کئچمیش دانیشیقدا علی شریعتی نین ادعا ائتدیگی ابولقاسم فردوسی شیعه و عرب خلیفه لیگینه قارشین باریشماز دوشمن اولدوغو ادعاسینی نین اساسسیز اولدوغونو و اوسته لیک فردوسی نین شیعه یوخسا سنی دئییل، یالنیز عموم بیر مسلمان آنلاییشینا مالیک اولدوغونو دیوانیندان یولا چیخاراق آیدینلیغا قاویشدیردیق.
بو دانیشیقدا بیز علی شریعتی نین سلطان محمود زامانیندا شاهنامه نی یازدیغینی داندیغینا و اینکار ائتدیگینه، ائله جه ده پهلویلر زامانیندا فارس مدنیت راسیستلیگی محفللری و ایستعمار عامیللری طرفیندن شاهنامه کتابینی جعل ائتدیکلرینه داییر بیلگی وئرمگه چالیشاجاییق. علی شریعتی "ایرانیت" آنلاییشینی "تشیع علوی و فارسچا" ماهیتلی یازدیغی "بازشناسی هویت ایرانی- اسلامی" کتابیندا شاهنامه و سلطان محمود اوزره گؤروشلرینی اورتایا قویار، اوخویوروق:
"... فردوسی شاهنامه نی باشلارکن محموددان اثر یوخ ایدی. فردوسی ملت اولماق اوچون و مملکتی نین عرب خلیفه لیگی طرفیندن یوخ ائدیلدیگی علیهینه بو کتابی یازمیش. فردوسی عرب و تورک کثافته چکمیش و کیچیمسه میش ایرانی دیریتمک اوچون اؤز فلسفه سینی شاهنامه-ده کتابیندا اورتایا قویموش. فردوسی دئمیش: ایرانلی نین شخصیتی اولارسا، ظولوم آلتینا گئتمز."[1]
یئری گلمیشکن گؤرک علی شریعتی پیسلدیگی سلطان محمود غزنوی اوزره ابولقاسیم فردوسی نه یازمیش، شاهنامه کتابیندان اوخویوروق:
"الله دونیانی یارادان گونه دک، بئله بیر مرزبان دونیایا گلمه میش.
گونش دک باشینا قویموش تاج، بوتون عالم اولموش بو شاها محتاج.
نه دئییم، ایشیغی دونیانی پارلادار گونشدیر.
ابولقاسم، او بختور شاه، تاجی نین یانینا تاخدی گونش باخ.
شرقدن غربه دک دوزنلمیش، قیزیل معدنلری بللنمیش.
بخت اولدوزوم آییلمیش، دوشونمکدن باییلمیش.
دانیشیق زامانی نین گلمه سین بیلدیم، کئچمیشیم بوگوندور دئیه سئویندیم
یئر شاهینا دوشونمکله، یاتارکن دئدیم اونا آفرین.
او قارانلیق گئجه ده قلبیم پارلادی، یاتمادی، سحره دک ایرلادی.
یوخودا آییق ذهنیم بئله گؤردو، پارلاق شمع، سودان گله رک اطرافیمی هؤردو.
بوتون یئر اوزونو ماوی گئجه، او شمعدن یاقوت دک سارالدی نئجه.
قاپی، باجا، داغ داش دگرلندی، غالیب اولان، تخته چیخدی، نور اَلَندی.
اوتوردو اوندا آی کیمی بیر شاه، بؤرک یئرینه قویموش باشا، تاجِ شاه.
قوشونو ایکی جهتده صفلنمیش، سول طرفده یئتدی یوز فیل یوکلنمیش...
بیری دئدی: بو روم و هیند شاهیدیر، قنوجدان سند چایینا دک حؤکم ائدیر.
ایران، توران اونون بنده سیدیر، اونون بویوروغو ایله دیریدیر.
یئر اوزونو عدالتله دولدوردو، باشینا شاهلیق تاجی قویدوردو.
دونیا حؤکمداری، ماحمود بؤیوک شاه، قورد ایله گامیشا سو ایچیرر باخ.
کئشمیردن چین چایینا دک، بوتون شاهلار اونا اَل چالار تک تک.
اوشاق آنا سوتوندن اَل چکدیکده، ماحمود دئیه-ر، دیل آچار بئشیکده.
کیمسه اونون بویروغوندان چیخماز، باغلادیغی عهد پیماندان کئچمز.
سن ده آفرین دئه، مدح ائدن سن، اونا ابدی آد آختارانسان
آییلدیم تاپدیم یئریمی، قارا قیر دک گؤردوم اؤزومو
او شاها آفرین اوخودوم، پولسوز ایدیم، جان باغیشلادیم
اورکده دئدیم یوخونون جاوابی بو، یئر اوزون بوروموش شهرتده او..."[2].
کئچن دانیشیقدا ایشاره اولودوغو و اوسته گؤروندوگو کیمی فردوسی نین ایستر خلفای راشدین و ایسترسه ده سلطان محمود قزنوی علیهینه ملی منسوبیت باخیمیندان دوشمنلیگی اولمامیش. فردوسی بیر مداح اولاراق زامانی نین ایستر سلطانی ساییلمیش تورک سلطان محمود غزنوی نی و ایسترسه ده خلیفه لیگی وارث قویان "خلفای راشدین"نی مدح ائتمیش، سنی و شیعه آیریمی یاپمایان بیر طرفسیز مسلمان ساییلارمیش. دئمک، فردوسی نین تورک و عرب ائتنوسو علیهینه یازدیغی رجزنامه لره باخمایاراق غزنویلرین فارس دیلینی دیوان دیلی ائتدیکلری و فارسلیغی ترویج و تشویق ائتمکلری ایستر ایستمز سلطان محمودون فارس دیلی و کلتورو خدمتینده اولدوغونو اورتایا قویار. بئله لیکله اؤز دیلی و مدنیتینی سئون فارسین دا بو مسئله-دن پیسی گلمز. بوگون مین ایل ایران ممالیکی محروسه سینه حاکیم اولموش تورک شاهلارینی دا ایران شاهی دئیه فارس تاریخینه نسبت وئرمکلری بو اساسدا حیاتا کئچر. بیلیندیگی کیمی قزنلیلر حاکیم اولدوغو تورپراقلارین قوزئی بؤلگه لرینده قاراخانلی تورک دؤلتی تورک دیلی و مدنیتی نی اساس گؤتوره رک حوکومت ائتمیشلر. دئمک، یئرلی انسانلار ایسلامیتی قبول ائتدیکدن سونرا اومتچیلیق آنلاییشی اساسیندا عرب اولمایان بؤلگه لر اوزره عربلیک باسقیسی دا آزالماغا و محلی دؤلتلرین یارانماسینا یول آچمیش. بو مسئله نی فارس ملیتچیلیگی اساسیندا دئییل، محلی گوجلرین هانکی دیلی اؤز حاکیمیتلری اوچون اویقون گؤردوکلری ایله ایضاح ائتمک داها دا منطیق آنلاییشینا دوزگون گؤرونر.
پهلویلر زامانی حاکیم اولموش فارسلیق مفکوره سی یوخسا فارس تمامیتچیلیگی اساسیندا علی شریعتی نین فردوسی اوزره یازدیغی یازیلاریندان یولا چیخاراق اونون خیاللارینی گؤتور قوی ائتمگه چالیشاق. علی شریعیتیدن اوخویوروق:
"فردوسی وطن سئور روحیه یه و حقیقتی گؤرر گؤزه صاحیب اولماق ایله بئله بیر اثری یاراداراق کئچمیشده کی ساسانی شاهلاری نین بؤیوکلوکلرینی شعره چکمیش. آنجاق ساسانی زامانی نین سونلاریندا جامعه نین وضعی خاراب اولدوغو اوچون هامان طمطراقلا شعرلرینی داوام ائده بیلمه میش. دئمک، ظولوم عدالتین یئرینی آلمیش. انسانلار ساسانیلرین ظولوموندن قاچماق اوچون مملکتی ترک ائتمگه باشلامیشلار. فردوسی ساسانی حاکیمیتلری نین سون زامانلاریندا صینیفلار آراسیندا اولان آیری سئچکیلیکلری و ظولوملری درک ائتمیش. بئله بیر گؤرونوم و منظره یه تانیق و شاهد اولارکن مصلحت اوزوندن یالان یازمالی و ملی رسالتینی یئرینه یئتیرمه لی ایمیش، یوخسا دا عربلیک و اونون حمله سیندن مدافعه ائتمک مسئله سی اورتایا چیخمالی ایمیش. بورادا فردوسی فقط حقیقته تمکین ائتمیش، ایستدیگی کیمی ائده بیلمه میش و شاهنامه نین ترآژدی و فاجعه لی یانی دا بودور"[3].
اوسته گؤروندوگو کیمی علی شریعتی پهلویلر زامانی جعل اولموش ادبیاتین تأثیرینه دوشه رک ابولقاسم فردوسیدن بیر اهریمنی فیقور یاراتمانی فارسلیق اوچون اویقون حئساب ائتدیگی اوچون فردوسی نین حقیقتلری گؤرمه سینه اینانماق ایستمه میش (باخ اوسته: فردوسي در اينجا عملي را انجام داده که با واقعيت او عجيب و باور نکردني است). علی شریعتی "ملی رسالت" آنلاییشیندا فارس نارسیسیستلیگی و فارس مدنیت راسیستلیگی وظیفه سینی اولدوقچا تامام و کمال ایله یئرینه یئتیرمک اوچون هرهانکی بیر یازدیغی اثرینده بوگونکو ایران ممالیکی محروسه سینده یاشایان ائتنوسلارین ملی وارلیقلاری اوزره بیر جومله بیله یازماق ایستمه میش.
ایکینجی مسئله شاهنامه دیوانی نین پهلوی شاهلاری زامانیندا جعل اولونماسی و بوتون فارس ایستعمارچیلیغی نین ویزری وابالینی ابولقاسم فردوسی نین بوینونا آتماقلاری ساییلار. اوندا دئمیش: "اؤلوسونه آغلامانی بیلمگن، اؤلوسونو قبیردن قبیره سوخار؛ باشقا دیل ایله دئسک، پیس اوشاق آتا و آناسینا لعنت اوخوتدورار". دئمک، فردوسی فارس ادبیاتینا بیر خدمت ائتمیشسه ده، فارس ملیتچیلری و فارس مدنیت راسیستلری فردوسی نین شاهنامه کتابینی جعل ائتمک، اونو تورک و عرب دوشمنی گؤسترمکله فردوسینی بیر لعنت قابی ائتمگه چالیشمیشلار. بوگون ایستر خانیملار علیهینه، ایسترسه ده تورک و عربلیک علیهینه فارس ادبیاتیندا یازیلمیش انسانلیق دوشمنی متینلری ابولقاسم فردوسی-یه نسبت وئریلر، اوسته لیک بو فاشیستلیک عمللره ده افتخار ائدیلر.
پهلویلر زامانی جعل اولموش و فردوسی-یه نسبت وئریلمیش ادبیات شعریلریندن اؤرنک و نمونه لر سرگیلمک و اونلارین اساسسیز اولدوغونو گؤرستمک یئرلی ساییلار. محمود افشار یزدی باشچیلیق ائتدیگی "بنیاد موقوفات محمود افشار" محفلی "آینده" مجله سینده "یا مرگ یا وطن" دئیه ابولقاسم فردوسیدن شعر جعل ائتمیش. بو شعری اولدوغو کیمی "آینده" مجله سیندن اوخویوروق:
"یا مرگ یا وطن
هنر نزد ایرانیان است و بس ---- ندارند شیر ژیان را به کس
همه یکدلانند یزدان شناس ---- به گیتی ندارند در دل هراس
چو ایران نباشد تن من مباد ---- بر این بوم و بر زنده یک تن مباد
همه سربسر تن بکشتن دهیم – از آن به که کشور بدشمن دهیم
چنین گفت مؤبد که مردن بنام --- به از زنده، دشمن رو او شاد کام
اگر کشت خواهی همی روزگار--- چه نیکوتر از مرگ در کارزار "فردوسی"[4].
آش چوخ شور اولدوغو اوچون بو جعلیاتا تورکلوک دوشمنی کیمی تانینمیش فارس ملیتچیسی محمد تقی بهار و عرب دوشمنی کیمی تانینمیش مجتبی مینوی ده اؤز اعتراضلارینی بیلدیرمیشلر. ایلک اولاراق محمد تقی بهارین دیلیندن ائشیتمک یئرلی اولار:
"بو سون زامانلاردا گئنه فردوسی نین شعلرینی اؤز خدمتلرینه آلانلار اولموش و اولور. بو آرادا آینده مجله سی نین اوچونجو جیلدی نین دؤردونجو نمره سینده، 128 اینجی صحیفه-ده شاهنامه-دن آلتی بیت گؤردوم. بونلار هر بیر شاهنامه نین مختلیف یئرلریندن آلیناراق بیر ایفاده نی اورتایا قویماق اوچون جعل اولونموشلار. بیر مصرع آرتیرمیشلار و بیر مصرع ده اسکیک ائتمیشلر. بونلاری مطبوعاتدا اوخودورلار و مدرسه لرده یئنی یئتمه لره و جاوان نسیللره اؤیردیرلر:
بیرینجی بو شعرلر هر بیری شاهنامه نین آیری بیر یئریندن آلینمیش، ایکینجی سی اونلارین بعضی بیر بؤلومو قوشما و شعردیر. اوچونجوسو اونلاری جعل ائتمیشلر. دؤردونجوسو و سونونجو شعر فردوسی نین دئییل، دقیقی آدلی بیر شاعیره منسوب اولماسینا باخمایاراق فردوسی آدینا چاپ ائتمیشلر. بونلارین اوسته کی شعرلر ایله ایلگی و علاقه سی یوخ ایمیش"[5].
اوسته فردوسی-یه نسبت وئریلمیش قطعه نین ایکی مصرع سی شاهنامه کتابیندان تحریف اولاراق آلینمیش. شاهنامه نین هیند (کلکته) نسخه سیندن اوخویوروق:
" هنر نیز ز ایرانیانست و بس --- ندارند گرگ ژیان را به کس
همه یکدلانند و یزدان‌شناس ---- به نیکی ندارند ز اختر سپاس"[6].
اوسته گؤروندوگو کیمی بیرینجی بیتده "قورد (گرگ)" کلمه سی یئرینه "آسلان (شیر)" قویولموش. ایکینجی بیتده "دونیا (گیتی)" یرینه "یاخشیلیق (نیکی)" و "اورکده قورخو (در دل هراس)" یئرینه "اولدوزدان تشکور (ز اختر سپاس)" کلمه لرینی قویاراق بو ایکی بیتی جعل ائتمیشلر.
آشاغیدا اوخویاجاغیمیز دؤرت بیتی محمود افشار محفلی قوراشدیراراق فردوسی آدینا یازمیشلار:
" چو ایران نباشد تن من مباد ---- بر این بوم و بر زنده یک تن مباد
همه سربسر تن بکشتن دهیم – از آن به که کشور بدشمن دهیم
چنین گفت مؤبد که مردن بنام --- به از زنده، دشمن رو او شاد کام
اگر کشت خواهی همی روزگار--- چه نیکوتر از مرگ در کارزار"[7].
محمد تقی بهار بئله جعل مسئله لرینی گؤردوکده داها دا حدتلنمیش و بونلارا اعتراض اولاراق یازمیش:
"دوغروسو "بدین بوم و بر زنده یک تن مباد" آدلی مصرع هارادان تاپیلمیش؟ کیم بو مصرع نی بو بؤلومه آرتیرمیش؟ تعجب دوغوران بوراسی: بو شعر تهراندا چوخ یاییلمیش و فردوسی نین ده مجسمه سی نین آلتینا حک اولونموش و قازیلمیش. و هرکس ده بو مصرعنی فردوسی آدینا تیکرار ائدر"[8]. مجتبی مینوی ده بو تحریفلر اوزره اعتراضینی بیلدیرمیش:
" بو "بدین بوم و بر زنده یک تن مباد" آدلی مصراع فردوسیدن دئییل. شاهنامه نین هئچ بیر یئرینده بئله بیر مصرع یوخدور. بیر زامان، بیلمیرم کیم، بئله بیر مصرع دوزتمک و اونو فردوسی-یه نسبت وئرمک ایستمیش. منه دئییلیر: - بو اسدی نین "گرشاسبنامه" آدلی اثرینده دیر. بیلمیرم. اورادا دا بئله بیر مصرع اوخومادیم. مؤلیفی بللی اولمایان شعرلری بیربیرلری نین یانینا قویموش و آدینی دا شاهنامه قویموشلار.[9]
یوموروق خارواردان بیر اؤرنک و مثال دئیه نظره آلارساق، پهلویلر زامانی ایشلنمیش شاهنامه متینلری نین نئجه بیر شاهنامه اولدوغو دا اورتایا چیخار. مسئله بونلا دا سونا چاتمامیش. فارس مدنیت راسیستلری آذربایجاندا تکان تپه نین یاخینلیغیندا کی "سلیمان تختی" آدلی یئره "آذرگشسب" آدی وئرمکله بو یئری زردوشتلوگه دویونلمکله فارسلیغین مالی ائتمگه چالیشمیشلار. یئری گلمیشکن بونو دا دئمک لازیم. زروشتلوک آنلاییشی نین فارسلیغا هئچ بیر ایلگی و علاقه سی یوخدور. مجتبی مینوی فارس ایستعمار یانچیلاری نین شاهنامه اوزره ائتدیکلری جعللر اوزره آرتیرمیش:
"من دئدیکده بو شعر فردوسی نین دئییل، دئییلیر: - آغا سن وطنسئور دئییلسن!. بو یاخشی یاشاییش دئییل، ... بعضیلری انسانلارین وطنسئورلیک حیسسلرینی بئله تحریک ائتمکله اونلاری ایستدیکلری کیمی اَله سالماق و آیی کیمی اونلاری اویناتماق ایسترلر. دئییللر: بو ایران ملتی نین شاهنامه سیدیر"[10].
محمدرضا ایش اوسته گلدیکدن سونرا فارس تحریفچیلری بیر آدیم داها دا ایلری آددیم گؤتوره رک آشاغیداکی قطعه نی قوراشدیراراق فردوسی-یه نسبت وئرمیشلر:
" پر از مهر شاه است ما را روان ---- بدین کار داریم شاها توان
شها مِهر تو کیش و آئین ماست ---- پرستیدن نام تو دین ماست
دریغ است ایران که ویران شود -- کنام پلنگان و شیران شود
که جاوید بادا سر تاجدار ---- خجسته بر او گردش روزگار"[11]
اوسته کی آنلاییشا اساسا الله-ا تاپینماق یئرینه پان ایرانیست محفللری و شاهچیلار شاها تاپینماق و شاهپرستلیک آنلاییشینی پهلویلر زامانی اورتایا قویموشلار. دئمک، تاریخده بعضی مداحلار و چاپلوسلار شاهی "ضل الالله (الله-ین کؤلگه سی)" قلمه آلدیقلاریندان بیر آدیم داها قاباغا گؤتوره رک شاهی الله مقامینا یوکستمیش اولارلار.
اوسته کی دؤرت بیت "وطن مارشی (سرود میهنی)" دئیه محمدرضا شاه زامانیندا مدرسه لر، نظامی داییره لر (سربازخانالار) و اوشاقلار باغچاسیندا توپلوما آشیلانمیش و تزریق اولونموش و فارس رادیو تلویزیون کاناللاریندان دا داواملی یاییلمیش[12].
اوسته کی دؤرت بیتدن یالنیز بیر جعل اولموش بیت فردوسی نین شاهنامه سیندن آلینمیش، قالان اوچ بیت فردوسی آدینا اویدوردوقلاریدیر. فردوسیدن جعل اولونموش بیت بو:
"دریغ است ایران، که ویران شود - کنام و پلنگان شیران شود"
بو بیت شاهنامه-ده کی ایکی بیتین جعل اولونماسی ایله بیر جعل اولونموش بیت اورتایا قویولموش، اوخویوروق. شاهنامه ده کی بیتلر بئله-دیر:
"از ایران دگر هر چه ویران شد است
کنام پلنگان و شیران شد است"[13]
بو مصرع کئچمیشه دوغرو فردوسی نین حسرتی ساییلار. اؤزو ده بوگونکو ایران دئییل، غزنی یوخسا غزنه و اطرافینداکی بؤلگه لره اشارت اولونار. فردوسی نین ایران آنلاییشینا گؤره افغانستانین غزنی یوخسا غزنه اطرافینداکی بؤلگه لر منظور اولونار. ایکینجی بیت ده بو:
"که این کشور هند ویران شود -- کنام پلنگان و شیران شود"[14].
بورادا دا فارسلار افغانیستاندا یاشادیقلاری بیر بؤلگه منظور اولونار. فارسلار هند کؤکنلی بیر توپلوم اولدوقلاری اوچون اونلارین هند کؤکنلی اولدوقلارینا داییر بیر اشارت اولموش. گئنه ده غزنی یوخسا غزنه اطرافینداکی بؤلگه منظور اولونار.
ایشیق سؤنمز، 07.08.2018
[1] علی شریعتی، بازشناسی هویت ایرانی- اسلامی، چاپ 1394، ص. 10 - 11
[2] ابولقاسم فردوسی، شاهنامه، آغاز کتاب، بخش 12، ستایش سلطان محمود غزنوی. آلینمیش: https://ganjoor.net/ferdousi/shahname/aghaz/sh12/
[3] علی شریعتی، بازشناسی هویت ایرانی- اسلامی، ص. 12
[4] مجله آینده جلد سوم، شماره چهار ، ص. 128.
[5] ملک الشعرای بهار: فردوسینامه، مرکز نشر سپهر، تهران، ٣۴۵ ، صفحهٔ 165، آلینمیش: فرج الله میزانی، حماسۀ داد، بحثی در محتوای سیاسی شاهنامه فردوسی، چاپ دوم، 1388، ص. 20
[6] Abool Kasim Firdousee, Shahnameh, Vol. 3. Calcutta, 1829, ابولقاسم فردوسی طوسی، شاهنامه، نامه غفور چین به بهرام ص. 1573
[7] فرج الله میزانی، حماسۀ داد، بحثی در محتوای سیاسی شاهنامه فردوسی، چاپ دوم، 1388، ص. 22.
[8] ملک الشرای بهار، باخ اورادا.
[9] "چو کودک لب از شیر مادر بشست --- محمدرضا شاه گوید نخست
اگر همدم شه بود فرهی --- -- فرح زاید از فرّ شاهنشاهی
شهنشاه بانوی فرخ نژاد ---- که شاهنشهش تاج بر سرنهاد
به سرتاسر گیتی از غرب و شرق -- درخشید فَرَّش به کردار برق!!" (انجمن آثار ملی ایران، یادنامه فردوسی، تهران، 1349)
[10] مجتبی مینوی: فردوسی و شعر او، تهران، 1346 ، صفحهٔ 62، آلینمیش: فرج الله میزانی، حماسۀ داد، ص. 23.
[11] فرج الله میزانی، حماسۀ داد، بحثی در محتوای سیاسی شاهنامه فردوسی، چاپ دوم، 1388، ص. 25
[12] فرج الله میزانی، باخ اورادا.
[13] Abool Kasim Firdousee, Shahnameh, Vol. 3. Calcutta, 1829, S. 1447 :ابولقاسم فردوسی طوسی، شاهنامه، کلکوته (هیندوستان)، جلد سوم، 1829، شبخون زدن شتپور وگرفتار شدن قیصر، ص 1447.
[14] Abool Kasim Firdousee, Shahnameh, Vol. 3. Calcutta, 1829, S. 1734 :ابولقاسم فردوسی طوسی، شاهنامه، کلکوته (هیندوستان)، 1829، داستان جمهورای هند و پسر و برادر زاده اش گوو طلحند و گفتار در پیدا شدن شطرنج، ص. 1734.