لیلا مجتهدی خانیمین بیر قارقا مین قارقا حئکایه سی

بیلیندیگی کیمی لیلا مجتهدی خانیم ایله مهران بهاری ایمضاسی نی داشییان شخصین گؤروش و دوشونجه لرینده آنلاشمازلیق اولموش. بو آنلاشمازلیق ایکی اولقون انسان آراسیندا سیاسی و اجتماعی گؤروش آنلاشمازلیغی اولدوغو اوچون لیلا مجتهدی خانیم بو گؤروش آنلاشمازلیغی نی اجتماعیته یانسیتمانین یانی سیرا آذربایجان اجتماعیتینه سیاسی و اجتماعی باخیمدان قاتقیدا بولونماق ایسته میش. بورا دک لیلا مجتهدی خانیما توتولاجاق هر هانکی بیر ایراد یوخ. بوگون اله آلاجاغیمیز موضوع ایسه لیلا مجتهدی خانیمین آذربایجان میللی مسئله سینه ایدئولوژی آچیدان یاناشماسی اولاجاق. لیلا مجتهدی خانیمین گؤروشلری یالنیز دئموکراسی و دئموکراتلیغی یانسیدا بیله رک ایدئولوژیک دونا بورونمزسه ایدی، داها دا گؤزل اولاردی دئیه دوشونجه سی نین آلتینی چیزماق ایستردیم. آتالار دئمیش: "آدینی قویدون رشید، بیرینی دئدین، بیرینی ائشیت". بئله لیکله ده لیلا مجتهدی و مهران باهارلی نین گؤروشلری آذربایجان توپلومونا و اجتماعیتینه آچیقلانمیش اولاردی.

لیلا مجتهدی خانیم بلکه ده فرقینه  وارمادان دئموکراسی مقوله سینه ایدئولوژی کؤینگی گئییندیرمکله  گونئی آذربایجان میللی مسئله سینی ایتتیهاملار ایله قارشی قارشییا قویاراق بیر سیرا قلم صاحابلاری نین دیققتینی آذربایجان میللی مسئله سی علیهینه یؤنتمگه چالیشماق ایله آذربایجان میللی مسئله سینی ایستر آذربایجان توپلوموندا و ایسترسه ده فارس یایین و باسین اورقانلاریندا اؤنمسیزلشدیرمگه (اهمیتسیز گؤرستمگه) یول آچمیش. لیلا مجتهدی خانیمین دانیشیقلارا باشلیق اولاراق سرگیله دیگی گؤروشلر آذربایجان اجتماعیتی و فارس یایین و باسین اورقانلاری نین دیققتینی چکدیگی اوچون بو گؤروشلری گؤزدن کئچیرمک پیس اولماز دئیه دوشونورم، اوخویوروق:

"... شرح واکنش ها و تنقیدهایی که در این هفت سال از طرف افراد و گروه های مختلف شنیده و دیده ام در این مقدمه جایی ندارد اما لازم می دانم به این نکته اشاره کنم که به اندازه ای که از طرف مخالفان حرکت ملی آذربایجان به تجزیه طلب بودن، ناسیونالیست و قوم گرابودن متهم شده ام همان قدر نیز از طرف هموطنانم که تصور می کردم در یک جنبش حق طلبانه برای بدست آوردن حقوق ملتمان و کسب حق تعین سرنوشت ملی مان مبارزه می کنیم با اتهاماتی مثل پان ایرانیست، فارسگرا و... مورد لطف واقع شده ام!"[1].

اوسته قالین بلیرلندیگی قوشقو (شک) اساسلی مساژلار ایستر ایستمز، آذربایجان میللی حرکتی علیهینه یئریدیلمیش ایتتیهاملاردان باشقا هئچ نه اولابیلمز. دئمک، ایکی شخص یوخسا ایکی تشکیلات آراسیندا اولان گؤروش آیریلیغی هر هانکی بیر قونو و موضوعنو (objective) هدفه آلمازسا، بو گؤروشلر ایدئولوژیک بویوت و اؤلچو قازاناراق هر هانکی نئهیلیستلیک داورانیشلارا یول آچابیلر دئیه دوشونمه لی ییک. بیلیندیگی کیمی، ایدئولوژیک گؤروشلر هر شئیی اولدوغو کیمی دگرلندیرمکدن عاجیز اولدوقلاری اوچون ائشیدیجیلرده ده موختلیف ایزلیم و تأثیرلر  یاراتمیش اولارلار. بئله لیکله ده هر هانکی بیر گؤروشه یانچیلیق (طرفداری) و موخالفتچیلیک ائدنلر آراسیندا آنلاشمازلیغا یول آچیلاراق لیلا مجتهدی خانیم کیمی انسانلار دا، پان ایرانیست و فارسچی چامورونا توتولموش اولارلار. مسئله بئله اولدوقدا، آتالار دئدیکلری کیمی انسان بؤرکونو قارشیسیندا بیر قاضی اولاراق اوتورتمالی، مسئله نین هارادا و هانکی اؤلچوده آخین ائتدیگینی، هارادا ایدئولوژی اساسیندا  قارشی طرفده یالنیش ایزلنیم بوراقدیغینی گؤتور قوی ائتمک و یانلیشلیغینی دوزتمک ایله داها دا ایستر اؤزو و ایسترسه ده توپلوم اوچون فایدالی اولماسینی گؤتور قوی ائتمه لیدیر دئیه دوشونمه لی ییک. گئنه ده اوخویوروق:

"... در این سال ها دیده ام رهبرانی که ادعا می کنند با نژادپرستی آریایی مبارزه می کنند چگونه راه اندیشه را بر خود بسته اند و در چنگال ترک پرستی اسیر شده اند. کسانی که محور مبارزات خود را بر اساس "نژاد ترک" گذاشته اند و با عوام فریبی راه را برای روشنفکران و فعالانی که مبارزاتشان انسان ـ محور است تنگ کرده اند"[2].

ایران ممالیکی محروسه سینده کی فارس ایستعمار و استیبداد رئژیملری نین آسدی، کسدی سینی نظره آلاراق آذربایجان میللی حرکتی بیر چوخلاری آرزو ائتدیکلری کیمی دیکلی (هرمی) بیچیمده دئییل، یاتیلی (افقی) بیچیمده بؤیودوگونو نظره آلدیقدا اوسته لیلا مجتهدی خانیم ایددعا ائتدیگی "رهبرلیک مسئله سی" آذربایجان میللی حرکتینده بوگون اؤزونو دوغروتموش بیر گؤرونوم ساییلماز. دئمک، هر هانکی بیر شخصین رهبرلیک ایددعالاریندان یولا چیخاراق گونئی آذربایجان میللی حرکتینی لیلا مجنهدی خانیم کیمی چیرکین ایفاده لر ایله قارالاماغا چالیشماق، بو ذات اقدسلرین دئموکرات اولدوقلاری دئییل، بو ذات اقدسلرین ایدئولوژی باتلاغیندا ایلیشیب قالاراق ساغلام دوشونجه و فیکیر یئریده بیلمدیکلریندن حئکایت ائدر.

اوسته گؤروندوگو کیمی لیلا مجتهدی ذات عالی نین اؤنه سوردوکلری ایددعالار ایدئولوژیک ماهیتلی "بیر قارقادان مین قارقا" روایت ائتمک حئکایه لرینی خاطیرلاتمیش اولار. بئلنچی بیر گؤرونومو نظره آلاراق سایقین بابک آزاد بو یازییا اؤز نظرینی بیلدیرمیش. لیللی سودان ایدئولوژی بالیغی توتماغا چالیشان، "آ. ائلیار" ایمضالی شخص ایسه بیر داها مسئله نی مهران باهارلی مسئله سی دئیه لیلا مجتهدی خانیمی تبرئه ائتمگه چالیشمیش، اوخویوروق:

"... چرا  فقط عنوان مقاله  را  ذکر کرده اید؟  و به متن و  مشخصا  نظریات مهران بهاری  که  اصرار در حذف مطلب داشته  نپرداخته اید؟- این استبداد و دیکتاتوری از طرف ایشان نبود؟- و همینطور چرا اشاره نشده که عنوان در رابطه با متن معنی دارد؟ این عدم اشاره شما برای چیست؟ پنهان ساری ؟ و مراد از افکار ارتجاعی نظریات امثال مهران بهاری نبود؟- به روشنی که این مسئله قید شده است.- این نظریات که ترک گرایی را ترویج میکند و آنهم در ضدیت و دشمنی و ستیز با «فارس» - که اشاره به مردم ستم کشیده فارسی زبان زیر سلطه دیکتاتوری حاکم است -که جلو چشمش جوانان آزادیخواهش را کشتار و زندان نمودند - ارتجاعی نمیباشد؟"[3].

اوسته ایشاره اولوندوغو و بابک آزاد بگ ده اوزرینده دوراقلادیغی مقاله سیندن ده گؤروندوگو کیمی "آ. ائلیار" ایمضاسی ایله دوشونجه و گؤروشلرینی یایماغا چالیشان ذات، ایسلام کولتوروندن تانیدیغیمیز "ایمداد غیبی (بوگون: سربازان گمنام آقا امام زمان)" دک لیلا مجتهدی خانیمی نجات وئرمگه مأمور اولموش ذات کیمی چیخیش ائدر. دئمک، مهران باهارلی یازدیغی و ایشلتدیگی ایفاده لره لیلا مجتهدی طرفیندن جاواب آلماسینا باخمایاراق لیلا مجتهدی خانیمین ائتدیگی یانلیش چیخیش و داورانیشلاری نی دئموکراتلیق آدینا اؤرت باسیر ائتمگه چالیشماق یالنیز ایدئولوژی توتساغینا توتولموش قوللارین داورانیشلاری ساییلابیلر. "آ. ائلیار" ایدئولوژی چاتیشماسینا سوخولماق اوچون بابک آزاد آدرئسینه بوزقورتلوق مقوله سینی عنوانلایاراق یازمیش:

"... این نظریا ت بوزقورت و مانقورت گرایی که در حقیقت همان خودی و غیر خودی نمودن حکومت است  و بازتاب آن در بین ما آذربایجانیها - ارتجاعی نیست؟ کدام نویسندگان فارسی زبان نظریات مخالف خود را در سایتهای آذربایجانی توانسته اند منتشرکنند؟  آنها نوشته لیلا مجتهدی را درج کردند ؟ این برخورد و دیدگاه ارتجاعی و ضد دموکراتیک نیست؟ شما نظریات خود را- در مورد -مانقورت گرایی -در ایران گلوبال منتشر نکردید؟ این وضعیت کلی استبدادگرایی در سایتهای آذربایجانی ارتجاعی نیست؟"[4].

دئمک، کئچمیش یازیلاردا هر هانکی مؤللیف هانکی قونو و موضوع اوزره یازی یازماسینا باخمایاراق  ایراد توتدوغوموز شخصین گؤروشلری فاکت اولاراق سرگیله نه رک نقد ائدیلمه لیدیر. یالاندان دئموکراتلیق کورکونه (جیلدینه) بورونه رک دئموکرات اولمانی یانسیلاماق "اؤلوسونه آغلاماغی بیلمه گن ذاتلارین اؤلوسونو دایاز قبیردن چیخاراراق داها دا درین قبیره سوخمالاری نی" خاطیرلاتمیش اولار (خالق آراسیندا بو داورانیشا: اؤلوسونو تون به تون ائتمیش دئیرلر). دئموکراتلییق ایددعاسیندا اولان و آذربایجان سایتلارینی استبدادچی دئیه فارس ایستعمار حاکیمییتی ایله عئینیلشدیرمگه چالیشماق موضوعسونا گلدیگیمیزده، بئلنچی داورانیشلار فارس دیلینده دئییلمیش "عالم بی عمل" دئیم و ایصلاحینی خاطیرلاتمیش اولار. دئمک، دئموکراسی دئیه باس باس باغیران ذاتلار - نه اوچون اؤز دوشونجه و فیبکیرلرینه اویقون آذربایجان دیل و مدنیتی نی اساس گؤتورموش تشکیلار و سایتلار یاراتماقدان بویون قاچیراراق اؤز ذلیل اولدوقلارینی قبول ائتمه یه رک دئموکرات مئاب اولدوقلارینی هر هانکی بیر فارس تشکیلات اورقانی و سایتی نین یازیلارینا یئر وئرمه سی ایله توجیه ائتمگه چالیشارلار؟ "آ. ائلیار" دئموکرات گؤرونمک ایددعاسیندا بولونماسینا باخمایاراق بابک آزادی سیخیشدیراراق یازمیش:

"... چرا به روشنی نمینویسید که کلیت این نوشته یتان دردفاع از مهران بهاریست؟ خویشی نظری با ایشان دارید؟ مانقورت گرایی که شما در یکی از نوشته هایتان توضیح داده اید و در ایران گلوبال منتشر شده  قسمتی از ترک گرایی مهران بهاری نیست؟ فارس ستیزی  چه عملی ست؟ این همه ترویج فارس ستیزی، مردم ستیزی و انسان ستیزی نیست؟ اینکار در سایتهای آذربایجانی صورت نمیگیرد؟ این کار ارتجاعی ست یا مترقی؟"[5].

اوسته ایشاره اولوندوغو کیمی بابک آزاد بگین یازدیغی[6] مقاله یالنیز لیلا مجتهدی خانیمین سون یازدیغی مقاله یه بیر اعتراض گؤروش کیمی یازیلماسینا باخمایاراق "آزادی بی قید و شرط بیان" ایددعاسیندا اولان دئموکرات مئاب ذاتلار، ایدئولوژی قوللوقچولوغو گؤزلرینی توتدوغو اوچون آوروپادا، اورتا چاغدا مخالیفته کیلیسانین انگیزاسیون محکمه لرینده دیوان توتدوغو کیمی بونلار دا مخالیفته قلم آزادلیغی تانیماق یئرینه اونلارین آغزینا سؤز قویماغا و اونلاری ایسلام جمهوریتینده کی کیمی "کفر" آغاجی ایله سوسدورماغا چالیشارلار. بونلارین "کفر" سایدیقلاری دئییمین آدی دینسیزلیک دئییل، "آنتی دئموکرات" ایتتیهامیدیر. فارس دیلی نین یاییلماسینا مئیدان وئریب وئرمه مک مسئله سی انسانلار آراسیندا میللی بیلینجین گلیشمه سی ایله ایضاح ائدیلمه لیدیر. فارس اولمایان ائتنوسلارا فارس ایستعمارچیلیغی نین حاکیم کسیلدیگی نین فرقیندا اولان ذاتلار گرک ده فارس ایستعمارچی دیلینده یازیب یاراتمایالار. فارس ایستعمارچیلیغی نین فرقیندا اولمایان ذاتلار ایسه، شئیطان دالینا دوشموش عابیدلر دک فارس ایستعمارچیلیغینا لبیک دئیه رک عضوو اولدوقلاری فارس ایستعمار تشکیلاتلاری و محفللری واسیطه سی ایله اؤز دیل و مدنیتلرینه سس سیزجه دیوان توتمانی و فارسچا یازیب یاراتمانی اؤزلری اوچون ایرانلی لیق و انسانلیق بورجو  دئیه حئساب ائدرلر. دئمک، هر هانکی میللته منسوب اولان شخص، تشکیلات و آذربایجان میللی تشکیلاتی، اؤز دیل و مدنیتی نی اساس گؤتوره رک اؤز خالقینی خوشبخت اولماغا چاغیرمالیدیر. قوللوقچو اولماق خوشبختلیق دئییل، کؤله لیک، یوخلوق و ذلت آلتیندا یاشاماغی قبول ائتمک ساییلار. فارس دیلینده یازیب یاراتماماق، اؤز آنا دیلینه، مدنیتینه اؤنم و اهمیت وئرمک فارس دیلی ایله دوشمنلیک دئییل، هر هانکی انسانین بیر بیلینجلی (شعورلو) موجود اولاراق اؤزونو درک ائتمگی نین بیرینجی گؤرستگه سی ساییلار. مسئله بئله اولدوقدا نه دن "آ. ائلیار" ایمضاسی ایله اؤز دوشونجه و گؤروشلرینی سیرگیله مه یه چالیشان ذاتلار آذربایجان میللی حرکتینی لازیمسیز، غیر انسانی تهمتلر ایله لکه لمگه چالیشارلار، اؤزو  ده آذربایجان اجتماعیتی نی دوشوندورور و دوشوندورمه لیدیر. "آ. ائلیار" گئنه ده یازمیش:

"... حرک آذربایجان مهران بهاری و امثال ایشان است؟ لیلا مجتهدی روی سخنش با مروجین نظریاتی در این رده نیست؟ رنج بردن ایشان از نوشته اش  روشن نیست که به خاطر دیدگاهها و برخوردهای استبدادی ست؟ یعنی نوشته اینقدر پیچیده است؟ مقالات ایشان بخشی از یک موج نقدی نیست که  سالهاست علیه گرایشات و نظریات و برخوردهای استبدادی در حرکت آذربایجان ادامه دارد؟"[7].

اوسته ایشاره ائتدیگیم و بابک آزاد بگ ده توخوندوغو مقاملار، مهران بهارلی آدرئسی ایله هر هانکی بیر ایلگی و ایلیشگیسی یوخدور. لیلا مجتهدی خانیم کئچمیشده صاحیب اولدوغو ایدئولوژی باتلاغینا قایدیغی، آذربایجان میللی مسئله سینه ایدئولوژی گؤزو ایله یاناشدیغی اوچون "بیر قارقانی مین قارقا" سایما حئکایتینه دالالاراق، بئله لیکله ده بعضیلر طرفیندن یالنیش آنلاشیلماسینا یول آچاراق چامور و ایتتیهاما توتولمانین یانی سیرا آذربایجان میللی حرکتینی ده لکه له میش مقامدا یئر آلمیش. "آ. ائلیار" گئنه ده یازمیش:

"تبعیض و استبداد دیده باید خود به مستبد تبدیل شود؟ حرکت مردم آذربایجان تنها متعلق به کسانی ست که آذربایجان را با «زا» مینویسند؟ و یا با نظریات مهران بهاری الفتی دارند؟ لیلا مجتهدی دستور  مهران بهاری جهت حذف مقاله ای را نپذیرفته و از حق انتخاب خود دفاع نموده شما ایشان را در کنار پان ایرانیستها قرار میدهید؟ چگونه است که شخص با دفاع از حق آزادی و انتخاب خود در کنار تبعیض گران قرار میگیرد؟"[8].

اوسته گؤروندوگو کیمی آذربایجان میللی مسئله سی بعضیلری طرفیندن جیلیزلاشاراق (لوس ائدیله رک) "آذربایجان" آدی نین بیر ایکی نفر طرفیندن "ز" یوخسا "ذ" ایله یازیلماسی دا آذربایجان میللی حرکتی نی دولاییلی اولاراق "مهران باهارلی"یا دویونله میش مقامدا یئر آلار. بئله لیکله ده هر هانکی بیر شخص، آذربایجان میللی مسئله سیندن سؤز صحبت آچارسا، "سن ده مهران بهارلی تشکیلاتینا قوشولدون!!" تئوریسی بعضیلری طرفیندن بلکه ده دوشونولموش بیر وارساییم (هپوتئز) اولسون دئیه دوشوندوکلرینه باخمایاراق آذربایجان میللی حرکتی نین گلیشمه سی، بؤیومه سی و زامان آخیشی بئلنچی یاناشمالارین بیر خام خیال اولدوغونو اورتایا قویاجاقدیر.  آ. ائلیار گئنه ده یازمیش:

"هیچ میدانید شما خودتان در کنار حذف کنندگان و مستبدان قرار گرفته اید؟ چرا عمل مهران بهاری را که ضد دموکراتیک بود نقد نکرده اید؟ شما که خودتان را دموکرات قلمداد میکنید. اصلاً شما چرا در مورد مهران بهاری که هسته اصلی متن است سکوت کرده اید؟  آیا شما خودتان از نظر دیدگاهی مهران بهاری دیگری نیستید؟ و دهها پرسش دیگر. مرا به این نتیجه میرساند که براستی استبداد زدایی -در داخل حرکت آذربایجان- یک ضرورت مبرم است.چرا که بهرسو نگاه میکنم استبداد و مستبدین چهره مینمایند"[9].

اوسته گؤروندوگو کیمی هر هانکی بیر یازییا مناسبت بیلدیرمه گنلر بو دئموکرات مئاب ذات اقدسلر طرفیندن "تکفیر" آغاجی ایله اوزله شرلر. بئلنچی ایتتیهاملار و کفرلمه لر اوسته ایشاره اولوندوغو کیمی هر هانکی بیر مسئله یه یالنیز ایدئولوژیک یاناشمانین سونوچ و نتیجه سی ساییلار. بئله لیکله ده فارس ایستعمار قوللوقچوسو اولماقلا دئمکورات اولمانین هر هانکی بیر اورتاقلی اولمادیغی نین یانی سیرا، دئموکرات مئابلارین دا دئموکراسی و دئموکراتلیقدان هئچ نه باشا دوشمدیکلری آچیقلیغا قاویشمیش اولار.