آذربایجان ملی مسئله سی، آذربایجان تورکلوگونون اؤلوم یوخسا قالیم مسئله سی

اؤزلرینی "ایران فرهنگی" قلمه آلان ذاتلار، او جومله-دن سید جواد میری جنابلاری مدنیتین اساسیندا دیل اولدوغونو بلکه ده درک ائتمز، بلکه ده یازیلی و تحصیل سیستیمیندن الده ائتمیش فارس دیل بیلینجی و شعوروندان یولا چیخاراق مدنی اولماغی "فارسلیق و ایرانیت" دئیه ایران وطنداشلاری اوچون باشا دوشر. حقی ضایع اولماسین دئیه، یازیسی اساسیندا گؤروشلریمیزی اساسلاندیرماغا چالیشاق، اوخویوروق:

"بحثی درباره مسئله آذربایجان

از ظهر روز جمعه که مطلبی را درباره سخنرانی روز مشروطه در کانال گذاشتم دوستان دور و نزدیک پیام هایی دادند و نقدهایی نمودند که دو تا را به اشتراک گذاشتم. من دغدغه دوستان و عزیران را می دانم و می شناسم ولی فکر می کنم ما بسیار اسیر "منطق عکس العمل" شده ایم و از دغدغه های ملی و مسائل ملی به دور افتاده ایم. اول باید ادبیات خود را تصحیح کنیم و به جای "ملت آذربایجان" (که از نظر حقوق بین الملل مربوط به باکو است) و "ملت ترک" (که در ادبیات حقوق بین الملل مربوط به آنکارا است) و "آذربایجان جنوبی" (که از تقسیمات استانی ایران تبعیت نمیکند بل مربوط به تجزیه طلبان است) به شدت دوری کنیم و مطالبات اجتماعی خویش را در قالب ایران و قانون اساسی مطرح کنیم."[1]

اوسته گؤروندوگو کیمی سیدجواد میری بعضیلرینه ایراد توتماسینا باخمایاراق دوشونجه باخیمیندان قاریشیق بیر اورتام و شراییطده یاشار. او بیر یاندان "آذربایجان مسئله سی" دئیه بیر مسئله نین وار اولدوغونو، جمهوری ایسلامی حکومته گلن گوندن بری بو مسئله نین قارشیسیندا سوسدوغونو، اؤزو قبول ائتمیش قانونونو بیله دیل و مدنیتلر باخیمیندان عمل ائتمدیگینی اورتایا قویار؛ باشقا یاندان "ایران ملتی" آنلاییشیندان یولا چیخاراق آذربایجان ملی حرکتی آنلاییشینی اورتایا قویانلار "ایرانیت و ایران فرهنگی" آنلاییشیندان اوزاق دوشموشلر دئیه قورخو حیسسی (تشویش) کئچیرر. هر حالدا سیدجواد میری جنابلاری دوشونجه باخیمیندان بیر ایکیلم (دوآل) اورتامدا و شراییطده  آسیلی قالمیش گؤرونر.

فارس حکومتینه تابع توتولموش آذربایجان تورکلری نین ملی حقوق مسئله لری ایسه، بیر چوخلاری خیال ائتدیکلری کیمی بویورون بو دا سیزین حقینیز دئیه وئریلمه یه جکدیر. فارس حاکیمیتینه تابع توتولموش آذربایجان تورکلوگو زامانیندا ملتلشمک قطاریندان دالی دوشدوگو اوچون بو مسئله ده گلجگه دوغرو داها آرتیق اؤزوئری و فداکارلیق ائتمه لیدیر. تاریخ بویو هر هانکی ملی توپلوما بو دا سنین حقین دئیه، حق وئریلمه میش. هر هانکی ملی توپلوم اؤزونو درک ائتمیشسه، ملی وارلیغینا صاحاب چیخمیش و ملی وارلیغینی سوردوره رک یاشامیش؛ اؤزونو درک ائتمه میشسه، یوخ اولموش و تاریخه قاریشمیش. بو باخیمدان ایران ممالیکی محروسه سینده فارس حاکیمیتینه تابع توتولموش آذربایجان تورکلوگو اوچون "ایران فرهنگی" آنلاییشی مزاریستان ساییلار. ایران فرهنگی آنلاییشی بیرینجی دفعه محمود افشار یزدی طرفیندن اورتایا آتیلمیش. محمود افشار "ایرانیت آنلاییشی" نی عیرق و نژاد اساسیندا اورتایا قویماسینا باخمایاراق علی شریعتی – سسسیزجه شیعه تورکلری ده نظره آلاراق - دین و مذهب مسئله سینی ده بو آنلاییشا اورتاق ائده رک (دخیل ائده رک) ایران فرهنگی آنلاییشینی "فارسلیق" و "تشیع علوی" دئیه اویدورما بیر مذهب اساسیندا "تورکلوک" و "عربلیک" قارشیسیندا اورتایا قویموش[2]. دئمک، ایران فرهنگی آنلاییشی یئنی بیر تاپینتی دئییل، حقوق و دیپلوماسی بؤلومونده تحصیل آلمیش جواد شیخ الاسلامی ده زامانیندا "ایران فرهنگی" آنلاییشیندان یولا چیخاراق فارس حاکیمیتینه مراجعت ائتمیش و فارس اولمایان اوشاقلاری آتا و آنالاریندان کیچیک یاشلاریندا آلینماسی نی و "نجیب فارس عائیله لری" یانیندا فارسچا تربیت اولونمالارینی سفاریش ائتمیش. علی شریعتی ده ایستعمارچی حاکیمیتلر دئیه دولاییلی اولاراق فارس حکومتینه بئله بیر آکادئمیک ذکالی یوخسا گئری ذکالیلردن (!) فایدالانمانی سفاریش ائتمیش. گئنه ده سیدجواد میری نین یازدیغیندان اوخویوروق:

"...  هنگامیکه ادبیات ما تصحیح شد یعنی ذهن ما دارای انسجام مفهومی گردید، آنگاه به جای دشنام از کلام بهره خواهیم برد و درب های هیچ دانشگاهی را نمی توان بر روی شما ببندند. اگر امروز ما نتوانسته ایم در خانه مشروطه تبریز سخنرانی کنیم دلیل عمده اش این است که ما از منطق فهم جامعه ایران فاصله گرفتیم"[3].

اوسته سید جواد میری ذات عالی نین "ییغجام آنلاییش (انسجام مفهومی)" دئیه گؤروشونه اساسا آذربایجان تورکلوگو ملت آنلاییشیندان واز کئچدیکدن و اؤزونو بیر کئچیت فاز اولاراق فارسلاشماغا دوغرو دوشونجه باخیمیندان حاضیر ائتدیکدن سونرا کیمسه اونلارا ایراد توتابیلمز. دئمک، آذربایجانلیلار بوگون ایستدیگی کیمی بیلیکیوردلاریندا و بیلیم اوجاقلاریندا چیخیش ائده بیلمیرلرسه، بو مسئله فارس ایستعمارچیلیق حاکیمیتی و فارس مدنیت راسیستلری نین آذربایجانلیلار قارشیسیندا اورتایا قویدوغو مانعه لر اساسیندا دئییل، آذربایجانلیلار اؤزلرینی تورک دئیه قلمه آلدیقلاریندان اورتایا چیخان بیر آنلاشمازلیق و داها دوغروسو آذربایجانلیلارین پخمه لیگی (!!) ساییلارمیش (باخ اورادا: به نظر من باستانگرایان در پوست خود نمی گنجند وقتی شما از ادبیات زننده استفاده می کنید زیرا به راحتی شما را متهم به واگرایی می کنند). بو اساسدا آذربایجان تورکلوگو ملی ایستکلری نی "آذربایجان ملی حرکتی" و "گونئی آذربایجان تورکلوگو" باشلیغی آلتیندا اورتایا قویارکن، باغیشلانماز خطایا یول آچارمیش(باخینیز: سید جواد میری بیرینجی پاراگراف). بو یاناشما هر بیر آذربایجان دیلی و مدنیتی ایله اوغراشان و آذربایجان ملی وارلیغی علیهنیه یازیلمیش یازیلاری اوخویان اوچون چوخ دا یئنی بیر تاپینتی ساییلماز. تئوری باخیمیدان فارس حاکیمیتی نین اساسینی قویموش محمود افشار یزدی ده بو دوشونجه لری زامانیندا تئوریزه ائتمیش، اوخویوروق:

" …زبان ترکی یکی از عناصر مهم ملیّت بلکه مهمترین آنهاست، .. اگر مردم آذربایجان توانستند روزنامه های  ترکی را به آسانی  بخوانند و به ترکی چیز بنویسند و شعر بگویند دیگر چه نیازی به فارسی خواهند داشت؟… نگارنده با آموختن پنج دقیقه زبان ترکی هم در هر مدرسه یا دانشگاه آذربایجان مخالفم …میخواهم آموزش فارسی را اجباری و مجانی و عمومی نمایند و وسائل این کار را فراهم آورند تا ظرف سه سال یا زودتر همه مردم بدون استثنا هر دو زبان را بدانند . پس از آن کم کم و خود بخود کلمات فارسی به قدری در لهجه ترکی داخل خواهد شد که اقلا صدی شصت فارسی خواهد بود و این نسبت روز به روز زیادتر می شود تا به صدی هفتاد برسد و دو زبان یکی خواهد شد . .. اگر این سیاست  فرهنگی را دولت بپذیرد و ملّت هم کمک کند، چه در آذربایجان و چه سایر شهرستانها،  برای من تردیدی نیست که بی هیچ زحمت و دردسری برای هیچ کس و مخالفتی از هیچ کجا به مقصود خواهیم رسید  بی آنکه آذربایجانیها احساس کرده باشند بعد از پنجاه سال به زبان فارسی ناحیه خودشان که باید آنرا لهجه ” آذری  تازه ” خواند صحبت خواهند کرد… باید حتما اینکار به دست خود آذربایجانیها صورت گیرد…آذربایجانیان باید خودشان پیشقدم شده و زبان ملی خود را رواج دهند تا کم کم ترکی که خارجی است برود…  مطلب از دو حال خارج نیست: یا آذربایجانی ایرانی هست، یا نیست. اگر هست ترک نمیتواند باشد...."[4] 

"ایرانیت و ایران فرهنگی" باخیشیندان یولا چیخیلارسا، محمود افشار یزدی و دوشونجه باخیمیندان علی شریعتی نین شاگیردی اولموش سیدجواد میری نین گؤروشلرینده هر هانکی بیر فرق گؤرونمز[5]. محمود افشار یزدی تئوری باخیمیندان فارسلیغی رضا شاها دیکته ائتدیگی اوچون پهلویلر قانونوندا 15 اینجی اصله بنزر بیر آنلاییش اورتادا گؤرونمز. سیدجواد میری ایسه، فارس حاکیمیتی یازدیغی و فارسلیق سیستیمینه تحمیل اولموش قانونا اساسا 15 اینجی اصلین اجرا اولونماسینی، ایستر جمهوری ایسلامی حکومتینه، ایسترسه ده "ایرانیت و فارسلیق"ین توخونولمازلیغی و اوستونلوگونو قوروماق باخیمیندان زامان ایجاب ائدیر دئیه اویقون حئساب ائدر. دئمک، آنا دیلی بیلینجی و شعورو اولمازسا، فارس اؤیرتیم سیستیمینده تربیت اولونموشلاردا انسان حاقلاری باخیمیندان هر هانکی بیر گلیشمک و ایلریله ییش (پیشرفت) سؤز قونوسو اولابیلمز.

ایشیق سؤنمز، 04.08.2018