دیل و دین میللتلشمکده (2)

کئچمیش دانیشیغیمیزدا میللت مسئله سینده دین نین اؤنم و اهمیتیندن دانیشدیق. بو چیخیشدا ایسه، فارس دؤلت مدارلاری نین نئجه دین اوزره مانور وئردیکلرینی و دین فاکتوروندان فایدلانماغا چالیشدیقلاری اوزره ایضاح ائتمگه چالیشاجاییق. فارس ایستعمارچیلیق دوشونجه سی نین اساسینی قویموش محمود افشار یزدی، گونئی آذربایجان تورکلوگونو فارسلیق قارشیسیندا تجریده اوغراتماق اوچون 1918- 1920 ایللرده یارانمیش آذربایجان جموریتی نی "اران یوخسا باکی جمهوریسی" دئیه مطبوعاتدا تانیتماغا و حاکیم داییره لره ده بو دوغرولتودا خط وئرمگه چالیشمیش، اوخویوروق:

"بیرینجی- بیز مطبوعاتدا اؤز قلمداشلاریمیزا باکی جمهوریسی یئرینه آذربایجان کلمه سینی ایشلتمه سینلر دئیه سفاریش ائدیریک. ایکینجی- حاکیمیت داییره لری دیپلوماتیک و رسمی رابیطه لرینده "آذربایجان جمهوریتی دئییل، "بادکوبه یوخسا اران" کلمه سینی ایشلتمکلرینی سفاریش ائدیریک. ایضاح لازیم اولارسا، آد اورتاقلیغی و مشتریک لیگی آرادا یانلیش آنلاشماغا یول آچماسین دئیه بو تصمیم توتولموش دئیه ایفاده اولونمالیدیر(بو توضیح گونئی آذربایجاندا بو مسئله نین فرقیندا اولان و احتمالن اعتراض ائتمک ایستگنلر اوچون منظور اولموش). اوچونجو - بیزیم اؤنرگه و پیشنهادیمیزا روسیه سفیرلیگی نین باشقا قونشولاردان فرقلی اولاراق ائشیدر قولاغی وار. اونلارا خواهیش ائتمه لی و اونلارا دئمه لییک: "آذربایجان" ایرانین شمال غربینده بیر ایالت آدی ساییلار. عثمانلیلار دوشمنلیک اوزوندن بو آدی "تاتار جمهوریسینه" وئرمیشلر. بو دا ایران سئون انسانلاریمیزین (اوخو: گونئی آذربایجانلیلارین) ناراحاتلیغینا و اورک آغریسینا یول آچمیش. روسلار اورانی (آذربایجان جمهوریتینی) تاریخی "اران" آدی ایله تانیسالار، یاخشی اولار.  بیزیم قافقازین روسیه ترکیبینده قالماسینا اعتیقادیمیز وار. ایرانین دا دؤلتچیلیک منافعی قافقازین آیری دؤلتین الینده اولماسیندا دئییل، روسیه ترکیبینده اولماسی ایله تأمین اولونار. شوروی دؤلتی طرفیندن ایستگیمیزین قبول اولماسینا اصرار ائدیر و بو ایستگین قبول اولونماسی نین نتیجه سی نی خواهیش و تقاضا ائدیریک[1].

محمود افشار یزدی نین بو سفاریشی اوزره او زامانلار برلین شهرینده "ایرانشهر" محفلی، حسین کاظمزاده باشچیلیغی ایله ایشه باشلامیش. بئله لیکله آلمان یوزئف مارکوآرت –ین آدیندان فایدالانماغا و قوزئی آذربایجانی آران آدلاندیرماغا چالیشمیشلار. سونرا رضا عنایت "آذربایجان و اران" آدلی کتابینی یازاراق آذربایجانین قوزئی تورپاقلارینی آران تانیتماغا چالیشمیش. بئله لیکله، محمود افشار یزدی پان ایرانیست محفلینه آذربایجان میللی وارلیغی علیهینه، یالان دا اولسا، اجتماعیتی تحمیق ائتمک اوچون ملزمه حاضیرلامیش. بو تحمیق ائدیجی ملزمه بوگون ده پان ایرانیست محفللری واسیطه سی یاییلماق اوزره-دیر.

محمود افشار یزدی طرفیندن روسیه بولشویکلرینه یاخینلاشماق اوچون فارس حاکیمیتینه توصیه لر اولونماسینا باخمایاراق روسیه سؤیئتلیگی او زامان ایچ ساواش و آوروپادکی اورتا گوجلر (میتئل ماخت) یعنی آلمان و متحدلری طرفیندن سیخیشدیغی اوچون، اؤز علیهینه اوچونجو بیر جبهه آچماق ایستمه میش و فارس ایستعمار یانچیلاری نین ایستگی جاوابسیز قالمیش. محمود افشار یزدی فارس حاکیمیتی و مطبوعاتینا اؤز گؤروشلرینی اساسلاندیرماق اوچون داوام ائدر:

"بیزیم قورخوموز بو گلیشمدن (آذربایجان جمهوریتی آدی نین اورتایا چیخماسیندان) چوخ دا خیالی و اساسسیز دئییل: اران یعنی گنجه و باکی ساکینلری اؤز آرالاریندا یالاندان اؤزلرینی آذربایجانلی سایدیقلارینا باخمایاراق آذربایجانلیلار (گونئی آذربایجانلیلار) ایله اونلارین آراسیندا بو فرق وار: آذربایجانلیلار اصیل ایرانلی؛ اوخو فارس کؤکنلی، آذربایجان ایرانین آیریلماز ترکیب حیصصه سیدیر، قافقارلار ایسه بیزیم مستملکه میز و مستعمره میز ساییلارمیش. بونا باخمایاراق یانلیشلیق اوزوندن هر هانکی بیر خطر اورتایا چیخارسا، اونون قارشیسی آلینمالیدیر.[2]

اوسته گؤروندوگو کیمی محمدعلی فروغی نین سیاست باخیمیندان داوامچیسی و فارس ایستعمارچیلیغی نین تمل و اساسینی قویان محمود افشار یزدی قوزئی آذربایجان، ارمنیستان و گرجیستان و داغستان تورپاقلاری نین کئچمیشده فارس ایستعمارچیلیغی آلتیندا اولدوقلارینی اؤز دیلی ایله قبول ائتمیش. فارس ایستعمارچیلیق گؤروشونه اساسن مین ایل ایران ممالیکی محروسه سینه حاکیم اولموش تورک شاهلیقلاری دا فارسچا قلمه آلینمیش. بو اساسدا بوگونکو فارس ایستعمارچیلیق سیاستی نی فارس اولمایان میللتلر علیهینه "ایستیبداد!!" دئیه قلمه آلانلار محمود افشار یزدی نین بو واردیغی سونوچ و نتیجه نی ده درک ائده بیلمزلر.

محمود افشار یزدی "آینده" مجله سی واسیطه سی ایله نه لر رضا شاه حاکیمیتینه تکلیف ائتمیش دئیه "آینده مجلله سینی واراقلاماق پیس اولماز دئیه دوشونوروک، اوخویوروق:

" بوگون ایران ملتی دئدیکده منظوروموز بوتون آریایی نژاد انسانلار ساییلار. بو انسانلار ایستر ایرانین ایچریسینده و ایسترسه ده ایراندان خاریجده یاشارلار. ایران میلتی مقوله سینده ائرمنیلری و یهودیلری و ایراندا یاشایان خاریجی لری استثناء ائتمک شرطی ایله باشقا انسانلار ایران ملتی نی اولوشدورار[3].

اوسته گؤروندوگو کیمی محمود افشار یزدی نین ملت آنلاییشی بیر یاندان نوروئژلی کیریستیان لازئین طرفیندن آد وئریلمیش ایران دیل قوروپوندا یئر آلان ائتنیکلری (فارس، کورد، بلوچ، لور، گیلک، مازندرانی، پشتو، تاجیک، هندوستانداکی فارسلاری، اوردو، نوریستانلی، بنگلادیش،  نئپال، سئری لانکالیلاری) ایچرمیش خیالی پان آریانیستلیک مقصدی داشییار؛ باشقا یاندان شیعه لیک اساسیندا گونئی آذربایجان تورکلوگونو و عربلری ایرانیت چاتیسی آلتینا آلماغا چالیشار؛ باشقا یاندان مسیحی اولان ائرمنیلری، سامی دیل قوروپوندا یئر آلان یهودیلری و تورک دیل قوروپوندا یئر آلان گونئی تورکمنستانداکی تورکمنلری تجرید ائده رک ایرانلی قلمه آلماز. بوگونکو فارسلیق سیاستینده ایسه ائرمنیلر فارسلیق اوچون داها دوغما، آذربایجان تورکلوگو و عربلر ایسه دیل و مدنیت حاقی باخیمدان محمود افشار یزدی نین تئوریسینه اساسن اؤزگه ساییلار. محمود افشار بئلنچی دوشونجه و فیکیر یئریدرکن مسئله نی بیلمه دیگیندن دئییل،  یالنیز فارس ایستعمارچیلیق تئوری سینی اورتایا قویارکن بیر چلیشگه ایله اوزلشمیش مقامدا یئر آلار. محمود افشار یزدی ایران ممالیکی محروسه سینده تورک کیملیگی و تورکلوگو حذف ائتمک اوچون یازمیش:

"عثمانلیلار (تورکیه تورکلری) ... ایرانلی لارین بیر چوخونو، او جومله-دن تبریزلی، زنگانلی، قاجار، افشار، قاشقایلاری و داها چوخلاری نین تورک اولدوغونو بیان ائدر و اوتانمادان نظامی گنجوی و بیر چوخ شاعیر و سیاسی شخصیتلرین تورک اولدوقلارینی ایددعا ائدرلر. اونلارا گؤره سید حسن تقی زاده تبریزی، تئیمور تاش و باشقالاری هامیسی تورک ساییلارمیش. بونلار دؤنه دؤنه بیزیم وطنداشلاریمیزی تورک قلمه آلمیش و جاواب اولاراق یامان یاووز ائشیتمیشلر[4]. البته یانلیش آنلاشیلماسین. بیزیم تورکلردن منظوروموز عثمانلیلار (تورکیه تورکلری) و ساری دریلی عیرق و نژاد ساییلار. آذربایجانلیلار اصیل ایرانلیدیرلار (اوخو: فارس). تورکیه تورکلری اشتباه اولاراق آذربایجلیلاری تورک قلمه آلارلار. بیز حاکیمیته و حاکیمیت داییره لرینه آذربایجلیلارا تورک دئمک دوزگون دئییل، دئیه اصرار ائدیریک. گرک لازیملی تدبیر و دوزگون یول ایله آذربایجانلیلارین اوستوندن بو غلط و ننگین تورک آدینی گؤتورمگه چالیشاق[5].

بو اساسدا آذربایجان تورکلوگوندن فارس مدنیت راسیستلیک پهلوانلاری، او جومله دن احمد کسروی[6]، تقی ارانی، یحیی ذکاء، ناصح ناطق، منوچهر مرتضوی، فیروز منصوری، یحیی ماهیار نوابی، بوگون ایسه علی حصوری، نورالدین غروی مرعشی، داریوش پور نیاکان، جواد طباطباییلر مئیدانا گیره رک فارس مدنیت راسیستی اولدوقلارینی اثبات ائتمگه و تورکلوگه قارشین دؤش و سینه گرمگه چالیشمیش و چالیشارلار.

اوسته گؤروندوگو کیمی محمود افشار یزدی فارس ایستعمارچیلیغی نین تملینی قویان بیریسی اولاراق بو چیخیش و داورانیشلاری ایله بیر چوخ میللی بیلینجدن یوخسول و میللی تئرورا معروض قالمیش قوربانلاری و میللی تاریخیندن خبرسیز اولانلاری قاجار شاهلیغی علیهینه اولدوقلاری اوچون تورک دوشمنلیگی صفینه قازانماغا و قاتماغا باشارمیش. بئله لیک ایله فارس مدنیت راسیستلری آذربایجان تورکلوگونو معذوریت قارشیسیندا قویاراق اونلاری ایرانلی آدلاندیرماقلا فارسچیلیق پروژه سی نین صفلرینه قوشموش[7] و "تورک" پیسدیر دئیه اونلاری اؤز میللی منلیک و کیملیکلریندن یاییندیرماغا و دیسکیندیرمگه و تورک دوشمنی ائتمگه چالیشمیشلار. فارس ایستعمار قووه لری آذربایجان ائلیتینه و سیاست ایله مشغول اولان تورکلره "آذری" خطاب ائتمکله اونلارین قولتوقلارینا قارپیز قویاراق اونلاری تورکیه تورکلوگو علیهینه ده یؤنتمگه چالیشمیشلار. بئله لیکله فارس حاکیمیت سیستیمی ایله تربیت اولموش گونئی آذربایجان تورکلری تورکیه علیهینه بؤیوک نفرت ایله چیخیش ائتمگه و فارس ایستعمارچیلیغی سیاست اوزوندن تورکلوک علیهینه قوسدوغو نفرتی یئنیلمگه و تیکرار ائتمگه چالیشمیشلار. محمود افشار یزدی نین آذربایجانلیلاری "تورک" قلمه آلماق ایستمدی گینه باخمایاراق فارس حاکیمیت چاتیسی آلتیندا "میللی بیرلیگه" یول تاپماق اوچون ناقیص نقطه لرین اوزرینه بارماق باسماغا چالیشمیش. بئله لیکله تورک و عربلری گلجکده فارسلاشدیرماق سیاستی نی فارس حاکیم مقاملارینا سفاریش ائتمیش، اوخویوروق:

"بیزیم میللی بیرلیگیمیز آذربایجان تورکلری، خوزستان عربلری، باشقا ولایتلرده فارس دیللی انسانلار آراسیندا اولان دیل فرقلیغی ایله ناقص ساییلار. بو حقیقت آجی دا اولسا، گرک بیلک و بو دیل فرقی نی آرادان قالدیرماغا (تورکو و عربی فارسلاشدیرماغا چالیشاق)، بئله لیک ایله خوشا گلمز نتیجه نین قاباغینی آلماغا چالیشاق. مذهب اورتاقلیغی نین (شیعه لیگین) نه زامانا دک بیزی بیر آرادا ساخلایا بیلمه سی هئچ ده بللی دئییل[8].

اوسته گؤروندگو کیمی محمود افشار یزدی بیر یاندان کورد، لور، بلوچ، گیلک، مازنی و باشقا کیچیک ائتنیکلری ده فارس قلمه آلمیش، باشقا یاندان تورک و عرب ائتنیکلرینی فقط شیعه دئیه ایرانیت چاتیسی آلتیندا باریندیرمیش، اوسته لیک تورکمنلری، بلوچلاری و کوردلری سنی اولدوقلارینا باخمایاراق شیعه لیکدن آییرماق ایستمه میش. دئمک، بوگون ایران ممالیکی محروسه سینده دین باخیمیندان مسلمان اولان تورک، ترکمن،  عرب، کورد، لور، بلوچ ائتنیکلرینی ایسلامیت مقوله سینده "ایسلام امتی" آدینا فارس ایستعمارینا تابع توتاراق اونلاری دیل و مدنیت باخیمیندان آیری سئچکیلیک مقوله سینه تابع توتدورماق ایسلامیت مقوله سی ایله باغلاشاجاق دئییل. ایسلامیت مسئله سی ائتنیک باخیمدان فارس ایستعمارچیلیغی نی بؤیوک آچمزلیک قارشیسیندا قویماسینا باخماراق محمود افشار یزدی 95 ایل بوندان اؤنجه فارس ایستعمارچیلیغی نین تملینی شیعه لیک و ایران دیل قوروپو دئیه یورماغا و یوزماغا چالیشمیش. محمود افشار یزدی پایاسینی قویموش فارسلیق و شیعه لیک تئوریسی بوگون ده ایران دؤلتچیلیگی نین تمل و پایاسی اولماسینا باخمایاراق بو تئوری یالنیز فارس ایستعمارچیلیق گؤروشو ساییلار. بو آرادا بعضی اؤزلرینی سیاسی آدلاندیرمیش گونئی آذربایجان تورکو اولان ذاتلار فارس ایستعمارچیلیق مسئله نی ایستعمارچیلیغی دئییل، "حاکیمیت ایستیبدادی" دئیه قلمه آلارلار. بئلنچی ذاتلارین فارس ایستعمارچیلیق حاکیمیتی نی یالنیز استبداد سیستیمی دئیه قلمه آلماقلاری نئجه بیر سیستیم ایله فارس اولمایان ائتنوسلارین اوز اوزه قالدیغینی باشا دوشمدیکلری نین بیان و ایضاحی ساییلار. بونلار استیبداد حاکیمیتی دئیه اؤزلرینی و توپلومو آلداتماغا چالیشدیقلارینا باخمایاراق  مذهب و ایسلامیتی الده بیر قوز ائتمیش فارس حاکیمیتی ائتنیک باخیمدان بؤیوک بیر چلیشگه ایله اوز اوزه قالمیش گؤرونر. ائله اوندان یانا دا کئچمیش 37 ایلده جمهوری ایسلامی  حاکیمیتی آنایاساسینداکی تانینمیش حاقلار، فارس حاکیمیتی طرفیندن عملده فارس اولمایان ائتنیکلره وئریلمه میش. بو آجی حقیقتلری گؤز آردی ائده رک بیر سیرا فارسچی گوجلر "یاشیل حرکتی" آدی آلتیندا "جمهوری ایرانی" شعاری نی اورتایا آتماق ایله فارسلیق حاکیمیتی نی توتولدوغو میللیتلر مسئله سی تهلکه سیندن قورتارماغا جان آتارلار. بو شعاری اورتایا آتان قوه لر؛ نهضت آزادی، حزب ملت، مسلمانان مبارز، جبهه ملی فاشیست، حزب پان ایرانیست محفللری و تمامیت ارضی شعاری نین دالیندا گیزلنمیش فارس سول مئاب تشکیلاتلاری ساییلار، او جومله دن: حزب کمونیست کارگری، حزب کمونیست ایران، حزب توده، حزب دمکراتیک مردم ایران و باشقالاری.

بعضی اؤزلرینی سیاستچی قلمه آلان، آنجاق فارسلیق مفکوره سی ایله تربیت اولموش آذربایجانلی ذاتلار دا "جمهوری ایرانی" آدی آلتیندا سئکولار کلمه سینی ائشیدرکن اوزدن ایراق آغیزلاری سولانماغا باشلار. دئمک، بو ذاتلار مسئله نی میللی کیملیک اساسیندا دئییل، یالنیز ایدئولوژیک بیر فارسلیق مسئله سی دئیه قلمه آلارلار. بئلنچی یاناشما بو ذاتلارین فارس دؤلتچیلیک دکترین و نظریه سینی درک ائتمدیکلریندن ایلری گلن بیرگؤروش ساییلار. محمود افشار یزدی فارس ایستعمارچیلیق گؤروشلرینی اساسلاندیرماق اوچون یازیر:

"بیزیم قورخوموز بو دیل و مدنیت فرقیندن چوخ دا خیالات اساسلی دئییل. گنجه، باکی و قافقازین گونئیینده کی ساکینلر شیعه اولدوقلارینا باخمایاراق تورک اولدوقلاری اوچون بیز ایله عثمانلار آراسیندا سئچیم ائدرکن اونلار عثمانلیلاری (تورکیه تورکلرینی) اختیار ائتدیلر. دئمک، دیل عامیلی مذهب عامیلینی سوللادی و قاباغا کئچدی[9].

اوسته گؤروندوگو کیمی محمود افشار یزدی دوقسان بئش ایل اؤنجه فارس ایستعمارچیلیق دوشونجه سی نین اساسینی قویارکن بوگونکو ایران ممالیکی محروسه سی نین اوزلشه جگی دیل و مدنیت مسئله لرینی ده نظره آلمیش گؤرونر. بو اساسدا محمود افشار یزدی بیر دیل، بیر مملکت و بیر بایراق مسئله سینی دورمادان قابارتماغا چالیشمیش و فارس حاکیمیتینه وئردیگی سفاریشلر اساسیندا فارس حاکیمیتی ده دیل و مدنیتلر مسئله سینده بیر آدیم بیله ایلری و قاباغا گئتمک ایستمه میش. بئله لیکله فارس حاکیمیتی ایرانیت مقوله سی آدی آلتیندا آذربایجان تورکلوگونو یوبازلاشدیرماغا و اونلارا فارسلیق بیلینج و شعورونو سیریماغا، آشیلاماغا، ترزیق ائتمگه چالیشمیش و چالیشار.

دئمک، گونئی آذربایجان تورکلوگونده آذربایجان تورکلوگونو اساس گؤتورمه-دن و تورک دیل و مدنیت مسئله سینه آرخالانمادان میللی مسئله میزی اؤن داشیمامیز و قاباغا گؤتورمه میز ایمکانسیز ساییلار.

 ایشیق سؤنمز، 19.02.2016