینقلاب اوراداکی فرانسیز ائتنیکی نین کؤنلونجه اولماسینا باخمایاراق باشقا  دیل و مدنیتلر اوزره خوشا گلمز اتکی و تأثیری اولموش بیر مقوله ساییلار. بو مسئله نی بوگون اؤرت باسیر ائتمگه چالیشماق اوس و عقل یووارلاغی و داییره سیندن اوزاق گؤرونر. کئچمیش مقاله ده داها اؤنجه بو دوغرولتودا یازیلمیش مقاله نین آدرئیسی وئریلمیش.[4] بیر داها او قونویا گیرمک اوخوجولار اوچون یوروجو اولماسین دئیه فرانسه نین قیراق و حاشیه سینده کی بعضی ائتنوسلارین دیل و مدنیتلری اوزره فرانسه انقلابی نین منفی اتکی و تأثیریلری اوزره بیلگی وئرمک داها دوغرو اولار دئیه دوشونولور:  

1- قؤزئی باسکلند

فرانسه حاکیمیتی آلتیندا اولان باسک ویلایتی بیر مملکت اولاراق فرانسه دئوریم و اینقلابی اولان گونه دک اؤزونه اؤزگو و خاص سیاسی قوروملاری و حکمتی وار ایمیش. فرانسه انقلابی (1789) باش وئردیکدن سونرا 1790 اینجی ایل باسک ایداره چیلیگی فرانسه مشروطیت حکومتی طرفیندن لغو ائدیلمیش و فرانسه حاکیمیتی نین ترکیبی ساییلاراق بو ولایت اونا قونشو اولان Béarn ولایتی ایله بیرلشدیریله رک بیر Département ساییمی آلاراق  Besses-Pyrénées آدینی آلمیشلار. سونرا آدی چکیلن Départment –ین آدی داها دا فرانسوی لشه رک Pyrénées-Atlantiques آدینی آلمیش. باسکلار ایسه اؤز ولایتلرینی Herrialdes دئیه قلمه آلارلار[5]. باسکلارین محللی حاکیمیتلرینی لغو ائده رک فرانسه شاهلیغی نین آیریلماز بؤلومو ائتمک فرانسه مشروطیت حکومتی  نین آتدیغی ایستعمارچیلیق آددیملارین باشلانقیجی ساییلار.

2- کورسیکا

کورسیکانین یئرلی دیلی و مدنیتی ایتالیا دیل و مدنیتی نین آیریلماز بیر پارچاسی ساییلار، کورسیکانین قوزئی آغیز و دیالئکتی ایسه ایتالیانین توسکانا آغیز و لهجه سی نین بیر بؤلومو. کورسیکالیلار 200 ایلدن آرتیق فرانسه اریتمک سیاستینه تابع توتولدوقلارینا باخمایاراق بوگون ده اورادا فرانسه دن آیریلماق ایستگن گوجلرین وار اولماسی دانیلماز بیر گئرچکلیک و حقیقتدیر. کورسیکالیلار هله ده بیر میللی وارلیق اولاراق یوخ اولماق ایستمدیکلرینه باخمایاراق فرانسیز دیلی رسمی دئیه کورسیکالیلارین میللی دیللرینی یوخلوغا اوغراداراق بو دیل و مدنیتین یوخلوغونا یول آچمیش بیر قاتیل ساییلار[6].

اوسته کی مقاملار هامیسی دئوریمچیلیک و اینقلابچیلیق، آزادلیق، برابرلیک و وطنداشلیق مقوله لری سؤز قونوسو اولان دؤنمده فرانسه دؤلتی طرفیندن حیاتا کئچرکن فرانسه انقلابچیلاری بو دوغرولتودا مخالفت ائتمه دیکلری نین یانی سیرا او توپلوملارداکی آیدینلاری او جومله دن کورسیکا آیدینلارینی بو دوغرولتودا تشویق ائده رک کورسیکانی فرانسه نین بیر آیریلماز بؤلومو ائتمگه چالیشمیشلار. دئمک، بیر نئچه دوشونور و متفکیرین آدینی سیرالاماقلا گؤز بویاماغا چالیشماق تاریخی واقعیتلر اوزاق گؤرونر. دنیز ایشچی ایمضاسی ایله یازیلمیش یازیدا گئنه ده اوخویوروق:

"وقتی من از “مناسبات برابر و آزاد” در دیالوق میان نمایندگان سازمانهای سیاسی نمایندگان ملیّتها و سازمانهای فرا ملّیتی صحبت میکنم، شما آنرا “همه با هم زنده باد، در غیر اینصورت مرده باد” تفسیر میکنید. یکیمان اینجا سفسطه میکنیم. من میدانم که آن کس من نیستم"[7].

یئری گلمیشکن سوروشولمالیدیر: - "فرا میلیتی" نه دئمک؟ ایران آدینا دونیا گؤروشوندن آسیلی اولمایاراق فارس دیل و مدنیتی نی اساس گؤتوره رک دیل و مدنیت باخیمیندان ایستعمارچی بیر قوروم و تشکیلات یاراتماقلا میللتلره ولیلیک و وکیللیک ائددعاسینا قالخماقلا اؤزونو "سراسری" تانیتماق اولارمی؟ مؤللیف "فرا ملیّتی" ایددعا ائتدیگی تشکیلاتلارین هامیسی نین یازی و پوزو اورگانی و تشکیلاتچیلیق دیلی فارس اولدوغو اوچون اونلار فارس تشکیلاتی اولاراق تهرانداکی هر هانکی بیر حاکیمیتدن میللی منلیک و کیملیک باخیمیندان اؤزلرینی فرقلندیره بیلمزلر. نه زاماندان تورک، کورد، بلوچ، عرب، تورکمن و باشقالاری فارس تشکیلاتلارینی اؤزلرینه ولی و کیل تعیین ائده رک "اوستون و اشرف مخلوقات (فرا میلیتی)" دئیه اونلاری قبول ائتمیشلر؟  گؤروندوگو کیمی مؤللیف فارسلیق مفکوره سی ایله مسئله یه یاناشاراق داری سئچیرم دئیه ایران آدینا فاشیستلیک و راسیستلیک ائدن فارس تشکیلاتلاری نین هانکی دیل و مدنیته خیدمت ائتملرینی ده گؤرمک ایستمز!! دنیز ایشچی ایمضاسی ایله یازیلمیش یازیدا گئنه ده اوخویوروق:

"... گرچه مرا به اتهّام اینکه از آزادی، برابری، و بشّریت صحبت کرده ام و کسانی را که در سازمانهای سیاسی غیر ملّی فعّالند، متهّم به “چوب دسته تبر تشکیلاتهای سیاسی فارسها” کرده اید ، ولی از این “دسته تبر” در کوبیدن شما استفاده نخواهم کرد. محترمانه عرض کنم که اینجا “مقوله حقوق بشر” را با “آزادی و دموکراسی” اشتباه گرفته اید. “حقوق بشر” یک مقوله طبیعی و ذاتی انسانی است که فرا ملّی میباشد، در شرایطی که “آزادی و دموکراسی” یک مقوله ای عمدتاُ ملّی و کشوری میباشد"[8].

اوسته گؤروندوگو کیمی مؤللیف کؤله لیک و برده لیک مقوله سینی نظره آلمادان "آزادلیق و دئموکراتلیق" مقامینا دالمیش گؤرونر. یئری گلمیشکن سوروشمالی ییق: - آزادلیق و دئموکراتلیق هانکی اساسدا؟ بیر اوسته کی بؤلومده گؤروندوگو کیمی فارسلیق اساسیندا قورولموش تشکیلاتلاری "فرا میلیّتی" دئیه ایران ممالیکی محروسه سینده کی ائتنوسلارا ولی و وکیل ائتمکله "آزادلیق، دئموکراتلیق و برابرلیک" دوزگون اورتایا قویولموش دئییل، فارس ایستعمارچیلیغی نین تمامیتچیلیک گؤروشلرینی "آزادی و دمکراسی" آدینا فارس اولمایان ائتنیکلره آشیلاماق چاباسی اورتایا قویولموش اولار. بو دا 21 اینجی عصیرده و بیلگی سایار چاغیندا یول وئریملز خطالاردان ساییلار. ائله اوندان یانا دا بو خطالاری گؤرمگن ذاتلار بیلمزدن فارسلیق بالتاسینا ساپ اولاجاق مقامدا یئر آلاجاقلارینی بری باشدان بیلمه لیدیرلر. بو یانلیشلیقلار گئده ریلرسه، هر هانکی بیر دوشونجه و ایدئولوژینی منیمسمک هر بیر انسانین شخصی دوشونجه و فیکیر آزادلیغی نین آیریلماز بؤلومودور دئیه قبول ائتمه لی ییک. دنیز ایشچی ایمضاسی ایله یازیلمیش یازیدا گئنه ده اوخویوروق:

"... (مردم غیر فارس را اگر بدون اینکه اوّل به حقوق ملّیشان آشنا کرد، به خیابانها بکشیم، موجب خوشبختی آنها نخواهد شد). مبارزات خیابانی مردم از فورمولهای کتابی تبعِبت نمیکنند. آنها منتظر نمی نشینند تا روشنفکرانی مثل شما اوّل به آنها “آگاهی مّلی” بدهید، بعد آنها را بخاطر” آزادی ملّی” به خیابانها بکشید. معمولا خود مردم بر اساس غریضه و روان تجربی سیاسی و موقعیّت زندگی اجتماعی خود بهتر تشخیص میدهند کی و کجا به صحنه بیایند و منتظر من و شما نیستند تا “اوّل آنها را آگاه بکنیم و بعد به خیابان بکشیم”. ثانیاُ عامل، علّت و انگیزه به خیابان ریختن آنها میتواند خیلی گسترده تر از مساله ملّی باشد"[9].

ایران ممالیکی محروسه سینی تک ائتنیکلی بیر مملکت دئیه قبول ائدن ذاتلار گرک ده اوسته کی دوشونجه و فیکیرلری میللی وارلیغی تالانمیش ائتنوسلار و خالق اوولادلارینا آشیلاماغا چالیشسینلار. آنجاق ایران ممالیکی محروسه سینده دیل و مدنیت قاتیللیگی نین وار اولدوغونو قبول ائدنلر بو قاتیللیگی دوردورمادان بیر انسان کیمی یاشاماق اولماز مقوله سینه ایناناراق ( گالیه دئدیگی کیمی "هر یووارلاق جویز دئییل، یئر یووارلاقدیر. یئر ایستر اؤزونون و ایسترسه ده گؤنشین چئورسینه فیرلانار" مقوله سینی نظره آلاراق) بوشو بوشونا فارس مفکوره لی تشکیلاتلارا یئم اولماق، خالقین دا کؤله قالماسینی ایستمزلر. دئمک، هر هانکی تحمیق اولموشلار، هایا کویا گئتسه ده، آدی چکیلن یولو یانلیش حئساب ائدنلر گرک بو های کویا قاپیلماسینلار. دنیز ایشچی ایمضاسی ایله یازیلمیش یازیدا گئنه ده اوخویوروق:

"... بخاطر استفاده از کلمه وجود پدیده ای بنام “ناسیونالیسم افراطی” در اندرون حرکتها و سازمانهای سیاسی که ادعّای نمایندگی ملّیتهای مختلف را میکنند، هزار تا برچسب نثار من کرده اید که ملایمترین آن “نوکری استعمار فارس” میباشد. سوال من این است: اگر جریانهای سیاسی درونی ملِتهای کرد، ترک آذربایجانی، بلوچ و عرب و غیره یکدست هستند، چرا هرکدام از این ملّیتها به تنهایی چند حزب مجزّا دارند؟"[10].

فارس راسیستلیک و فاشیستلیک قوروم و تشکیلاتلارینی "سراسری" دئیه قبول ائدن ذاتلار  نه اوچون قیلیق (عمل) قارشیسیندا ترس قیلیق (عکس المل) بیچیمینده اورتایا چیخان کیچیک قوروپلاشمالاری "ناسیونالیست افراطی" دئیه ایران ممالیکی محروسه سینده کی میللیتلر مسئله سینی کؤلگه آلتینا آلماغا چالیشاراق فارس آخین و جریانلاری "فرا میلیّتی" دئیه قلم آلار مقوله سی اؤزوده بیر چوخ قارانلیق مقاملارا آیدینلیق گتیرر. دئمک، فارس خالقی نین آشیری ساغدان آشیری سول مئابا دک موختلیف آخین و تشکیلاتلاری اولدوغو کیمی فارس اولمایان ائتنوسلار و میللیتلرده ده او آخینلارا ائشیت و برابر دوشونجه و فیکیر اولوشماسی و آیریلیغی اولدوقجا دوغال و طبیعیدیر. حاکیمیت اعمال ائتمک، اؤزونه و تشکیلاتینا مخالیف اولان گوجلری مئیداندان چیخارماق ایستمک ایسه قودرت مسئله سی دیر. بو قودرتین هانکی قوروم و تشکیلاتلار واسیطه سی ایله اویقولانماسی و اعمال اولونماسی ایسه میللی ایراده حاکیم اولان دؤنمینده دارتیشیلمالیدیر. دئمک، بوگون آذربایجانلی نین گؤرئو و وظیفه سی میللی حاکیمیت اوغروندا دوشونجه و فیکیر یئریتمک اولمالیدیر. فارس اولمایان اینسانلارین فارس ایستعمار تشکیلارینا یانچیلیق و پادوچولوق ائتمه سی ایسه نئهیلیستلیگه و پوچلوغا یول آچاجاق بیر گؤرونوم ساییلمالیدیر. دنیز ایشچی ایمضاسی ایله یازیلمیش یازیدا گئنه ده اوخویوروق:

"... در رابطه با سازمانهای سیاسی سرتاسری که شما همه آنها را “فارس تشکیلاتلاری” مینامید، به شیوه ماهرانه ای گلچین کرده و در مورد یکسری از آنها سکوت میکنید. آیا شما سازمانهایی مثل “مجاهدین خلق”،” سازمانهای سیاسی مربوط به جنبش فدائیان خلق” و “جمهوریخواهان لائیک” و سازمانهای مشابه آنها را چگونه ارزیابی میکنید؟ با آنها احتمال همکاری شما وجود دارد؟ آنهایی که مشخصّا در پلاتفورمشان مساله ملّی را گنجانده و حتّی اخیراُ در اعلامیّه های خود، خواهان همکاری با سازمانهای سیاسی مّلی میباشند"[11].

اوسته مؤللیف آدینی چکدیگی تشکیلاتلارین آنلاشما دیلی، یایین و باسین اورگانلاری فارسچا اولدوغو اوچون دونیا گؤروشلریندن آسیلی اولمایاراق اونلار هامیسی فارس تشکیلاتی ساییلار. دئمک، انسانلارین اؤز قیلیق و عمللری اونلارین کیم اولدوقلاری نین گؤسترگه سی ساییلدیغی کیمی تشکیلاتلارین قیلیق و عمللری ده هانکی دیل و مدنیته عایید اولوقلارینی یانسیتمیش اولار. بو تشکیلاتلاردا فارس اولمایان ذاتلار ایسه، فارسلیق مفکوره سی نین قوللاری و کؤله سی ساییلارلار. اونلارین اؤز دیل و مدنیتلرینه دوغرو گؤتوردوکلری هر بیر آدیم و قدم، دیل و مدنیت باخیمیندان اونلارین بیر قول اولاراق آزاد اولمالارینا یول آچاجاق بیر آددیم ساییلمالیدیر. "آزادلیق عصریدیر، بیزیم بو عصیر، ایندی توتساقلار دا بندینی کسیر!!! دنیز ایشچی ایمضاسی ایله یازیلمیش یازیدا گئنه ده اوخویوروق:

". بالاخره سوال نهایی من که باز هم شما با مهارت خاصّی زیر گرد و غبار بد و بیراه هایی که بمن داده اید، از پرداختن به آن سر باز زده اید مربوط میشود به حکومت جمهوری اسلامی ایران که شما “فارسلیخ حاکمیّت سیستمی” یا “سیستم حکومتی فارسها” نامیده اید. جالب است، شما در مورد “انقلاب” یا “قیام” سال ۵۷ اشاره کرده اید به (انقلاب اسلامی ایران- بخوان حکومت سیستم فارسها). مردم تک تک شهرهای جغرافیای ایران هر کدام در دهها تظاهرات رویهمرفته دهها هزار، بلکه هم بیشتر شهید دادند که “یک حکومت سیستم فارس” را بردارند، و یکی دیگر” حکومت سیستم فارس” را جایگزین آن بکنند. اینجا دیگر یا باید به نبوغ آنالیز سیاسی شما احسن گفت، و یا باید گفت حدود ۵۰ میلیون جمعیتی که این کار را کردند دیوانه بودند که اینهمه جانفشانی و کشته دادند تا “یک حکومت سیستم فارس” را بردارند و جای آن “یک حکومت سیستم فارس دیگر ” را بگذارند. این شیوه تحلیل به این می ماند که یک مکانیک بخواهد با یک “پیچ گوشتی” تمام قسمتهای ماشین را باز کند. یا کسی که بخواهد فقط با اتکّا به علوم “ریاضی” تمام پدیده های هستی را حلّاجی بکند"[12]. 

مؤللیف اوزرینه دئییندیگی یازینی اوخوجولارا سرگیله مدیگی اوچون اؤز یوروموندا اولسون. بیر داها یازیلمیش مطلبی سرگیله یه رک نه یین نه اولدوغو آچیقلیغا قاویشمیش اولسون،  اوخویوروق (ایشیق سؤنمز>): -... 1979 اونجون ایل ایران ممالیکی محروسه سینده شاهلیق علیهینه اولموش انقلاب و اونون سونوج و نتیجه سی اولان حاکیمیت جمهوری ایسلامی- فارس و اونون آنایاساسی "قانون اساسی جمهوری ایسلامی-فارس"  دا فارس دیلی نی داها دا رسمی دئیه آنایاسیندا رسمی گؤسترمه گه چالیشمیش. دئمک، آزادلیق و برابرلیک رمزی کیمی تانینان فرانسه دئوریمی فرانسه وطنداشی،  پارتی و تشکیلاتلارینا سئچیب، سئچیلمک حاققی گتیرمه سینه باخمایاراق  دیل و مدنیت حاکیمیتچیلیگی باخیمیندان فرانسیز دیل و مدنیتی نی اساس گؤتورموش فرانسه انقلابی ایله ایران ممالیکی محروسه سینده فارسلیق مفکوره سی اساسیندا قورولموش "انقلاب ایسلامی ایران" (اوخو: فارسلیق حاکیمیت سیستیمی) ایله هئچ بیر فرقی گؤرونمز[13]. بیلیندیگی کیمی حاکیمیتلر هر هانکی بیر دیل و مدنیتی اساس گؤتوره رک اونو اویقولاماق و اعمال ائتمکله ایستر اؤزونو حاکیم اولموش توپلوما یاخین گؤسترمک، ایسترسه ده دونیا اجتماعیتینه تانیتماغا چالیشار. بئله لیکله ده حزب جمهوری ایسلامی، فارس دیل و مدنیتی نی اساس گؤتوره رک ایران ممالیکی محروسه سینه حکومت ائتدیگی اوچون فارس حکومتی ساییلار. بو حکومت فارس دیل و مدنیت مفکوره سینه اساسلاندیغی اوچون قورولموش حاکیم سیستیم ده "فارس حاکیمیت سیستیمی" ساییلار. بو دوغرولتودا بیر چوخلاری تورک قلمه آلدیغی ولایت فقیه باشچیسی سیدعلی حسینی خامنه ای نین فارس فرهنگیستانی اوزره اجتماعیته سرگیله دیگی گؤروشلری داها دا دیقت چکیجیدیر:

" ... . ما اين همه تكرار كرديم، در راديو و تلويزيون هم گفتيم كه نگوييد «لازم به ذكر است»؛ اما هر كارى مى‏كنيم، نمى‏شود! رسماً گفتيم، ابلاغ هم كردند، در سخنرانى هم گفتيم كه اين تركيب «لازم به ذكر است» را نگوييد؛ ولى باز مى‏گويند! يك روز در جلسه‏يى در صدا و سيما - كه شايد بعضى از آقايان هم بودند - من صحبتى كردم و گفتم كه اين‏قدر نگوييد «داريم»؛ اين تصوير فلانى را داريم، اين صداى فلانى را داريم، اين مذاكره را با هم داريم؛ اين يك گرته‏بردارى غلط از زبان بيگانه است؛ در فارسى چنين چيزى نداريم. مثلاً به جاى اين‏كه بگويد من با شما گفتگويى بكنم، مى‏گويد من با شما گفتگويى داشته باشم؛ مرتب اين فعل «داشتن» را به‏صورت كمكيهاى غير وارد و غير صحيح و غير اصيل در زبان فارسى استفاده مى‏كنند؛ هرچه هم مى‏گوييم، فايده‏يى ندارد! اين همان بليه‏ى بزرگ زبان فارسى در حال حاضر است. واقعاً ضابطه‏يى لازم است؛ جايى لازم است كه اين مشكلات زبان فارسى را تمام كند و نگذارد كه به اسم زبان، از مسيرها و جريانهاى غلط، گندابهايى وارد درياچه‏ى زبان فارسى شود و اين زبان را آلوده كند؛ واقعاً پالايش صحيحى وجود داشته باشد... در محيط بيمارستانها خيلى اوقات همين‏طور است؛ در جاهاى ديگر همين‏طور است؛ اينها جاهايى است كه ما ديده‏ايم. مثلاً مى‏گويند شما دوايتان را گرفتيد؟ ما دوا را نمى‏گيريم؛ ما دوا را مى‏خوريم يا مى‏نوشيم. يا فرضاً مى‏گويند شما حمام گرفتيد؟ ما حمام را نمى‏گيريم؛ چرا ما بايد حمام را بگيريم؟! ما به حمام مى‏رويم، يا استحمام مى‏كنيم. اين تركيبهاى غلطِ بيگانه‏ى از زبان فارسى را همين‏طور آوردند و سطوح بالا و مردمانِ با اسم و رسم و عالم هم اينها را به كار مى‏برند؛ مردم عوام هم خيال مى‏كنند كه بايد اين‏طورى حرف بزنند تا عالم باشند؛ غافل از اين‏كه نه، اين جهل است؛ اين‏كه علم نيست...  به نظر من، هنر بزرگ كسانى مثل سعدى يا حافظ يا فردوسى اين است كه هفتصد سال پيش يا هزار سال پيش، طورى حرف زدند كه ما امروز وقتى كه آن سخنان را باز مى‏گوييم، اصلاً احساس غربت و وحشيگرى نمى‏كنيم؛ اصلاً زبان، زبان امروز است؛ يعنى حقيقتاً مى‏شود گفت كه هزار سال جلوتر از زمان خودشان حرف زدند. يقيناً مردم زمان سعدى، به رسايى و شيوايى «بوستان» حرف نمى‏زدند؛ نثر آن دوره‏ها در اختيار ماست و داريم مى‏بينيم. «بوستان» يا «گلستان»، اين‏طور سليس و روان و شيواست. امروز وقتى كه انسان شعر آن زمان را مى‏خواند، مثل اين است كه دو نفر دارند با زبان شيرين فارسىِ امروز با هم حرف مى‏زنند. ... اميدواريم كه خداوند به شما توفيق دهد و كمكتان كند كه اين بار سنگين را برداريد. والسّلام عليكم و رحمةاللَّه و بركاته‏"[14] .

اوسته کی گؤروشلر بیر دین خادیم نین گؤروشو دئییل، بیر فارسچی و فارس مئییللی حاکیم سیستیم رئیسی نین فارسچیلیق گؤروشو ساییلار. دئمک حزب جمهوری ایسلامی حکومتی، ایسلام چاتیسی نین آلتینا بارینسا دا، فارسلیق مفکوره سینه اساسلاندیغی اوچون فارس حاکیمیتی ساییلار. بو گئرچکلیکلری دویارکن گئرچکلیگی دگیشمگه چالیشماق دئییل، گئرچکچی اولماغا چالیشمالی ییق.

قایناقلار