کئچمیش دانیشیقلاردا علی شریعتی نین فارس شعوبیه چیلیگی گؤروشلری اوزره ایستر سنتی روحانیت، ایستر تئوکراسی و اسلام حاکیمیتچیلیگینه یئریکلمکده اولان روحانیتین گؤروشلری ایله تانیش اولدوق. اوسته لیک علی شریعتچیلرین فانانیتک گؤروشلرینه علی مرتضی مطهری تنقید گؤزو ایله یاناشدیغی اوزره اونو تئرور ائتدیکلری اوزره بیلگی وئردیک. علی شریعتی نی بیر آز داها آرتیق تانیماق لازیم دئیه دوشونوروک.
علی شریعتی کیم!
کئچمیش دانیشیقلاردا علی شریعتی نین سیاسی حرکت باخیمیندان فارس مدنیت راسیستلیگی دئیه تانینمیش جبهه ملی و نهضت آزادی (ملی و مذهبی) محفللری ایله تشکیلاتچیلیق ائتدیگی و ایچ ایچه چالیشدیغی اوزره بیلگی وئردیک[1]. اوسته لیک دین مقوله سی باخیمیندان دا ایستر سنتی روحانیت و ایسترسه ده تئورکرات روحانی کسیمی نین علی شریعتی نین ایسلام آنلاییشی ایله راضیلاشمادیغی اوزره بیلگی وئردیک[2]. محمد مصدق فارسلیق آنلاییشینی آرخائیکلیگی و باستانگرایلیق دئیه محمود افشار یزدی نین دوشونجه لرینه اساسا "نژاد ایرانی" اساسیندا ایلری گؤتورمه سی نین ترسینه علی شریعتی فارسلیق مقوله سینی "فرهنگ ایرانی و ایرانیت" دئیه "شیعه لیک و فارسلیق" اساسیندا اورتایا قویماغا و ایرانیت مقوله سینی تئوریزه ائتمگه چالیشمیش. علی شریعتی سیاست باخیمیندان محمد مصدقی اؤزونه بیر اولگو ائده رک یازمیش، اوخویوروق:
"اکنون خوشبختانه همان طور که دکتر مصدق تز اقتصاد منهای نفت را طرح کرد تا استقلال نهضت را پیگیری کند و آن را از بند اسارت و احتیاج به کمپانی استعماری سابق آزاد کند، تز اسلام منهای آخوند در جامعه تحقق یافته است و این موفقیت موجب شده است، که اسلام از چارچوب تنگ قرون وسطایی و اسارت در کلیساهای کشیشی و بینش متحجر... آزاد شود"[3].
ترجمه: "مصدق نفتسیز اقتصاد دئیه استقلالی طرح ائتدیگی کیمی خوشبختلیکله بوگون روحانیتسیز اسلام (یعنی اسلام منهای روحنیت) یئرینه اوتورموش بو باشاریق اسلامیتی اورتا چاغین (قرون وسطانین) داراجیق چرچیوه سیندن و کلیسا کشیشلری نین گئری قالمیش گؤروشلریندن خلاص ائتمیش".
علی شریعتی نین بئلنچی پوپولیست و آیدین گؤرونر یاخلاشیمی "ایرانیت" دئیه فارسلیق مفکوره سی ایله تربیت اولموش بیر چوخ دینچی، دینسیز و ائله جه ده حاکیمیت مأمورلارینی اؤز یانچیسی ائتمه سینه یول آچمیش. علی شریعتی 1352 اینجی ایل توتولماسینا باخمایاراق "ضد مارکسیسم" و "ایرانیت" گؤروشلری باخیمیندان دؤلت داییره لری آراسیندا اؤزونه یئر آچماغا و 1354 اونجو ایل شاهلیق زندانیندان آزاد اولماغا باشارمیش. بئله لیکله 1355 اینجی ایل کیهان گؤنده لیک قازئتینده ضد "مارکسیسم" و "ایرانیت" دئیه فارس شعوبیه چیلیک گؤروشلرینی چاپ ائتمگه نائیل اولموش. بو مقاله لری مرتضی مطهری آیت الله خمینی-یه یازدیغی مکتوبوندا "شایسته است که نام آن را فلسفه (حزب) رستاخیز بگذاریم" دئیه قلمه آلمیش[4]. علی شریعتی نین پوپولیست چیخیشلاری موسی خیابانی اوزره ده اؤز اتکی و تأثیرینی قویموش. احمد هاشمی نژاد آدلی بیر مجاهد تانیق و شاهد اولاراق موسی خیابانی نین زنداندا 1355 اینجی ایل بیر روحانی-یه آشاغیداکی ایفاده نی ایشلتدیگینی ائشیتمیش، اوخویوروق:
"ما احتياج به شما روحانيون نداريم و شما بوديد كه دنباله رو ما بوديد. الآن هم شما هستيد كه بايد به دنبال ما حركت كنيد"[5].
"بیزیم سیز روحانیلره احتیاجیمیز یوخدور. سیز بیزیم دالیمیزجا و آرخامیزجا گلیردینیز. بوگون ده سیزسینیز بیزیم دالیمیزجا حرکت ائدن".
گؤروندوگو کیمی علی شریعتی نین گؤروشلریندن الهام آلان مجاهیدلر شاهلیق زیندانیندا مارکسیست مکتبینه مئییللی اولموشلار. زیندانداکی مجاهیدلرین مارکسیست مکتبینه مئییللی اولماسی اورادا بونلارا شاهید و تانیق اولان روحانی زیندانیلرین راحاتسیز اولماسینا یول آچمیش. بئله لیکله زندانداکی روحانیلر او جمله-دن ربانی شیرازی، سید محمود طالقانی، مهدوی کنی، انواری، حسینعلی منتظری، گرامی، لاهوتی، علی اکبر هاشمی رفسنجانی 1355 اینجی ایل شاهلیق زندانیندا مسلمان و مارکسیستلرین بیر آرادا یاشادیقلاری علیهینه فتوا وئرمیشلر، فتوانین ترجمه سینی اوخویوروق:
"با توجه به زيان هاي ناشي از زندگي جمعي مسلمان ها با ماركسيست ها، اعتبار اجتماعي كه به اين وسيله آنان به دست مي آورند و با درنظر گرفتن همه جهات شرعي، سياسي و با توجه به حكم قطعي نجاست كفار از جمله ماركسيست ها، جدايي مسلمان ها از ماركسيست ها در زندان لازم و هرگونه مسامحه در اين امر موجب زيان هاي جبران ناپذير خواهد شد"[6].
"مسلمانلار ایله مارکسیستلرین بیرلیکده یاشامالاری نین ضرر و زیانینی نظره آلارساق، بو وسیله ایله مارکسیستلرین جامعه-ده اعتیبار قازاندیقلارینا تانیق و شاهید اولاریق. بوتون شرعی، سیاسی و قطعی حؤکم ایله کافرلرین، او جومله-دن مارکسیستلرین موردار و نجس اولدوقلارینی نظره آلاراق توتساق و زیندانی مسلمانلارین مارکسیستلردن آیری یاشاماقلاری لازیم ساییلار. بو مسئله-ده هر هانکی بیر احمال و تنبللیک جبران ائدیلمز ضررلره یول آچار".
علی شریعتی "تشیع علوی" دئیه شیعه لیگی فارسلیغا اویونجاق ائتمیش گؤروشلری نین مجاهد و فرقان کیمی آخینلار آراسیندا یئر آچماسینی نظره آلاراق "تئز اسلام منهای روحانیت" آدلی گؤروشونده بئله ایفاده ائدر:
"من از وقتی امیدوار شدم، که اسلام به جایی رسیده که از انحصار روحانیت خارج شده است. ببینید، الان درست است که هنوز قدرت اساسی و زیاد باز دست روحانیت رسمی است – دست همین مرجع است – ولی اسلام از درون نسلهای غیر رسمی، فداکاران، فدائیان و واقعا عاشقانی پیدا کرده که هیچ انتظاری نمی رفت و آنها بدون اینکه در این چهارچوب "پول" و "دین" محصور باشند، عاشقانه اسلام را حس کرده اند و زمان را حس کرده اند و جهت تاریخ را حس کرده اند و الان می بینیم که چهره اسلام را در سطح جهانی عوض کرده اند، و با مرگ روحانیتِ رسمی ما، اسلام خوشبختانه نخواهد مرد"[7].
ترجمه: بیر مدت اولار، من ایسلامیتین بیر مقاما یوکسلدیگی و روحانیت انحصاریندان و کنترولوندان چیخدیغینا اومودلو اولموشام. دوزدور؛ ایندی اساسی قودرت گئنه ده رسمی روحانیتین – بو مرجعلرین و مجتهدلرین" الینده-دیر. بونا باخمایاراق، ایسلامیت رسمی اولمایان نسللر آراسیندا،- اؤز جانیندان کئچنلر، اؤز جانینی قوربان وئرنلر آراسیندا – گؤزلنیلمز و انتظاردان اوزاق اؤزونه خاص عاشیقلر تاپمیش. اونلار بو چرچیوه-ده پول و دین ایله محصور اولمامیشلار. ایسلامی، زامانی و تاریخین آخیشینی سئوه رک درک ائتمیشلر. بونلار ایسلامیتین اوزونو دونیا چاپیندا دگیشمیش و ایسلامی دونیاپسند ائتمیشلر. رسمی روحانیتیمیزین اؤلومو ایله خوشبختلیکله ایسلام اؤلمه یه جکدیر".
علی شریعتی بو اوسته کی گؤروشلری ایله آمریکادا مجاهدلری و نهضت آزادی محفلینی تمثیل ائدن ابراهیم یزدیلری منظور ائدر. بیلیندیگی کیمی نهضت آزادی محفلی راسیست و فاشیست فارس مدنیت محفلینی تمثیل ائدن جبهه ملی تشکیلاتیندان آیریلمیش بیر سیاسی محفل ساییلار. گئنه ده داوام ائتمیش:
"اسلام فردا، دیگر اسلام ملا نخواهد بود؛ اسلامِ قم و مشهد نیز تغییر خواهد کرد... نیروی مذهب از هم اکنون دیگر در اختیار این متولیان رسمی و ارثی نیست"[8].
ترجمه: " گلجه گین ایسلامی ماللا ایسلامی اولمایاجاقدیر. قومداکی و مشهدکی ایسلام دا دگیشه جکدیر. مذهب گوجو ایندیدن، گونو بوگوندن رسمی و ارثی مرجعلرین و مجتهیدلرین اختیاریندا دئییل".
علی شریعتی گنج بیر مؤلیف اولاراق مهره لرینی یاخشی اویناماغا چالیشمیش بیر فارس شعوبیه چیسی ساییلار. اسلام انقلابیندان سونرا علی شریعتی یانچیلاری تجریده اوغرادیقلارینا باخمایاراق 1368 (1989) اینجی ایل هاشمی رفسنجانی نین جمهور رئیسی اولماسی ایله جمهوری ایسلامی حاکیمیت داییره لرینده گئنه ده علی شریعتیچیلر و فارس شعوبیه چیلری اؤزلرینه یئر آچماغا باشلامیش. گونوموزده جمهوری اسلامی حاکیمیتی نین دؤردونجو تلویزیون کانالیندا "زاویه" آدلی پروقرام دئیه علی شریعتی نین فارس شعوبیه چیلیک گؤروشلرینی گؤزلمکلر (تعریف ائتمکلر) و اونلارین یئنیدن اوخونوشو و قرائتی مطرح اولار. بو یاییلیشین بیرینجی پروقرامی "نگاهی به زندگی علی شریعتی" باشلیغی آلتیندا 1397/4/20 تاریخینده ائفیره چیخمیش. بو یاییندا تقی آزاد ارمکی شریعتیدن بیر ایسلام ایدئولوقو (اسلامشناس) صفتی اورتایا قویماغا و اونون "ایرانیت" آنلاییشینی دانماغا چالیشارکن سید جواد میری علی شریعتی نین "امامت" آنلاییشی نین قبول ائدیلمز اولدوغونو، آنجاق اونون بیر جامعه شناس اولدوغونو ساوینماغا چالیشمیش. عبدالحسین کلانتری ده علی شریعتی نین اثرلریندن یولا چیخاراق جامعه شناسلیق اوخوموش دئیه اؤزونو تقدیم ائتمیش[9]. علی شریعتی نین یازدیغی اثرلر گؤزدن کئچیریلدیکده، او ایستر علم و ایستر سه ده دین باخیمیندان طرفسیز بیر مدنیت خادمی دئییل، ایدئولوژی و سیاست باخیمیندان دا فارس شعوبیه چی سی اولدوغو و اؤزونو فارسلیغا تقدیم ائتدیگی اورتایا چیخار. دئمک، علی شریعتی غربده تحصیل آلماسینا و غربده الده ائتدیگی نائیلیتینه باخمایاراق فارسلیغا اؤزونو تقدیم ائتمیش بیر فارس شعوبیه چیسی ساییلار.
علی شریعتی و "ایرانیت" دئیه فارس شعوبیه چیلیگی
علی شریعتی عربلیگه قارشی قویماق اوچون بابک خرمدین مودئدلی دئییل، کوفه لی ابومسلم مدئلینی تکلیف ائده رک یازیر: "... بنابراين جدا کردن اسلام از عرب يعني جدا کردن عرب از برنده ترين اسلحه ای که در دست دارد، يعني جدا کردن از ايدئولوژی و ايمان بسيار نيرومند پيشرفت کننده اش...تمام کساني که با ابومسلم و بعد از ابومسلم در برابر عرب ايستاده اند کوشش مي کنند که به صراحت از اسلام دفاع کنند... زيرا عرب با اسلام آنها را کوبيده و بايد با اسلام کوبيده شود، برای اينکه مردم آنها را حمايت کنند. اين است که ابومسلم وقتي از خراسان بلند مي شود، شعار ملي ندارد و مي گويد " الرضا من آل رسول". در حالي که مسلماً در ميان افسران ابومسلم کساني وجود داشته اند که مسلمان نبوده اند؛ اما اين شعار را برای کوبيدن عرب قبول مي کنند و مي گويند که بايد به مردم و عرب و ايراني گفت که خلفا به دروغ خود را به ايران و اسلام چسبانده اند و ما مسلمان حقيقي هستيم.."[10].
ترجمه: بو اساسدا اسلامی عربلیکدن آییرماق، عربی اؤز الینده کی کسرلی سیلاح دئیه گلیشمکده اولان ایسلام ایدئولوژیسی و ایمانیندان آییرماق دئمکدیر. ابومسلم و اوندان سونرا عربلیک علیهینه ووروشانلار دا ایسلامیتدن دیفاع ائده رک عربلیک علیهینه ووروشماغا چالیشدیلار. عرب ایسلامیت ایله اونلاری ازدیگی، باسقییا معروض قویدوغو اوچون اونلار دا ایسلامیت ایله عربلیگه قارشی قویاراق و عربلیک علیهینه ووروشدولار. ابومسلم افسرلری نین آراسیندا مسلمان اولمایان شخصلر آز اولمادیغینا باخمایاراق اونلار دا عربلیگی ازمک اوچون اسلامیتدن یاپیشدیلار و خالقا خلیفه لیگین یالان ماهیتینی اورتایا قویماغا چالیشدیلار. ابومسلم ده ملی شعاری دئییل، "محمد پیغمبرین نسلی" راضی اولسون دئیه عملینی توجیه ائتمگه چالیشمیش".
علی شریعتی ابومسلم آدلی کوفه لی[11]یه "ایرانیت" روحی وئرمگه و اونو یالانچی و توجیه گر سایماغا چالیشدیغینا باخمایاراق تاریخچی رسول جعفریان ابومسلم آدلینی "ایران دشمنی (ضد ایران)" و حاکمیتچیلیک باخیمیندان دا عرب خلیفلیگی اوغروندا عباسیلره اویونجاق اولموش بیر شخص قلمه آلمیش، اوخویوروق:
"... ابومسلم با اینکه شخصیتی مهم در تاریخ ماست و حرکت او موجب شد تا دولت اموی از میان برود اما دو مشکل اساسی دارد. نخست این که او هیچ گاه یک ایرانی وطن دوست نبود و تنها عاملی در دست شماری از قبایل عربی خراسان بود که دوست داشتند امویان سرنگون شده و حکومت دست شاخه دیگری (از اعراب) قرار گیرد. در این ماجرا از ایرانیان به عنوان ابزار استفاده شد و بس. دوم آن که ابومسلم هیچ گاه یک شیعه علوی نبود بلکه شیعه عباسی بود که به امامان معصوم خیانت ورزید و جانب عباسیان را گرفت، عباسیانی که اندکی بعد پس از تسلط بر امور هم او را کشتند و هم امامان معصوم را.... ابومسلم در آدم کشی نیز فردی حرفه ای بود و بر اساس منابع متقن تاریخی شمار زیادی از مردم خراسان و نواحی دیگر را کشت. او قیام شیعی شریک بن شیخ را هم سرکوب کرده وی و یارانش را به قتل رساند."[12]
ترجمه: "ابو مسلم بیزیم تاریخیمیزده مهم شخصیت اولماسینا و اموی دؤلتی نین آرادان گئتمه سینه یول آچماسینا باخمایاراق اونون ایکی چتینلیگی وار ایمیش: 1- او ایران سئور بیر ایرانلی دئییلمیش، یالنیز اموی دؤلتچیلیگی علیهینه اولان خراسانداکی عرب قبیله لری نین اویونجاغی اولموش، بو آرادا ایرانلیلار وسیله اولموشلار. 2- ابومسلم علوی شیعه سی دئییل، عباسی شیعه سی اولموش و اماملارا خیانت ائتمیش، آدام اؤلدورمکده اوستا ساییلمیش و چوخلو خراسانلینی اؤلدورموش. او شیعه-چی شریک بن شئیخ حرکتینی باسقی آلتینا آلمیش و یولداشلارینی دا اؤلدورموش".
یئری گلمیشکن رسول جعفریان آدلی ذاتین دا گؤروشلری نین واقعیت ایله اؤرتوشمدیگینی خاطیرلاتماق فایدالی اولار. ابو مسلم کوفه لی بیر شیعه اولاراق خوراساندا یئرلشمیش یمن طایفالاری ایله بیرلیکده خلافت اوغروندا ووروشموش هرات، بلخ و باشقا شهرلری اله کئچیرمیش بیر شخص اولموش. 747 – 748 اینجی میلاد تاریخینده مرو شهرینی اله کئچیره رک اورانین والیسی، نصر بن سیٌاری قاچماغا زورلامیش. اوندان یانا دا اوموی لر حاکیمیتدن دوشدوکدن سونرا سنی عباسیلر خلیفه لیگی اله کئچیرمیشلر.
ابومسلم آدلی شخصین خوراسانلی (خراسانی) قلمه آلینماسی ایسه قیامین خراساندا باش وئردیگیندن ایلری گلن بیر آنلاییش اولونمالیدیر. فارس مولفلر ایسه بیلینجلی بو مسئله-دن فارس ملیتچیلیگی اوچون فایدالانماغا چالیشارلار. شیعه عنصورلاری نین نه اوچون سنی عباسیلری دستکلدیکلری سؤز قونوسو اولدوقدا شیعه لر ضعیف اولدوقلاری اوچون تاریخی دوشمنلری اولموش اومویلیک علیهینه هر بیر گوجدن فایدالانماغا چالیشمیشلار. عباسیلر ایسه، محمد پیغمبرین نسلینه باغلی اولدوقلاری اوچون "بوتون فعالیتیمیز آل هاشم اوچون" دئیه امویلر ایله باریشماز دوشمنلیک تبلیغاتینی آپارمیشلار. دئمک، عباسیلر اومویلره دوشمن کسیلدیگی، حضرت محمد پیغمبرین عمیسی عباسین تؤره مه لری، قالیقلاری اولدوقلاری و شیعه لر ده امویلر ایله باریشماز مقامدا یئر آلدیقلاری اوچون بونلارین اورتاق و مشترک دوشمنلری اوموی حاکیمیتچیلیگی ساییلمیش. زامان گئدیشی ایله عربلرده بیر قاعیده حالینا گلمیش "دوشمنیمین دوشمنی، منیم دوستوم ساییلار" تئوریسیندن حرکت ائده رک شیعه لر امویلیک علیهینه عباسیلر ایله ایش بیرلیک ائتمگی هدفه اویقون حئساب ائتمیشلر. دئمک، بورادا علی شریعتی نین ادعا ائتدیگی "ایرانیت روحی" نین شیعه لیگه سیغینماسی دئییل، عرب خلافتی اوزره عرب حاکیمیت قانادلاری آراسیندا قدرت دگیشمه سی سؤز قونوسو اولموش گؤرونر. بو آرادا دوزنسیز یئرلی توپلوملارین عباسیلره قوشولماسی قدرت دگیشیمینی داها دا راحات ائتمیش دئسک، یانلیش اولماز. شعوبیه آنلاییشی عرب خلافتی و حاکیمیتچیلیک اوغروندا آپاریلمیش مجادیله نین کؤلگه سینده کی آخین ائتدیگی حرکتلره فارس ملیتچی یازارلاری نین وئردیکلری اویدورما آد ساییلار.
علی شریعتی عربلیک علیهینه یازار: "تشيع اسلامي است که ضد (تسلط) عرب است. اين است که توده با اين عنوان جنگ خودش را ادامه مي دهد تا اينکه تصوف آن را خراب مي کند"[13].
ترجمه: "اسلام شیعه لیگی عرب حاکیمیتچیلیگی و اوستونلوگونه دوشمن ساییلار. بوندان یانا ساده خالق "تشیع اسلامی" دئیه عربلیک علیهینه ساواشینی سوردوره رک عرب صوفیلیگینی داغیتماغا و یوخ ائدر و دارماغین ائدر".
گؤروندوگو کیمی "تشیع اسلامی" دئدیکده علی شریعتی "علی شیعه لیگی"نی منظور ائتمز. علی شریعتی نین بو گؤروشو "تشیع علوی و صفوی" کتابیندا دا نفرت آتیشینا توتموش صفویلیک و دولاییلی اولاراق صفوی شاهلیغی و آذربایجان تورکلوگو و ملی وارلیغی علیهینه سسسیزجه یؤنلمیش بیر فارس ایستعمارچیلیق آنلاییشی ساییلار. بیلیندیگی کیمی صفوی قارداشلیغی دا ایلک باشلانیشدا "تصوف و صوفیلیک" اساسیندا بیچیملنمیش و قوروملانمیش حرکت ساییلارمیش. علی شریعتی "تَصَوُف" دئییم و اصطلاحی نی بیر ائتیتئک ائتمک ایله آذربایجان تورکلوگونو صفویلیک و دولاییلی اولاراق اؤزلوگونه اؤزگه یاشاتماغا و ائلیمینه ائتمگه چالیشمیش بیر آنلاییش اورتایا قویموش.
علی شریعتی مین ایل تورکلر ایران ممالیکی محروسه سینه حاکیم اولدوقلارینا باخمایاراق تورکلوک عنصورونو بو ممالیکی محروسه-ده یوخ سایاراق یازمیش، اوخویوروق:
"... صفويه از اين فرهنگ و از اين ميراث پر از خون و تلاش و جهاد و ايثار و آگاهي و مسئوليت و حرکت دستمايه ای برای ايجاد يک قدرت خشن سلطنتي و قومي و نظامي متعصبانه برای تحکيم قدرت حکومتش بر توده و استخدام ايمان توده در مبارزه با قدرت عثماني ها و همدستي با توطئه سازان مسيحيت اروپايي که از قدرت اسلام در اروپای شرقي و سلطه اش بر مديترانه به هراس افتاده بود و زخم های کاری خورده بود، بر گرد ايران و تشيع حصاری سياه برافراشت و از ما و فرهنگ ما جزيره ای ساخت که با تاريخ اسلام و با قرآن و با دنيای اسلامي قطع رابطه کرد، و طبيعي است که پس از چند نسل، درون اين حصار به جمود، جهل و رکود مرگبار و انحطاط وحشتناک دچار شد و به مرحله ای از ارتجاع و انجماد رسيد که مترقي ترين دعوت انقلابي تاريخ به شکل يک فرقه متعصبانه بسته منجمد و ظاهرپرست، که تنها به درد سياست بازان و قداره سازان مي خورد، در آمد"[14].
ترجمه: صفوی حاکیمیتی بو قان ایله سوواریلمیش میراث و مدنیتدن بیر طایفابازلیق و نظامیلیک و متعصب حکومت اولوشدورماغا و عثمانیلر علیهینه آوروپا مسیحیتی ایله ال بیر اولماغا باشلامیش و ایران اطرافینا بیر قارا حیصار چکه رک بیزی اسلام دونیاسیندان آییرماغا چالیشمیش. بئله لیکله بو حصارین ایچینده بیزدن گئری قالمیش مدنیت دئیه آدا دوزتمیش. بئله لیکله بیزی اسلام تاریخیندن، قرآندان و ایسلام دونیاسیندان تجرید ائتمیش. بیر نئچه نسل بو تجرید اولموش جاهیللیک و نادانلیق حصاری ایچینده قورخونج رذالته توش گلمیش و دوچار اولموش. بئله لیکله گلیشمیش و مودئرن (اوخو تشیعه علوی) ایدئولوژیسیندن متعصب، ظاهرپرست بیر ایدئولوژی دوزتمیش. بو دا سیاستچیلرین و قلدورلارین خدمتینه آلینمیش ".
اوسته گؤروندوگو کیمی علی شریعتی تاریخی اولایلاری بیر تاریخچی و جامعه شناس گؤزو ایله دئییل، بیر عوام فریب و شیاد فارس ملیتچیسی کیمی آنالیز ائتمگه چالیشار. بو آرادا شیعه لیک قطاریندان دالی قالماق ایستمدیگی اوچون "ميراث پر از خون و تلاش و جهاد و ايثار" دئیه شیعه لیک مقوله سینده انحصار ورثه لیک ادعاسیندا دا بولونماغا چالیشار. دئمک، "تشیع علوی" فارسلیغا عایید بیر مکتب دئیه اونو "سنیلیک و عربلیک" دونیاسی قارشیسیندا قویان علی شریعتی و فارس ملی مذهبیلری، نه اوچون تاریخه گئری باخارکن تاریخدن عبرت درسی آلمایالاراق یالاندان مسلمان گؤرونمگه و اؤز یالانچی اولدوقلارینی گیزلی توتماغا چالیشارلار؟ دئمک، شیعه لیک مسئله سی "ایثار و شهادت"-دیرسه، آذربایجان تورکلوگو شیعه لیک اوغروندا قارداش قانی آخیداراق آز قان تؤکموش و آز قوربانلیق وئرمیش دئییل. ایثار و شهادتین سونوچ و نتیجه سی اولاراق منزوی اولماق پیسدیرسه، نه اوچون علی شریعتی "تشیع علوی" ایفاده سینی فارسلیق و فارس ایستعمارچیلیغی نین خدمتینه آلماغا چالیشار؟ گؤروندوگو کیمی علی شریعتی لرین بو یاناشماقلاریندا و یوروملاریندا ذره جه صداقت اثری دئیه بیر آنلاییش یوخدور. دئمک، تاریخده باش وئرمیش حادثه لر دوغرو و دوزگوندورسه، اونو اولگو ائتمک لازیم؛ پیسدیرسه، اوندان عبرت درسی آلماق لازیم گؤرونرکن، علی شریعتی ندن و ندن یانا فارسلیغین حاکیمیت قابلیتینی آرتیرماق اوچون فارسلیغا مذهبی اساس و باجا اولوشدورماغا چالیشار و کئچمیشی پیسلرکن قلمه آلدیغی پیسلیکدن بوگونکو فارسلیق اوچون شاه اثر یارادابیلمک ایزلنیمی و وعده سینی وئرمگه چالیشار؟ بئلنچی عوامفریب یاشانماقلارین سونوچ و نتیجه سی ایسه بوگون ایران ممالیکی محروسه سینده اورتادادیر. اوندا دئمیش: "لعنت بر خود، که خود کردم!!". دئمک، خیاللار اساسیندا حرکت ائتدیکلری اوچون بوگون ایستر فارس ملی مذهبیلری، ایسترسه ده سیاستچیلری دوغرو و دوزگون حاکیمیت سیستیمی اولوشدورماق یئرینه عربلیگه توهین ائتمگه چالیشارلار. کئچمیشه دوغرو باخارساق، "شیعه لیک" آنلاییشی "ایرانیت" آنلاییشی دئییل، ایسلام تاریخینده سیاسی چکیشمه لردن اورتایا چیخمیش سیاسی اوخونوش و قرائت مسئله سی اولدوغو اوچون فارس شاعیرلری تورک حاکیمیتلری درباریندا مداحلیق ائدرکن تورک توپلولوقلاری شیعه لیک و سنیلیک دئیه ساواش آپارمیش و بیر بیرلری نین قانلارینی بو یولدا تؤکموشلر.
ایشیق سؤنمز، 13.07.2018
[2] ایشیق سؤنمز، علی شریعتی و فارس شعوبیه چیلیگی (1): http://www.isiqsonmaz.com/Seite%20375.htm و علی شریعتی و فارس شعوبیه چیلیگی (2): http://www.isiqsonmaz.com/Seite%20376.htm
[3] علی شریعتی، مجموعه آثار ۱ / با مخاطب‌های آشنا / ص 8
[4] نامه آیت الله مطهری به آیت الله خمینی در مورد علی شریعتی 1356: سیری در زندگانی استاد مطهری، انتشارات صدرا.
[5] سازمان مجاهدين خلق پيدايي تا فرجام، جلد 2، تهران مؤسسه مطالعات و پژوهش هاي سياسي، 1385، ص 270.
[6]
سيد حميد روحاني، نهضت امام خميني، جلد3، چاپ اول، تهران1372، مركزاسناد
انقلاب اسلامي، ص449.
پاورقي.
[7] علی شریعتی، جهتگیری طبقاتی در اسلام، 1355، دفتر سوم ص. 123، آلینمیش: مهدی جامی (جمعی از پژوهشگران)، شریعتی، "امروز و آینده ما" نگاهی به میراث فکری او پس از چهل سال، لندن، 1396، ص. 203
[8] علی شریعتی، نامه به آقایان همایون و میناچی ص. 11 و مجموعه آثار 1، با مخاطب های آشنا، ص. 136
[9] تلویزیون شبکه 4 سیمای جمهوری اسلامی ایران، مجله علوم انسانی "زاویه"، نگاهی به زندگی علی شریعتی، ۱۳۹۷ چهارشنبه ۲۰ تير، : http://www.telewebion.com/episode/1850963
[10] علی شریعتی، بازشناسی هویت ایرانی- اسلامی، ص 77 - 78
[11] ابو مسلم کوفه شهرینده دوغولموش و شیعه لیگی تمثیل ائدن ال مغیره بن سعید آدلی شیعه رهبرلریندن بیری نین طرفداری اولموش. ابومسلم قدیم خراساندا امویلرین علیهینه و عباسیلرین لهینه (طرفدارلیغینا) یمن طایفالاری نین کؤمگی ایله هرات، بلخ و باشقا شهرلرینی اله کئچیرمیش، 747- 748 ایللرینده مرو شهرینی اله کئچیره رک اورانی والی سی، نصر ابن سیّاری قاچماغا زورلامیش.
[12] رسول جعفریان، ابومسلم خراسانی نه ایرانی وطن دوست است، نه یک شخصیت شیعی، سه شنبه 24 آبان 1390: https://www.khabaronline.ir/detail/185055/sport/iran-soccer
[13] علی شریعتی، بازشناسی هویت ایرانی- اسلامی، ص 84.
[14] علی شریعتی، بازشناسی هویت ایرانی- اسلامی، ص. 327