میللی مفکوره و ایران ممالیکی محروسه سینده کی تورکلرین میللی مسئله لری!
بیلیندیگی کیمی میللی مفکوره دن سؤز و صؤحبت اولدوقدا میللی آتریبوتلار (مشخصه لر) گؤز اؤنونه آلینمالیدیر. میللی آتریبوتلار بونلاردیر:
1- اورتاق دیل.
2- تاریخ و مدنیت
3- گله نک و گؤره نکلر.
4- یئر کوره سی اوزرینده بللی بیر جوغرافی بؤلگه یه صاحیب اولماق.
5- بیر بیرلری ایله دیل و مدنیت، گله نک و گؤره نک باخیمیندان باغلیلیق دویقوسونون اولماسی و ساییره.
بو اوسته کی فاکتلاری گؤز اؤنونه آلدیقدا دیل و مدنیت باخیمیندان آذربایجان تورکو دئیه جوغرافی باخیمیندان ایران ممالیکی محروسه سینده کی تورک توپلولوقلارینی آشاغیداکی بؤلوملره بؤلمک اولار:
1- ایران ممالیکی محروسه سینده تاریخی گونی آذربایجان و اونا بیتیشیک و آرا کسیلمه دن تورکلر یاشایان تورپاقلارداکی تورک توپلومو.
2- ایران ممالیکی محروسه سی نین فارس ایالتینده (اوستانیندا) یاشایان قاشقای آدی ایله تانینمیش تورک توپلومو.
3- خوراسان تورکلری دئیه ایران ممالیکی محروسه سی نین خوراسان بؤلگه سینده کی تورک توپلومو.
4- ایران ممالیکی محروسه سی نین باشقا بؤلگه لرینده (اؤرنک اولاراق کیرمان ویلایتینده کی افشارلار و ساییره ) باشقا ائتنیکلر ایله قونشولوقدا و بعضاً ده ایچ ایچه یاشایان تورکلر توپلومو.
دئمک، ایران ممالیکی محروسه سینده تورک توپلولوقلاری اؤز میللی کیملیک و منلیکلرینی فارس ایستعماری و دونیالاشمیش سرمایه قارشیسیندا قورویا بیلمه لری اوچون دیل و مدنیت باخیمیندان اونلاری قورویاجاق سیاسی و مدنی سرحدلره ائحتیاج وار گؤرونوردئسک، یانیلمامیشیق.
بیلیندیگی کیمی بوگون باشقا ائتنیکلر ایله ایچ ایچه یاشایان تورک توپلولوغو(1- اینجی) دیل و مدنیت باخیمیندان فارس دیل و مدنیتینده اریمک عرفه سینده دیر. دئمک، ایران ممالیکی محروسه سینده کی تورک توپلولوقلاری اؤز یاشادیقلاری بؤلگه لرینه اویقون سیاسی و مدنی تشکیلاتلارینی یاراتماغا تشبوث ائتمزسه لر، بیرینجی آشامادا (مرحله ده) بونلار(1-اینجی مادده ده ذیکر اولونانلار) فارس دیل و مدنیتینه یئم اولموش دورومدا یئرله شیرلر.
ایکینجی آشامادا قاشقای و خوراسان آدی ایله اؤزلرینی ایفاده ائتمه گه چالیشان تورک توپلولوقلاری فارس دیل و مدنتینه یئم اولاجاق گؤرونورلر. اوچونجو آشامادا بوگونه دک سیاسی و مدنی تشکیلاتلانما باخیمیندان اؤزونو ایفاده ائده بیلمه گن گونی آذربایجان و اونا بیتیشیک تورک توپلولوغو فارس دیل و مدنیتینده اریمه تهلیکه سی ایله اوز اوزه دیر.
دئمک، تورکلوک دئیه بو توپلولوقلاری گونوموزون رئآل سیاستینه اویقون تشکیلاتلانماغا مانع اولماق و یا اونلاری ایجباریت قارشیسیندا قویماق، بو تورک توپلولوقلارینی فارس دیل و مدنیتینه قاپدیرماق آماجی داشییا بیلردی. دئمک، ایران ممالیکی محروسه سی نین هر یئرینده تورکلریاشاییر دئمه گه چالیشان ذات عالیلر گونوموزون مئکانیزملرینی ده نظره آلمالیدیرلار(باخ: آمما بيز توْركوك و ايران باشدان باشا بيزيم وطنيميزدير1).
دئمک، ایران ممالیکی محروسه سی اوزره تورک توپلولوغو بیرلیگی، ایران تورکلرین وطنیدیر دئیه اورتایا آتیلان گؤروش وتورکلرین میللی بیرلیک حرکتلری آذربایجان تجدودلوک حرکاتی زامانیندا ایران ممالیکی محروسه سینده اورتایا آتیلمیش اولسایدی، احمد کسرویلر، محمود افشارلار، تقی ارانیلر فارس شوونیسمینه اویونجاق اولمازدیلار. بلکه ده بوگون ایران آدی آلتیندا تانینمیش مملکتده تورک دیل و مدنیتی حاکیمیتده اولارمیش و یا تورک میللی بیرلیک حرکتینه قارشین فارس دیوان دیلینه اساسلانان فارس میللیتچیلیگی چیلپاق اورتایا چیخاراق عثمانلی ممالیکی محروسه سینده اولدوغو و تاریخده گؤردوگوموز کیمی ایران ممالیکی محروسه سی ائتنیک دابانلار اوزره داغیلمالی اولاردی (بیلیندیگی کیمی آذربایجانلیلار تجدودلوک و دئموکراسی اوغروندا.قاجار دیکتاتورلوغو علیهینه ووروشارکن فارس میللتچیلری ایستعماری گوجلر واسیطه سی ایله حاکیمیتی تورکلرین الیندن چیخارماغا چالیشیردیلار).
بونلارا باخمایاراق بوگون تورکلری دیل و مدنیت باخیمیندان فارس مفکوره سی و سیاسی حاکیمیتی حاکیمیتدن اوزاقلاداراق تورک توپلولوقلاریندان شخص اولاراق عوضولرینی فارس دیل و مدنیتی اساسیندا اؤز خیدمتینه آلیر. بو شخصلر ایسه یوخاری مقاملارا چاتماق و ایلری گئتمک اوچون اؤز منلیک و کیملیکلریندن اوزاقلاشمالی اولورلار(نمونه سی بوگون آیت الله سید علی حسینی خامنه ای، موسوی اردبیلی، علی مشکینی، میر حسین موسوی، سید مصطفی تاج زاده و ساییره...).
بیلیندیگی کیمی ایران ایسلام آنا یاساسیندا نیسبی دیل و مدنیت آزادلیغی (اصل 15 و 19) یازیلماسینا باخمایاراق تهران مجلیسینه یول تاپمیش تورک میللت وکیللری بیله اؤز دیل و مدنیتلرینی مدافیعه ائتمک ایسته میرلر(باخ آذربایجان میللت وکیلی اعلمی نین آذربایجان بیلی یوردو ایجماسی نین مسئوللاری ایله دانیشیغینداکی ایفاده لرینده اوخویوروق: در مجلس ششم که همين آقايان مشارکتي و دوم خردادي اکثريت آن را تشکيل ميدادند و امروزه در آستانه انتخابات از حقوق قوميتها و اصل 15 حرف ميزنند به آن رأي ندادند. اين اصل کمتر از 30 رأي موافق آورد. در مجلس هفتم هم در اولين سال عمر اين مجلس يعني در اسفندماه 83 دوباره اين اصل را مطرح کردم که نزديک 70 رأي موافق آورد و تصويب نگرديد. جالب اينکه بعد از عدم تصويب اين اصل عده ای از نمايندگان کرد به اين اقدام مجلس اعتراض کردند و جاي بسي تأسف است که هيچ يک از نمايندگان آذربايجاني لب به سخن نگشودند.». http://www.durna.info/elemi_danishiq.htm
دئمک تورک توپلولوقلاری اؤزلرینی یاشاتماق و ایستکلرینی ایفاده ائتمک اوچون اؤز دیل و مدنیتلری اساسیندا میللی سیاسی و مدنی تشکیلاتلارینی یاراتمالیدیرلار.
بوگون دیل و مدنیت باخیمیندان ایران ممالیکی محروسه سینده کیملیک و منلیک مسئله سی اولان یالنیز تورک توپلولوقلاری دگیل، کورد، لور، لورلک، بلوچ، عرب، تورکمن، گیلک و ساییره لری ده نظره آلارساق، گونون قوشوللارینا (شراییطینه) اویقون تورک توپلوملارینی دا تشکیلاتلانماغا و اؤز مقدراتلارینی اله کئچیرمک اوچون تشویق ائتمه لی ییک. زکی ولیدی دوغان نین آذربایجان تجدود حرکاتی نتیجه سینده ایران مشروطیت اینقلابیندان سونرا ایرانداکی تورکلر اوزره یازدیغی خاطیره لره نظر سالدیقدا میللی تشکیلاتلانمادان تورکچولوق و تورکلوقدن سؤز آچمانین خیال اولدوغونو آچیقچا اورتادا گؤره بیله ریک. اونون یازدیغی خاطیره لر کیتابیندا دا ایران ممالیکی محروسه سینده کی تورکلری گؤرمزدن و اونلار ایله حئسابلاشمادان حاکیمیت ائتمک ایمکانسیز گؤرونورموش!! کئچش 85 ایلین اولایلاری (حادیثه لری) بو گؤروشون ترسینی سرگیله میش اولدو. دئمک، دیل و مدنیت باخیمیندان تشکیلاتسیز توپلوملار سیاست اوچون وسیله اولان دیل و مدنیتلرین خیدمتینده توتوقلانمیش قوللاردان باشقا هئچ نه اولا بیلمزلر. بوندان یانا دا ایران ممالیکی محروسه سینده کی تورک توپلولوقلاری کومپاکت حالیندا موختلیف بؤلگه لرده یاشامالارینا باخمایاراق هر بیری توپلومو آیری آیری تشکیلاتلانمالی و باشقا تورک توپلولوقلاری ایله دایانیشما ایچریسینده اولمالیدیرلار دئیه دوشونمه لی ییک. بونلارا باخمایاراق دیل و مدنیت باخیمیندان فارس ایستعمار زینجیرینی قیرماق اوچون باشقا فارس اولمایان ائتنیکلر ایله ده دایانیشما گؤز اؤنوندن قاچیریلمامالیدیر.
اوسته کی فیکیرلری باهانه ائده رک آذربایجان مدنی فعاللاریندان اولان جعفرزاده حضرتلری اؤز یازیسیندا ایشلتدیگی ایفاده لر اوزره دوراقلاماق ایستردیک (1).
تورک دیللرینده یایقین اولان ـچیلیق/ـچیلیک، ـچولوق/ـچولوک اکلری (پسوندلری)
بو اکلری بیرآدا آرتیرماق واسیطه سی ایله بیر مسلکین ائدیلدیگینی،قیلیندیغینی گؤسترمک اولار. اؤرنک اوچون:
باشماق: باشماقچیلیق (باشماق ایله اوغراشما مسلگی)
شوفور: شوفورجولوق (آرابا و ماشین سورمه مسلگی)
آل وئر: آل وئرچیلیق (آل وئر ایشی ایله اوغراشما مسلگی)
سیاست: سیاستچیلیک (سیاست ایشلری ایله اوغراشما مسلگی) و ساییره ...
بیلیندیگی کیمی دونیانین گلیشمه سی اینسان اوولادلارینی اؤزلرینی آنا دیللرینده ایفاده ائتمه گه زورلارکن دیللرده ده یئنی کلمه لرین یارانماسینا یول آچمیش اولور. بئله لیکله ناسیونالیستی یئرینه میللتچیلیک، ایرانیستی یئرینه ایرانچیلیق،فارسیستی یئرینه فارسچیلیق، و ساییره تؤرنمیش اولور. دئمک میللت مقوله سینده میللی ایراده حاکیم اولدوقدان سونرا بو –چیلیک/-چولوق اکلر واسیطه سی ایله دوزه لن آدلار بیلیم باخیمیندان موحافیظه کار کسیملره نیسبت وئریلن ایفاده لر ساییلاجاق گؤرونور، آلمانیادا نازیستی (میللی سوسیالبستچیلیک) گؤروشلرکیمی.
آنجاق بیر هدف و مقصده اوغراشماق اوچون باشقا دیللرده اولدوغو کیمی تورک دیللرینده ده اؤزلرینی ایفاده ائتمک اوچون ـچولوق/ـچیلیک اکلرینی ایستیفاده ائتمک دوشمنلر و سئومه گنلرین ووردوقلاری ایتتیهاملارا باخمایاراق یئرینده گؤرونور. بونا اؤرنک اولاراق فارس دیلینده »ناسیونالیستی«ین منفی و »ملی گرایی« کلمه سینین موثبت ایفاده داشیماسیدیر. دئمک،حزب نژادپرست جبهه میللی ایران، میللی کلمه ائتیکئتی داشیدیغی اوچون فارس دیل و مدنیتینی داشییان توپلوملاردا»میللیگرایی« و حزب میللی دئیه موثبت قارشیلانیر. اوسته لیک مصدق بو نژادپرست تشکیلاتین باشچیسی اولماسینا باخمایاراق نفتی میللی ائتمیش دئیه ساغ و سولچوایددعاسیندا اولمالارینا باخمایاراق فارس دیل ومدنیتی نی داشییان تشکیلاتلارین میللی ایفتخارلاری ساییلیر و کیمسه فارس میللیگرایچی سی دئیه کیمسه نی گوناهکار ائتمیر و گوناهلاندیرمیر. دئمک، میللی و میللیت کلمه سینه اکله نن »ـگرا« (ملیگرا، ملیتگرا) اونو فارس توپلومو اوچون هذم ائتدیرمیش گؤرونور. بونون ترسینه تورک دیل بیلینجینه صاحیب اولان میللی شوعورلو اینسانلار »ناسیونالیست« و »پان ترکیست« ایتتیهامی ایله دامغالانیرلار.
ـلوک/ـلیک، ـلوق/ـلیق اکلری
بو اکلر ده گئنه تورک دیللرینده یایقین اولان اکلردن ساییلیرلار. بو اکلر آدلارا آرتیریلاراق یئنی آدلارین تؤرنمه سینه و ـچولوق/ـچولوک، ـچیلیک/ـچیلیق اکلری کیمی تورک دیللری نین زنگینلشمه سینه و اؤزگه دیللره ائحتیاجی نین گئده ریلمه سینه (آرادان قالخماسینا) کؤمک ائدیرلر. اؤرنک اوچون:
آدام: آداملیق (آدام اولماق)
کیشی: کیشیلیک (کیشی صیفتینه صاحیب اولماق)
کیتاب: کیتابلیق (کیتاب ائوی)
یورقون: یورقونلوق (یورولما دوروموندا اولماق)
کول: کوللوک (کول یئری، کول تؤکمک اوچون آییرد ائدیلمیش یئر)
تورک: تورکلوک (تورک اولما، تورک دیل و مدنیتنه دایالی توپلوم)
بیلیندیگی کیمی ایران ممالیکی محروسه سینده کی تورکلرین بوگونکو سورون و مسئله لری تورک اولماق و تورکلوک دگیل، اونلارین اوشاقلاری دوغولارکن، حاکیم دیل و مدنیتین فرقینی اؤز دیل و مدنیتلرینه قارشین بیلمه دن اؤیرندیکلری آنا دیللری فارس دیل و مدنیتی حاکیم اولان ایداره لر طرفیندن قبوللوق گؤرمور. اونلار یئری گلدیکده اؤز آرالاریندا بئله فارس دانیشماق و یازیشماق زوروندا قالیرلار. بولوت قاراچورلو یاخشی دئمیش:
یاساق،
دوشونجه لریم یاساق،
کئچمیشیمدن دانیشماغیم یاساق،
آتا آنامین آدینی چکمه گیم یاساق،
تاریخیمدن دانیشماغیم یاساق،
....
بیلمه گه بیلمه گه دونیایا گؤز آچیب، اؤیره نیب دانیشدیغیم دیل ده یاساق ایمیش، یاساق.
دئمک، ایران ممالیکی محروسه سینده کی تورک توپلولوقلارینین مسئله سی تورک اولماق دگیل، تورک قالماق اونلارین مسئله سی و گونون موضوعسو اولمالیدیر. دیل و مدنیت باخیمیندان ایستعمار حاکیم اولان توپلوملاردا دیل و مدنیتین هانکی رول اوینادیغینی بیلرسک، 1925 اینجی ایلدن ایستعمار ماهیتی قازانمیش فارس هئگئمونلوغونا قارشی لازیملی تدبیرلرین آلینماسینی یالنیز تورکلر اوچون دگیل، او ممالیکی محروسه ده کی فارس اولمایان توپلوملار اوچون ده تکلیف ائتمه لی ییک.
قایناق:
1 http://www.azadtribun.com/Tur53.htm
ایشیق سؤنمز 01.06.2005