سیدجواد میری نین "ایران فرهنگی" آنلاییشی 4

سیدجواد میری علی شریعتی نین فارس ملیتچیلیگی اساسیندا اورتایا آتدیغی "ایران فرهنگی" آنلاییشیندان یولاچیخاراق ملیت آنلاییشی و مقوله سینده بیر مخمسه ایله اوز اوزه قالمیش. او بیر یاندان بوتون ایران ممالیک محروسه سینده کی دیللری و مدنیتلری ملی قلمه آلماقلا ایستر اوخوجوسو باشا دوشمکده و ایسترسه ده اؤزونو ایفاده ائتمکده چتینلیک چکر، باشقا یاندان فارسچانی مشترک قلمه آلماقلا فارس ملی دؤلتچیلیگینه و ایستعمارچیلیغینا تمکین ائتمه لی اولار. یئری گلمیشکن بو ذاتین پان ایرانیستلیک و فارس ایستعمارچیلیق دوشونجه سی آنلاییشینی تئوریزه ائتمیش محمود افشار یزدی نین گؤروشلرینی ایضاح ائتمه سینه دقت یئتیرمکله مسئله نین هانکی آشامادا آخین ائتدیگینی داها یاخشی باشا دوشمگه چالیشاق، اوخویوروق:

"(محمود افشار) از دکتر رضازاده شفق نقل می کند که او "... در استانبول ترکی آموخته بود و می توانست آن زبان را خوب بنویسد. با وجود این، فارسی دری را که زبان ملی و عمومی و ادبی کشور او بود بر زبان ترکی که زبان محلی استان خودش بود ترجیح می داد (۱۳۵۹. ۴۸۱)". این روایت دال مرکزی مهمی دارد که نیاز به بازخوانی انتقادی دارد. زیرا در این داستان، افشار یک دوگانه کاذب میسازد که در یک سوی آن "زبان محلی" قرار دارد و در دیگر سوی آن "زبان ملی" برساخت شده است و افشار زبان ترکی را زبان محلی میخواند و زبان فارسی دری را زبان ملی و در ادامه هیچ تمایز مفهومی بین مفاهیم "ملی" و "عمومی" و "ادبی" قائل نمی گردد. به سخن دیگر، در این روایت مفهوم "ملی" به درستی مفهومینه نشده است و تنها بر یک عامل ابتناء پذیرفته است. به نظر من، ملیت مولفه های متنوعی دارد و ملیت ایرانی نیز از این قاعده مستثنی نیست. برای مفهومپردازی ملیت ما باید ابعاد متنوعی چون تاریخ مشترک و پیوستگی فرهنگی و جغرافیای مشترک را در کنار "زبان" قرار دهیم والا تقلیل ملیت به زبان نه تنها  ملیت را تقویت نمی کند بل آنرا در معرض خطرات سترگ قرار می دهد. به عبارت دیگر، ملیت ایرانی مبتنی بر زبان فارسی نمی تواند تحدید گردد و از این روی است که زبان فارسی به عنوان "زبان رسمی" در میثاق جمعی ایرانیان پذیرفته شده است و دیگر زبان ها هم رسمیت ادبی و عمومی دارند و هم برسازنده "زندگی روزمره" به معنای برگری-لاکمانی آن هستند. به تعبیر صریحتر، من تقسیمبندی سیاسی امر زبانی را به "محلی" و "ملی" نمی پذیرم و به جای آن امر زبانی را به صورت دیگری مقوله بندی می کنم که برآمده از بینش شناختی (Cognitive) و بینش زبانی (Linguistical) و مبتنی بر تجربه اتنوگرافیک زندگی روزمره است که در آن زبان ترکی برخلاف گفته افشار "زبان محلی استان خودش" (۱۳۵۹. ۴۸۱) تجربه نمی گردد بل در تمامی ایران زبان ترکی محل بازنمایی دارد و محدود در حدود استان آذربایجان نیست"[i].

اوسته گؤروندوگو کیمی سیدجواد میری هر هانکی یانلیش گؤروشلری نقد دئییل، اونلاری "ایران فرهنگی" و "ایرانیت" دئیه فارسلیق اساسیندا یئنیلمگه (باز خوانی کردن) چالیشار. دئمک، رضازاده شفق کیمی فارس مدنیت راسیستلیگینی اساس گؤتورموش بیر ذاتین یانلیش داورانیشلارینی توجیه ائتمکله فارس ایستعمارچیلیغی اساسیندا قورولموش نظم و نیظامی اصلاح ائده بیلمک اولماز.  بو مسئله ده زبان ملی و محلی آنلاییشی اساسیندا دئییل، بیر ملی منلیک و کمیلیک انلاییشی اساسیندا ایضاح ائدیلمه لیدیر. بو باخیمدان رضازاده شفق کیمی لرین هانکی اؤلچوده و حدده اؤز دیلی و مدنیتی اوزره بیلینج صاحاب اولدوغو اوزره دوراقلاماق و بو مسئله نی آیدینلیغا قاویشدیرماق لازیم گؤرونر. ترس دورومدا بو چابالار اؤزونو یورماق ساییلار. یئری گلمیشکن صادق رضازاده شفقین کیم اولدوغو اوزره بیلگی الده ائتمگه چالیشاق:

صادق رضازاده شفق تبریزلی بیر تورک اولماسینا باخمایاراق  فارس دیل و مدنیتینی "ایرانیت" دئیه اؤزونه بیر ملت آنلاییشی قبول ائتمیش بیر فارس مدنیت راسیستی ساییلارمیش. صادق رضازاده شفق تبریزده چاپ اولموش "شفق" درگی و روزنامه سینده روسلار علیهینه چیخیش ائتدیگی اوچون روسلار طرفیندن تضییقه معروض قالدیقدان سونرا استانبولا قاچمیش و اورادا  تورکچه تحصیل آلدیقدان سونرا بیله گئنه ده تورکلوگونو درک ائده بیلمه میش. رضازاده شفق آلمانیاداکی "ایرانشهر" محفلی واسیطه سی آلمانیانین برلین شهرینه گئده رک  اورادا تحصیل آلارکن فارس مدنیت راسیستلیگینی اساس گؤتورموش "ایرانشهر" محفلی ایله امکداشلیق ائتمیش و آدی کئچن درگیده مقاله لر یایینلاتمیش[ii]. 1314 اونجو ایل فارس فرهنگستانی نین قوروجو عضولریندن بیری اولاراق "فارسی سره" یازماغا[iii] و تورکچه و عربچه کلمه لر "اؤزگه" دئیه اونلاری فارسچادان چیخارماق اوچون قاتقیدا بولونموش. اؤرنک اولاراق "قوشون" یئرینه "ارتش"، "ضابیط" یئرینه "افسر (engl. Officer)"، عربچه "قنبله (توپ گلوله سی)، " تورکچه "قونبارا" یئرینه "خمپاره"، "ال قونباراسی" یئرینه "نارنجک دستی"،  تورکچه "چاخماق" یئرینه "چکاننده"، تورکچه "سونگو" یئرینه "سرنیزه" و ساییر کلمه لر قویماقدا قاتقی سی اولموش. فارس اؤیرنیم سیستیمی اوچون تورکلوک و عربلیگی حمله سینه و آتیشینا توتان فارس درسکلیک کتابلاری نین مؤلیفی اولموش[iv].  آذربایجان دئموکرات فرقه سی 1325 اینجی ایل حاکیمیتده اولارکن قوام سلطنه هیئتی ایله ایران طرفیندن روسیه سؤویئتلیگی نین باش شهری موسکوایا گئده رک بیر آذربایجانلی تمثالیندا فرقه حؤکومتی نین علیهینه چیخیش ائتمگه و روسلاری آذربایجان دئموکرات فرقه سینه کؤمک ائتمه مک آرزوسوندا بولونموشلار. صادق رضازاده شفق قوام السلطنه دؤلتی قوردوغو دمکرات حزبینده  یئر آلاراق محمدرضا شاهلیغینا بلی قوربان دئمیش شخصلردن بیری اولموش. فارس مطبوعاتی نین یازدیغینا گؤره بو ذاتین محمدرضایا یالتاقلیق ائتمه سیندن یولا چیخیلاراق محمدرضا اؤزونه و خانیمی فرحه بیر لقب تاپیلماغی صادق رضازاده شفقه تکلیف ائتمیش. صادق رضازاده شفق بیر امیر قولو اولاراق محمدرضا پهلوی اوچون "آریامهر" و فرح اوچون "شهبانو" لقبلرینی تقدیم ائتمیش. بو تقدیمات دا "مهر و محبت" حیسسیندن آرینمیش محمدرضا پهلوی طرفیندن قبول اولونموش[v]. بئله لیکله محمدرضا اؤزونو "آریامهر" و خانیمی، فرحی "شهبانو" لقبی ایله توپلوما تانیتمیش.

اوسته گؤروندوگو کیمی محمود افشار یزدی رضازاده شفق اوچون هر هانکی بیر کاذب ایکلیک (دوآل و دوگانه) شخصیتی یونتامیش دئییل. محمود افشار، صادق رضازاده شفقین بیر فارس مدنیت راسیستی و فارس ایستعمارچیلیق خدمتینده اولدوغونو اورتایا قویماغا و اوندان دولاییلی اولاراق قدردانلیق ائتمگه چالیشارکن سیدجواد میری موضوع ائتدیگی "زبان ملی و محلی" مسئله لرینده محمود افشار یزدی نین گؤروشلریندن یانلیش قرائت اورتایا قویماغا چالیشار. بلکه ده "ایران فرهنگی" آنلاییشی آغیرلیق باسدیغی اوچون صادق رضازاده نین عئیبلری گیزلی توتولموش.  

باشقا یاندان سیدجواد میری تورکچه نین بیر محلی دیل اولمادیغینی قبول ائتمه سینه باخماراق "زبان مشترک پسا مشروطیت" دئیه فارس تمامیتچیلیگینی و فارس مدنیت ایستعمارچیلیغینی خالق اجتماعیتی طرفیندن قبول ائدیلمیش بیر حق کیمی قبول ائدر. اوسته لیک سیدجواد میری ایرانلی اولمانی فارسلیق ایله ایضاح ائدنلرین قارشیسیندا دورماق و اونلارین حاقسیز اولدوقلارین اورتایا قویماق یئرینه فارس دیلی و مدنیتی مسئله سینی "مشترک" دئیه بو مسئله نی فارس اولمایان ملی توپلوملارا  دا یوکلمگه و اونلاری دا بو مسئله-ده دخیل ائتمکله فارس ایستعمارچیلیغینی "ایران فرهنگی" پالازی نین آلتیندا گیزلی توتماغا چالیشار. باشقا یاندان فارس اولمایان دیل و مدنیتلرین ده "ادبی و عمومی رسمیتلری وار" دئمکله ائله بیل فارس حاکیمیت سیستیمی نین فارسلیق اساسیندا اداره اولونماسیندان خبری یوخدور ایزلنیمی نی یانسیتمیش اولار. دئمک، محمود افشار یزدی ایفاده ائتدیگی مقاملار فارس حاکیمیتچیلیک مسئله سی و آنلاییشی ساییلار. بو آنلاییش فارس حاکیمیتچیلیگی و حاکیمیت سیستیمی طرفیندن قبول اولموش و اعمال اولونان بیر واقعیت ساییلماسینا باخمایاراق سیدجواد میری بئله بیر ایستعمارچیلیق سیاستینه "بازخوانی" دئیه دوزه لیش ایزلنیمی و تأثیری باغیشلاماغا چالیشار. سیدجواد میریدن گئنه ده اوخویوروق:

"... ولی زبان های دیگری نیز در ایران هستند مانند کردی و عربی و ارمنی و گرجی و ترکی و بسیاری دیگر که نه تنها زبان مادری برخی از ایرانیان میباشد بل زبان ملی ایرانیان نیز هست و در دورانی حتی زبان درباری و مشترک در قاره فرهنگی ایران و جهان اسلام بوده است و ما می توانیم به ترکی و عربی اشاره کنیم که نه تنها زبان دربار بوده است بل در مناطق عظیمی از ایران چه در گذشته و چه اکنون زبان مشترک کوچه و بازار بوده است (مثلا به خاطرات استاد دهخدا و ترکی یاد گرفتن او مراجعه کنید)"[vi].

سیدجواد میری ایران ممالیکی محروسه سینده اولان بوتون دیللری "ایران ملی دیللری" قلمه آلماسینا باخمایاراق هرهانکی بیر ایران وطنداشی اولان فارس، فارسچادان باشقا بیر دیلی و مدنیتی، ملی دیل و ملی مدنیت دئیه اؤزو اوچون قبول ائتمز. دئمک، فارس توپلومو اوچون ایران ممالیکی محروسه سی فارس ایستعمارچیلیغینا خاص اولدوغو محرض بیر آنلاییش اولماسینا باخمایاراق سیدجواد میری نین "ایران فرهنگی" آنلاییشی چؤللوکده و کویرلیکده گول آچماق آرزوسوندا قالان بیر چیچگه بنزرمیش. بو آنلاییش بیر دولچا یوغورت ایله بیر دنیزی مایالاییب اونو یوغورت ائتمک ایستگنلرین خیاللارینا بنزر. دئمک، بو شخصلر بیر دولچا یوغورت ایله دنیزی مایالاییب یوغورت دوزتمه نین ایمکاسیز اولدوغونو بیلدیکلرینه باخمایاراق گئنه ده خیال آتلاریندان یئره یئنمک ایستمزلر. سیدجوادلار دا تورک دیلی ایرانلیلارین و فارسلارین ملی دیلیدیر دئمک ایله بو آنلاییشین اؤزونو دوغروتمایاجاغینی بیلدیگینه باخمایاراق گئنه ده اجتماعیتی آلداتماغا چالیشار. سیدجواد میری اؤز ملی آنلاییشینی ایضاح ائتمک اوچون یازمیش، اوخویوروق:

"البته می توان این پرسش را مطرح کرد که "ملی" در نگاه من به چه معناست؟ مفهوم ملی در روایت من با روایت افشار متفاوت است و من آنرا زبانی تحدید نمی کنم بل معتقدم در دو ساحت تاریخی این مفهوم در ایران قابل طرح شدن است؛ یکی در ساحت پیشا-مشروطه و دیگری در ساحت پسا-مشروطه. مفهوم ملی در ساحت پیشا-مشروطه به معنای دین بکار میرفته است و بهیچ روی جنبه زبانی و آنهم زبان فارسی دری نداشته است. زیرا زبان دینی ایرانیان بسیار متنوع بوده است و شامل زبانهای عربی و آرامی و ارمنی و عبری ... بوده است اما در پسا-مشروطه مفهوم ملی به معنای حدیث آن یعنی "ملیت" (ناسیونالیته) معطوف به این امر است که تمامی کسانیکه در ذیل واحد سیاسی ملت-دولت نوین ایران زندگی می کنند به عنوان شهروندان ایران محسوب میگردند و فرهنگ و دین و مذهب و زبان و ادبیات و هنر آنها جزیی از ملیت ایرانی به حساب میآید و در این نگاه زبان فارسی فقط ملی (یعنی جزء ملیت ایرانی) نیست بل تمامی زبانهای داخل ایران به عنوان زبانهای ملی ایران محسوب می گردند و در این تعریف است که وحدت و کثرت قابلیت تحقق پیدا می کنند"[vii].

اوسته گؤروندوگو کیمی سیدجواد میری حاکیمیتچیلیک مسئله سینی و حاکیم نظام و انتظام طرفیندن اعمال اولموش سیاست مکانیزمالاری اساسیندا قبول ائتمک و بو مسئله نین دوشونولموش بیر سیاست اساسیندا حیاتا کئچمه سینی قبول ائتمک ایستمز. بئله لیکله من بئله دوشونورم دئیه اؤزونو راحاتلاماق ایستر. بو داورانیش ایسه یوکون آلتیندان قاچماق و هر هانکی بیر مسئولیت اساسیندا دوشونجه یئریتمکدن اوزاق گؤرونر. سیدجواد میری "ایران فرهنگی" دئیه یازیلاریندا فارسلیغی کؤنوللو (داوطلبانه) هامی قبول ائتمیشلر دئیه ایزلنیم و تأثیرات باغیشلاماقلا اؤز مسئولیتسیزلیگینی ده اورتایا قویار.

دئمک، سیدجواد میری نین اوسته قلمه آلدیغی "ملت –دولت نوین ایران" آنلاییشی دا هر هانکی بیر "ملی دؤلت" آنلاییشی دئییل، فارس "دؤلت ملتی یوخسا فارس امپراتورلوغو" آنلاییشی ساییلار. دئمک، مختلیف ائتنیک و خالقلاردان اولوشموش ایران ممالیکی محروسه سی فارسلیق اساسیندا اداره اولوندوغو اوچون بو ممالیکی محروسه اصل معناسی ایله فارس امپراتورلوغو ساییلار. بو امپراتورلوقدا مدنی اولماق، مدنی گؤرونمک، ایرانلی ساییلماق فارس دیلی و مدنیتی ایله ایضاح اولونار. بو اساسدا فارس دیلی "زبان ایرانی" فارس موسیقیسی "موسیقی ایرانی" ساییلارکن تورک و عرب دیللری و مدنیتلری حاکیم نظام و انتظام طرفیندن و فارسلیغی اولوشدوران اوخوموش ائلیت و سیاستچیلر طرفیندن قبول اولونمادیغی اوچون اؤزگه و بیگانه قلمه آلینار. سیدجواد میری فارسلار ایفاده ائتدیکلری کیمی "کاسه داغ تر از آش" اولماغا چالیشاراق صادق رضازاده شفق اوزره یازمیش، اوخویوروق:

"به سخن دیگر، محمود افشار چون تعریف تنگی از مفهوم "ملی" دارد تقابل محلی و ملی را میسازد و سپس مقوله "ارجحیت" را مطرح میکند. او به نادرستی می گوید دکتر رضازاده شفق زبان "فارسی دری را ... بر زبان ترکی که زبان محلی استان خودش بود ترجیح می داد" (۱۳۵۹. ۴۸۱) کانه این ارجحیت تنها نشانه قابل اعتناء "وطن پرستی" است و اگر شهروندی ایرانی این تقابل کاذب بین مفهوم محلی و ملی را نپذیرفت و مقوله "ارجحیت زبانی" در تعریف افشار را رد"[viii].

صادق رضازاده شفق آدلی ذاتی یاخشی تانیماق اوچون اونون اؤز دیلیندن ائشیتمک داها دا فایدالی اولار دئیه دوشونوم. صادق رضازاده عارف قزوینی دیوانی نین گیریشینده یازمیش:

"محافظت از آذربایجان باید هم مادی و هم معنوی باشد ... حکومت مرکزی ایران باید فرهنگ، تفکر، روح و زبان فارسی را در هر گوشه ی آذربایجان رواج دهد. .. اگر در اجرای این وظیفه به کوچکترین غفلتی اجازه داده شود، ما قادر به سد کردن دست انداری های "ترکی گری نخواهیم شد و خود را در وضعیتی خواهیم دید که ادبیات مدرن ترکی، شعر مطبوع و دلپسند ترکی و همچنین ادبیات داستانی، مستند و نمایشی ترکی، که در پنجاه سال اخیر در ترکیه تولید شده است، فضای آذربایجان را پر خواهد نمود"[ix].

اوسته گؤروندوگو کیمی رضازاده شفق منظور ائتدیگی "ملت" آنلاییشی "مادی، معنوی، مدنی، روحی، دیل و مدنیت" باخیمیندان فارس ملتی آنلاییشی و فارس مدنیت راسیستلیگی ساییلار. عارف قزوینی اؤز دیوانیندا تورک دیلی و آذربایجان تورکلوگو علیهینه یازدیقلارینی نظره آلدیقدا صادق رضازاده نین نئچه فارس مدنیت راسیستلیگی و فاشیستلیگی اولدوغو و بئله بیر کتابینا گیریش یازماسی دا بو ذاتین اؤزونون هانکی قوماشدان اولدوغونو اورتایا قویار. عارف قزوینی نین تورک دیلی و آذربایجان تورکلوگو و آذربایجان جمهوریتی نین 1018 اینجی ایل قوروجوسو اولموش محمد امین رسول زاده علیهینه یازدیقلاری گؤروشلری محمود افشار یزدی نین گؤروشلری ایله اوست اوسته دوشدوگو و صادق رضازاده شفق ده بو محفل ایله بیرلیکده فارس ایستعمارچیلیق عاملی اولدوقلارینی اورتایا قویار. اؤرنک و نمونه لر:

" ز ترک این عجب نیست، چه اهل نام و نسب نیست

قدم به خانۀ کیخسرو، این ز شرط ادب نیست

ز آه و تف، اگر چه کف، زنی چون دف، بزن به سر، که این چه بازی است؟

که دور ترک بازی است برای ترک سازی عجب زمینه سازی است

زبان ترک از برای قفا کشدن است

صلاح پای این زبان ز ممکلت بریدن است

دو اسبه با زبان فارسی از ارس پریدن است

نسیم صبحدم خیز، بگو به مردم تبریز

که نیست خلوت زرتشت، جای صحبت چنگیز

زبانتان شد از میان، به گوشه ای نهان

سیاه پوش و خاموش، ز ماتم سیاووش

گر از نژاد اوئید، نکرد باید این دو را فراموش

مگو سران فرقه، جمعی ارقه، مشتی حقه باز

وکیل و شیخ و مفتی، مدرس است و اهل آز

بدین سیاست آب رفته کی شود به جوی باز

ز حربۀ تدین خراب مملکت از بن

نشسته مجلس شوری به ختم مرگ تمدن

چه زین بتر ز بام و در به هر گذر

گرفته سر به سر خریت، زمام اکثریت

گر این بود مساوات دوباره زنده باد بربریت

به غیر باده زادۀ حلال کسی نشان نداند

از این حرام زادگان یکی خوش امتحان ندارد

"رسول زاده" ری به ترک رسول زاده، ری به ترک

از چه رایگان نداد گذاشت و بهره برداشت هر آنچه هیزم تر داشت

به جز زیان ثمر از این «اجاق ترک» چه برداشت ؟

با خود این چه ثمر داشت (با خود این چه ثمر داشت

به غیر اشک و دود، هر آنچه هست و بود

یا نبود بی اثر ماند، ز سود ها ضرر ماند

برای آنچه باقی است، ببین هزار ها خطر ماند"[x].

بئله لیکله صادق رضازاده شفق تورک ملی منلیگی و کیملیگی نین قاطع دوشمنلریندن بیری ساییلار. دئمک، محمود افشار یزدیلر و فارس حاکیمیت  مسئوللاری  هانکی عنصرلری ایستعمارچیلیق خدمتینه آلدیقلارینی یاخشی بیلمیشلر. بو گلدیگیمیز قناعته اساسا "ایران فرهنگی" دئیه فارس ایستعمارچیلیق یوکونون آلتینا گیرمیشلر بو مدنیت راسیستلیگینی درک ائتمک ایستمز، یوخسا آجی واقعیت و مسئولیت یوکونون آلتیندان بویون قاچیرماغا چالیشارلار. بئله لیکله بیرینی نالا، بیرینی میخا وورماقلا اؤزلرینی باشاریقلی گؤسترمک ایسترلر. سیدجواد میریدن اوخویوروق:

"پرسش اینجاست که چرا وحدت ملی ایران در نسبت با آذربایجان در قالب دوگانه زبانی تحدید شده است؟ آیا این یک اتفاق است یا مبانی نظری در منظومه فکری محمود افشار دارد؟ البته برخی "رویکردهای توریستی" در بین جامعه شناسان ایرانی (به عنوان مثال، جلایی پور، ۱۳۹۷) افشار را در زمره ادباء و اندیشمندان حوزه فرهنگ قرار می دهند اما با نگاهی تحلیلی می توان دال های متعددی در آثار او یافت که ضدیت با برخی از وجوه ملیت ایرانی (مانند زبان ترکی و عربی) را در آن یافت"[xi].

فارس ایستعمارچیلیق حاکیمیتی نین دوشونجه باخیمیندان قوروجولاریندان بیری اولان محمود افشار یزدینی تانیماق اوچون اوخویوروق:

"وحدت ملی ما بواسطهء اختلاف لسان میان ترک زبانهای آذربایجان و عرب زبانهای خوزستان و فارسی زبانان سایر ولایات از حیث زبان ناقص میباشد. این حقیقت را هر قدر هم تلخ باشد باید دانست وگفت تا بخیال اصلاح و یا اقلاً جلوگیری از شدت آن در آینده بر آمد، چه (زیرا) معلوم نیست که مذهب مشترک تا کی عامل قوی در وحدت ما خواهد بود"[xii].

اوسته گؤروندوگو کیمی محمود افشار یزدیلر و دوشونجه باخیمیندان اونون قالیقلاری حمیدرضا جلایی پورلار فارس اولمایان عنصورلاری فارسلیق اوچون بیر زنگینلیک دئییل، بیر خطر دئیه اسکیکلیک (ناقصلیک) قلمه آلارلار. اونلار بو خطری یوخ ائتمک اوچون تورک و عرب دیلینده اؤیرنیم سیستیمی قورولماسینا مخالفت ائدرلر. بو دوغرولتودا جلایی پورون تلگرام کانالیندان اوخویوروق:

"▪️طرفدار آموزش «زبان مادری»‌ در مدارس مناطقی از ایرانم که زبان مادری‌شان فارسی نیست‌‌، ولی نه به عنوان جایگزین آموزش زبان رسمی فارسی به همه‌ی ایرانیان، بلکه در کنار آن. به تعبیر دیگر طرفدار آموزش زبان مادری‌ام، ولی مخالف آموزش «به» زبان مادری‌ام."[xiii]

اوسته گؤروندوگو کیمی اؤیرنیم دیلی نین فارسچا اولماسی، ایستر فارس ایستعمارچیلیغی نین دوشونجه باخیمیندان اساسینی قویموش محمودعلی فروغی، محمود افشار یزدی، ایسترسه ایرانشهر (ذاتگرا فارسچیلار) و ایسترسه ده ایران فرهنگی (علی شریعتی و اونون دوشونجه قالیقلاری یانچیلاری) آنلاییشینا مالیک اولانلارین اورتاق و بیرلشدیردیگی مقام ساییلار. بو دا فارس مدنیت ایستعمارچیلیغی نین تمل و اساسلاریندان بیری ساییلار. سیدجواد میری محمود افشار یزدیدن بیر نقل قول داها ائتمیش، اونو اوخویاراق بیرینی ده بیزیم اونا آرتیرمامیز داها دا یئرینده اولار دئیه دوشونورم،اوخویاق:

" به عنوان مثال، تشبیه زبان ترکی به ماری دوسر که یک سرش در داخل ایران مانده است و باید آثار آن ریشه کن شود:

بس زیانها دیده ایرانی ز تورانی نژاد ازبک و عثمانی و تاتار و ترک و ترکمن

فتنه تورانیان ماند به یک مار دو سر

یک سرش بیرون و یک سر کرده پنهان در بدن

باید آثاری که برجامانده از تورانیان

گردد از این کشور و ملت بیک جا ریشه کن

(گفتارهای ادبی- افشار- ۱۳۵۳؛ ج۲ ص۱۱۵)"[xiv].

اوسته گؤروندوگو کیمی محمود افشار یزدی بوتون وار گوجو و وجودو ایله تورکلوک و عربلیک علیهینه ووروشان و زامانی نین تورکلوک علیهینه اولان، تورک دیل بیلینجی و شوعوروندان ساغیلمیش تورکلری، او جومله-دن سیداحمد کسروی، سیدحسن تقی زاده، منوچهر مرتضوی، صادق رضازاده، یحیی ذکاء... لاری اؤزو ایله سفربر ائدن بیر فارس ایستعمار نظریه چیسی اولموش. محمود افشار یزدی فارس ایستعمارچیلیغی مسئله سینده ابولقاسم فردوسی نین شعرلرینی بیله تحریف ائتمیش. بو دوغرولتودا آینده مجله سینده فردوسی آدینا یازدیقلاری شعر دقت چکیجی ساییلار، اوخویوروق:

"یا مرگ یا وطن

هنر نزد ایرانیان است و بس ----  ندارند شیر ژیان را به کس

همه یکدلانند یزدان شناس ---- به گیتی ندارند در دل هراس

چو ایران نباشد تن من مباد ---- بر این بوم و بر زنده یک تن مباد

همه سربسر تن بکشتن دهیم – از آن به که کشور بدشمن دهیم

چنین گفت مؤبد که مردن بنام --- به از زنده، دشمن رو او شاد کام

اگر کشت خواهی همی روزگار--- چه نیکوتر از مرگ در کارزار "فردوسی"[xv].

بئله لیکله فارس ایستعمارچیلیق تابوتونا سون قازیق و میخی ووراراق ائشیتمز قولاقلاری داها آرتیقف ائشیتمگه و گؤرمز گؤزلری گؤرر اولمالارینی آرزو ائدیریک.

ایشیق سؤنمز، 13.11.2018