پان ایرانیستلرین عوامفریبلیک و تمامیتچیلیک فیکیرلری

بیلیندیگی کیمی دیل مقوله سی ساماندان داغ دوزتمک دئییل، بیر دیل و مدنیتی اولدوغو کیمی اورتایا قویاراق، اونون گلیشمه سی و دیرچلمه سی اوچون اولوملو یولو سئچمکدیر. دئمک، دیل و مدنیت اوزره دوشوننلرین بیرینجی اینسانلیق بورجو و وظیفه سی اؤز دیل و مدنیتلرینی گلیشدیرمک اولمالیدیر. بئله لیکله، بیر دیل و مدنیته باغلی اولان انسانلار اؤزلرینی قونشو دیل و مدنیت لر قارشیسیندا داها دوزگون ایفاده ائدر، بو دیل و مدنیتلر ایله داها راحات دیل تاپار بیلرلر دئیه دوشونمه لی ییک. بو دئدیکلریمیزه قارشین دیلی سیاستین خیدمتینه آلماغا چالیشماق بیر دیل و مدنیت صاحابلاری اوچون خوشبختلیک گتیره بیلمز دئمه نین ده آلتینی چیزماقدا یارار وار دئیه دوشونمه لی ییک. بو باخیمدان فارس مئدیالاریندا فارس دیل و ادبیاتینا خیدمت ائدیریک دئیه بو یاریم یامالاق دیلی تجرید وضعیته سالماق ایسته گن ذاتی عالیلرین گؤروشلرینه گؤز گزدیرمک پیس اولماز گؤرونور. موختلیف دکتر، پروفسور عنوانلاری ایله فارس مئدیالاریندا چیخیش ائتمه گه و قلم وورماغا چالیشانلارین یالانچی پهلوانلار کیمی ایفاده لری نین آردی کسیلمه دیکده بو ذاتی عالیلرین گؤروشلری نین ماهیتی نی توپلوما تانیماق  دیل و مدنیت آچیسیندان اویقون گؤروندوگو اوچون تهراندا چاپ اولان همشهری قازئتینده کی یازیلارین بعضی سی نین پاساژلارینی بیرلیکده اوخویوروق، بهرام امیراحمدیان آدلی موألیف "همگرایی بین کشورهای فارسی زبان" آدلی مقاله سینده یازیر:

"برخي از زبانهاي لاتين از جمله انگليسي، فـرانسـه، آلماني، اسپانيايي و پرتقالي و برخي از زبانهاي شرقي از جمله تركي، عربي، فارسي، بنا به شرايط تاريخي و تحول قلمرو زباني آنها، در گسترة جهان پراكنده شده اند".(1)

اوسته گؤروندوگو کیمی ژرمن دیل(انگلیسچه، آلمانچا...) قوروپو ایله لاتین دیل (فرانسه، اسپانیا...) قوروپلارینی، بیر الیفبا دا (لاتین الیفباسیندا) یازیلدیقلاری اوچون بهرام امیر احمدیان اونلاری بیر دیل قوروپونا عایید ائتمه گه چالیشیر. آنجاق الیفباسی عربچه و سؤز داغارجیغی نین %70 ی عربچه دن اولان فارسچانی - آشاغیدا بو مسئله اوزره دئیینه جه ییک- بو ذات عالی عرب و تورک دیللریندن داها زنگین گؤسترمه گه چالیشیر. بهرام امیر احمدیان  تورک دیللری نین یاییلماسینا گلدیکده کئچمیش پهلوی شاهلاری زامانیندا محمود افشار، اقبال آشتیانی، محمدتقی ملک الشعرای بهار و ساییره قویدوقلاری نژادپرستلیک بدعتینه صادیق قالاراق تورک دیل و مدنیتلرینی مغوللارا باغلاماغا چالیشیر، بو دا بو ذات عالی نین جهالتینی اورتایا قوبور، اوخویوروق:

" زبانهاي تركي نيز در اثر هجوم اقوام مغول و ترك و تاتار، از مركز آسيا به ساير نقاط آسيا و اروپا گسترش يافت و اقوام مهاجم در سرزمين هايي استقرار يافتند و بر آن مسلط شدند كه بدانان تعلق نداشت. از جمله، سلجوقيان (سلاجقه) كه به روم شرقي (آناطولي كنوني) رفتند و در قرن 13 ميلادي به بعد، اين سرزمين را اشغال و خود بر ويرانه هاي اين امپراطوري قدرتمند و وسيع عثماني را پديد آورند. اكنون آنان با توسعه انديشه هاي باطل خود مي خواهند جهان ترك را رهبري كنند."(1).  

بورادا بهرام امیر احمدیان ایشلتدیگی ادبیات ایفاده لری احمد کسروی نین "آذری یا زبان باستان آذربایجان" آدلی مقاله سی نی، محمود افشار یزدی نین آینده مجلله سی و اقبال آشتیانیلرین تاریخ دئیه یازدیقلاری نژادپرستلیک ایفاده لرینی بیر داها خاطیرلاتمیش اولورلار. دئمک، 13 اونجو یوزایلدن سونرا (ایرانین تورکلشمه سی) ایفاده سینی اوخودوقدا ائله بیل اوندان اؤنجه کی ایران ممالیکی محروسه سینده کی حاکیمیتلر، فارس حاکیمیتلری (!!!) ایمیش و 13 یوزایلده موغوللارین گلمه سی، اؤزلوگونده تورکلرین گلیشینه یول آچمیش و تورکلرین گلمه سی ایله فارس ذات عالیلری نین- لوس آنجلسده کی راسیست تئلویزیونلارین دیلی ایله دئسک، پاک نژادلارین(!!!) توی حنالاری یاسا دؤنموش. مسئله بئله اورتایا قویولدوقدا بیر داها ایران ممالیکی محروسه سی تاریخینه دؤنمه لی اولوروق:

 بیلیندیگی کیمی بو گونکو ایران ممالیکی محروسه سینه 642- 1040 ایللرینه دک عرب خلیفه لیکلری ایسلام آدی آلتیندا حاکیمیت ائتمیشلر. بو زامانین سونلاریندا قدیم خوراسان والیسی و سامانیلر عائیله سیدن اولان نصر  864- 892 ایللرینده بخارا و سمرقند آراسینداکی بؤلگه یه حاکیم اولموش. سونرا غزنه لیلر 971- 1030 ایللرینده باشلاریندا سلطان محمود اولاراق او بؤلگه ده حاکیمیتی اله کئچیره رک فارس دیلینی مصلحت اوزوندن قوزئیده حاکیمیت ائدن قاراخانلیلار دؤولتی قارشیسیندا اؤزلرینه دیوان دیلی دئیه سئچمیش اولدولار. بیلیندیگی کیمی قاراخانلی دؤولتی نین دیلی تورکچه ایدی. قاراخانلی حاکیمیت دؤنمینده تورک دیلینده موختلیف کتابلار او جومله دن عتابت الحقایق، احمد یسوی حکمتلری، قوتادقو بیلیک، سیف الدین تارخان شعرلری، و چوخلو دینی اثرلر. مسئله بئله اولدوقدا غزنه لی محمود فارس دیلینی اؤز حاکیمیتی اوچون دیوان دیلی تعیین ائتدی. غزنه لی حاکیمیتلری نین حاکیمیتی کؤمگی و دربارداکی مداحلیق ائدن شاعیرلر واسیطه سی ایله فارسچا دیرچلمه گه باشلادی  و فیردوسی حاضیرلادیغی داستان شعرلرینه شاهنامه آدی قویدو. غزنه لیلر درباریندا یالنیز ابولقاسم فیردوسی دئییل، فرخی سیستانی، عسجدی و منوچهری کیمی شاعیرلر فارس ادبیاتی اوچون شعر یازماغا باشلادیلار. قزنه لی دؤولتی قونشولوغوندا اولان سلجوقلولار غزنه لیلردن طبعیت ائده رک حاکیمیت قوردوقدان سونرا فارس دیلینی گئنه دیوان دیلی دئیه قبول ائتدیلر و فارسچانی بیر دیوان دیلی کیمی اؤز خیدمتلرینه آلدیقدان سونرا فارسچانین چیچکلنمه سینه اللریندن گلن کؤمگی ائتدیلر.

سلجوقلار زامانی اسدی، ناصر خسرو، قطران تبریزلی، مسعودسعد، عمرخیام، معزی، انوری، خاقانی شیروانلی، نظامی گنجه لی، ارزقی، ادیب صابر، رشید وطواط،  ظهیر فارابی، جمالدین اصفهانی، مجیر بیلقانلی، ابوالفرج رونی، سیدحسن غزنه لی، عبدالواسع جبلی، سنائی، عطار، مختار غزنه لی، عمعق بخاری کیمی شاعیرلر فارس ادبیاتینا سوغات وئرمه گه چالیشمیشلار. دوزیازی (نثر) اوزره سلجوقلولار وزیری اولان خواجه نظام الملک یازدیغی سیاست نامه، امیر کیکاووس یازدیغی قابوس نامه، محمدبن منور یازدیغی اسرارالتوحید، عطار یازدیغی تذکره الاولیاء، گردیزی یازدیغی زین الاخبار، ابولفضل بیهقی یازدیغی تاریخ، راوندی یازدیغی راحه الصدور، غزالی یازدیغی کیمیای سعادت، نصرالله بن عبدالحمید ترجمه ائتدیگی کلیله و دمنه، رشید و طواط یازدیغی حدائق السحر، حمیدالدین یازدیغی مقامات حمیدی و سایره کیتابلارین آدینی چکمک اولار.

سلجوقلولارین ضعیفله مه سی ایله ایران ممالیکی محروسه سینده آتابگلر دؤنمی باشلامیش. شرقده گوجو بؤیومکده اولان موغول خانی خارزمشاهلارا ایطاعت ائتمه لری اوچون ائلچی گؤندرمیشلر. خارزمشاهلار ایسه بو ائلچیلره دیپلوماتیک و اینسانلیق داورانیشینا یاراشمایان عمله قول آتمیشلار (موغول ائلچیلری نین قولاقلارینی کسمیشلر). بو عمل موغول خانی چنگیزه داها آغیر گله رک 1250 ایلینده هولاکو خان باشچی اولماقلا  ایران ممالیکی محروسه سینه موغوللارین آخینی باشلامیشدیر. بئله لیکله جلال الدین حاکیمیتدن اوزاقلاناراق ایران ممالیکی محروسه سینده موغوللار حاکیمیت ائتمه گه باشلامیشلار. موغوللار دا غزنه لی، سلجوقلار و خارزمشاهلاردان قالان رسمیته سایقی گؤسته ره رک فارسچانی دیوان دیلی کیمی قورویوب ساخلایاراق اونون چیچکلنمه سینه ایمکان یاراتمیشلار. هولاکوخان ریکابیندا اولان عطا ملک جوینی "تاریخ جهانگشا" آدلی کتابی و سونرا خواجه رشیدالدین فضل لله "جامع تواریخ" آدلی کیتابی فارس ادبیاتینا سوغات ائتمیشلر. دئمک، فارس شوونیستلری نین بو قان ایچن کیمی تانیتماغا چالیشدیقلاری مغوللار فارس تاریخینده بیرینجی تاریخ کیتابلاری نین یارانماسینا ایمکان یاراتمیشلار. بیلیندیگی کیمی ایران ممالیکی محروسه سی تاریخینده کی اؤنجه یازیلان تاریخ کیتابلاری او جومله دن "تاریخ طبری" عربچه یازیلمیشلار. بو کیتابدان بعضی بؤلمه لری سامانلیلر وزیری محمد بلعمی فارسچایا "تاریخنامه طبری" دئیه چئویرمه گه چالیشمیشدیر (2). تیمورلولار زامانیدا گئنه فارسچا دیوان دیلی دئیه بیر عادت و عنعنه کیمی داوام ائتمیشدیر. موغوللار و تیمورلولار زامانیندا آشاغیداکی شخص و کیتابلارین آدلارینی چکمک اولار:  نصیرالدین طوسی یازدیغی اخلاق ناصری و اساس ال اقتباس، حمدالله مستوفی نین یازدیغی "تاریخ گزیده"، حافظ ایرو یازدیغی زیده التواریخ، نظامی شامی نین یازدیغی ظفزنامه، میرخواندین یازدیغی "روضه الصفاء"، عوفی نین یازدیغی لبابالالباب و جوامع الحکایات، دولتشاه یازدیغی تذکره الشعراء، محمدبن قیس یازدیغی المعجم، جلال الدین دوانی یازدیغی اخلاق جلالی، حسین واعظ یازدیغی اخلاق محسنی و انوار سهیلی و ساییره اثرلرین آدلارینی چکمک اولار.  بو عادت و عنعنه آق قویونلو، قاراقویونلو، صفویلر، افشار و قاجارلار زامانیدا دا داوام ائتمیشدیر. مسئله دن اوزاق دوشمه یک دئیه، گئنه ده بهرام امیر احمدیان قلمیندن اوخویوروق:

".. زبان عربي كه خاستگاه آن شبه جزيره عربستان بود، با انتشار دين انسان ساز اسلام، در برخي قلمروهاي پيراموني شبه جزيره با شمشير و در برخي نقاط ديگر از جمله شرق آسيا و شمال آفريقا با تبليغ و تبشير توسعه يافت. امروزه جهان عرب در دو قاره آسيا و آفريقا گسترده شده است و قلمرو به هم پيوسته اي را تشكيل مي دهد."(1).

اوسته موألیفین منافیقلیغی اورتایا چیخیر. موألیف عرب دیلی نین یاخینلاردا یاییلماسی نی عربلرین قیلینج گوجلرینه نیسبت وئردگی حالدا شرق آسیادا و آفریقانین قوزئیینده یاییلماسینی تبلیغ داورانیشلارینا نیسبت وئرمه گه چالیشیر. بیلیندیگی کیمی عربلر ایستر قوشونلاری ایران، آذربایجان (بابک و خرمیلر حرکتی)، سوریه، عراق، ایسترسه ده  آفریقانین قوزئیی او جومله دن مصر، لیبی، مراکش و الجزاییر و حتی ایسپانیا تورپاقلاری دئیه گوله گوله و الی بوش بو تورپاقلارا تبلیغ ائتمه گه گئتمه میشلر.  بونلارا باخمایاراق ایسلام و ایسلامیت مسئله سی تاریخی مسئله اولدوغو اوچون 1400 ایل بوندان قاباقکی داورانیشلاری بوگون عرب دیل و مدنیت صاحابلارینا نیسبت وئرمک و اونلارا کین و کودورت بسله مک ده  دوزگون اولماز بیر مسئله دیر. آنجاق فارس شوونیستلری نه اوچون مسئله یه بئله یاناشیرلار دئیه دوشوندوکده بو مسئله خوزیستانداکی عرب میللی آزلیغی ایله علاقه لی اولا بیلر دئیه دوشونمه لی ییک. بهرام امیر احمدیان ایسلام دؤنمینه باش چکدیکدن سونرا بیر لحظه ده اؤزونو هخامنشلر زامانینا یئتیرمه گه چالیشیر، اوخویوروق:

" زبان فارسي به عنوان زبان ادبي و مكتوب، از همه اين زبانها غني تر و بنا به نتايج پژوهش شرق شناسان، تنها زبان قدرتمندي است كه ارتباط خود را با گذشته  تاريخي خويش حفظ كرده و تا امروز ادامه داده است. اين زبان، برخلاف ديگر زبانهايي كه برشمرده شد، زبان استعماري نبود و با وجود امپراطوري عظيم هخامنشي، زبان هاي ملل تشكيل دهنه آن هر يك توانستند به حيات خود ادامه دهند. اكنون قلمروي كه فارسي زبانها در آن گسترده شده اند، سرزمين آبا و اجدادي آنها است كه برخلاف موارد ديگري كه بدان اشاره رفت، در درون كشورهاي مجزايي واقع شده اند كه با يكديگر ارتباط و پيوستگي جغرافيايي دارند كه شامل ايران، افغانستان و تاجيكستان است. سه كشوري كه در طي زمان با فراز و نشيب تاريخ و حوادث بي شمار، از هم فاصله گرفتند و در آنها رژيم هاي سياسي متفاوتي به وجود آمد كه ارتباط مردم هر سه كشور با يكديگر را به گونه اي ديگر رقم زد. نام ايران سه معناي گوناگون را پديد مي آورد." (1).

اوسته گؤروندوگو کیمی بهرام امیر احمدیان ایران ممالیکی محروسه سی نی یالنیز فارس دیللی خیال ائدیر. بئله لیکله کئچمیش 80 ایلده کی فارس حاکیمیتی نین داورانیشلارینی فارس اولمایان میللتلر ایله آییرماق قابیلیتی نی الدن وئرمیش گؤرونور. بهرام امیر احمدیانین بو قابیلیت سزلیگینه باخمایاراق ایران ممالیکی محروسه سینده اوچ دیل قوروپونا عایید میللتلر یاشاییرلار، ایران دا میللت آدی دئییل، ایران ممالیکی محروسه سینه وئریلمیش بیر سیاسی آددیر. دئمک، ایران ممالیکی محروسه سینده سام دیل قوروپونا عایید عرب دیلی، تورک دیل قوروپونا عایید تورک و تورکمن دیلی، دیل بیلیمینده یانلیش اولاراق ایران دیل قوروپو آد وئردیکلری فارسچا، کوردچه، بلوچچا، گیلکچه، لورچا، طالیش و ساییره دیللر وار. بو دیللرین هربیرینی دانماق یوخسا بیرینی بیرینه اوستون توتماق شوونیستلیک و نژادپرستلیکدن باشقا هئچ نه اولابیلمز. ایران ممالیکی محروسه سینه حاکیم کسیلمیش فارسچا، و اونون تاجیک و دری دیللری ایله قوهوملوغونا گلدیکده بو دیللرین آنابئشیکلری تاجیکیستان اولدوغو اوچون بونلارین بیربیرلرینه یاخین اولمالاری دا طبیعی گؤرونور. بونلارا باخمایاراق افغانیستان و تاجیکستاندا"چایدان طغیان میکند" ایراندا فارسچا "کتری میجوشد" افغانیستان و تاجیکستاندا "از بهم پیوستن آب دره ها دریا درست میشود"، ایراندا فارسچا "از بهم پیوستن جویبارها و آب دره ها رود بوجود میآید". افغانیستان و تاجیکیستاندا "تخم"، ایراندا فارسچا "تخم مرغ، تخم آفتابگردان، خایه و ساییره" افغانیستان و تاجیکیستاندا "کلان"، ایراندا فارسچا "بزرگ" و ساییره. بونلار مینلر دری، تاجیک و فارسچا آراسیندا اولان فرقلردیر. سینتاکس باخیمیندان تاجیک دیلی کامیلاً اؤزبک تورکچه سی نین تأثری آلتیندادیر. بونلارا باخمایاراق بهرام امیر احمدیان یازیر:

"... نخست ايران سرزمين آريائيان است كه يك قلمرو فرهنگي است و به گستره اي جغرافيايي گفته مي شود كه در آنجا، مردم به زبان فارسي سخن مي گويند، آداب، سنن، آئين ها و باورهاشان يكي است. اين گستره را ايران زمين مي ناميم. ديگر اينكه ايران نام واحدي جغرافيايي است كه فلات ايران را تشكيل مي دهد. اين فلات از غرب به فلات آناطولي و جلگه بين النهرين محدود مي شود و از شرق به رود سند. از شمال كوههاي كپه داغ و درياي خزر آن را در برمي گيرند و از جنوب به خليج هميشه فارس و درياي عمان محدود مي شود. سوم اين كه ايران نام واحدي سياسي در جغرافياي سياسي جهان است كه كشوري با حكومت جمهوري اسلامي را در چارچوب مرزهاي دولتي تشكيل مي دهد. (1).

دئمک، بو  ذات عالیلرین گؤروشونجه ایران یالنیز آریالیلارین وطنی "سرزمین آریائیان" اولدوغو تقدیرده  بو ممالیکی محروسه ده سایی فارسلاردان چوخ اولان تورکلر و میللی آزلیق ساییلان عربلر و باشقا ایران ممالیکی محروسه سینده یاشایان آنجاق اؤزونو آریا ایرقینا باغلی بیلمه گن اینسانلار فارس شوونیستلری نین نظرینجه ایرانلی ساییلمیرلار. ایندی سورقو سوآل بو: ایران ممالیکی محروسه سینده کی میللیتلری فارس و غیر فارس، آریایی و غیر آریایی معامیله سینه تابع توتماق ایسته گنلر تجزیه طلب ساییلابیلرمی، یوخسا هیتلر کیمی بونلار دا بو میللتلری یوخا چیخارماق اوچون آدام یاندیرما کوره لرینی تداریک گؤرمه فیکیرینده دیرلر؟ بیلیندیگی کیمی ایران ممالیکی محروسه سینده موختلیف دیل و مدنیتلر وار. بو موختلیفلیکلیکلر تورکو فارسدان، عربی کورددن، بلوچو تورکمندن طالیشی لوردان و ساییره فرقلندیریرلر.

عرب و فارس میللیتچیلری آراسیندا ایختلاف موضوعسو کؤرفز(خلیج) "خلیج فارس" یوخسا "خلیج عرب" آدلانما مسئله سینه گلدیکده منطیق بونو دئییر:  "خلیج" کلمه سی هانکی دیله عایید اولسا، آدی دا او دیل صاحابلاری بو کؤرفزه  وئرمیشلر دئیه دوشونمه لی ییک. "خلیج" کلمه سی عربچه اولدوغو و عربلر ده بو خلیجین قونشولوغوندا تاریخ بویو یاشادیقلاری اوچون "خلیج عرب" منطیق باخیمیندان داها دا اویقون گؤرونور دئیه دوشونمه لی ییک. بونا باخمایاراق بیر یئره بیر میللت و یا توپلومون آد وئرمه سی، او یئرین میللته عایید اولدوغونو ایثبات ائده بیلمز. بیلیندیگی کیمی فارس شوونیستلری نین گونئی آذربایجان شهر و کند و داغ و داشلاری نین آدلارینی دگیشدیرمه گه چالیشماسی، بو مکانلارین فارسلارا عایید اولدوغونو ایفاده ائتمز. بو عمل شوونیستی و فاسیشتی بیر داورانیش کیمی تاریخ صحیفه سینده فارس میللتی علیهینه قارا لکه کیمی یازیلمیش اولاجاق گؤرونور. اؤرنک اولاراق: "ساری قایا" کندینی "سارقیه"، "آخماقایا" کندینی "احمقیه" و ساییره . هابئله کئچمیش گونلرده اورمو گؤلونون پهلویلر چنگیندن اماندا قالمیش تورک آدلارینی فارسچایا چئویرمه گه چالیشماق و بو آدلاری فارسلاتماق اؤزو ده بو دوغرولتودا دگرلندیرمه لیدیر. بونلار هامیسی فارس میللتی نین یئنی تاریخینه بیر قارا لکه کیمی یازیلاجاقدیر دئیه دوشونولمه لیدیر. ایران کلمه سی سیاسی آنلامدا، بیلیندیگی کیمی پهلوی سلاله سی ده ایسلام جومهوریسی کیمی بو تورپاقلارا حکومت ائدیردی. او آدی ایسلام جومهوریسینه باغلاماق اؤزو ده ایکی اوزلولوک اولاردی. دئمک، مسئله بورادا سیاسی و فرهنگی فرقلیک دئییل، پان ایرانیستلیک گؤروشلری ایله رئآلیستلیک گؤروشلری آراسیندا اولان فرق ایفاده ائدیلمه لی دیر. گئنه ده اوخویوروق:

"... آنچه ما را با ديگر فارسي زبانان كه در شرق كشور جمهوري اسلامي ايران واقع اند بهم مي تواند پيوند دهد، سؤالي است كه ذهن روشنفكران، بزرگان، مشاهير و مردم عادي هر سه كشور فارسي زبان را بخود مشغول داشته است. پرسش اصلي اين است كه آيا امكان همگرايي بين اين سه كشور وجود دارد؟ اگر وجود دارد آيا تاكنون اقدامي از سوي دولتهاي آنان صورت گرفته است؟ اگر صورت گرفته است اين اقدامات كدام است؟ و اگر صورت نگرفته چرا و چگونه مي توان آن را عملي كرد. توانهاي سه كشور براي ايجاد همگرايي كدامند؟ لولا رئيس جمهور برزيل در ديداري كه در اواسط سال گذشته مسيحي از يكي از كشورهاي شرق آفريقا (احتمالاً آنگولا) داشتند، اظهار داشتند كه دو كشور داراي ميراث مشترك زباني هستند و لازم است روابط نزديكتر و گسترده تري داشته باشند. زبان مورد اشاره كه زبان مشترك دو كشور است، زبان پرتغالي است و همه مي دانند كه زبان استعمارگران پرتغالي كه به هر دو كشور در دو سوي شرق و غرب اقيانوس اطلس تحميل شده است. آيا زبان فارسي كه مردم هر سه كشور بدان تكلم مي كنند و غني ترين و زيباترين زبان زندة جهان است، نمي تواند عامل همگرايي سه كشور ايران، افغانستان و تاجيكستان باشد؟" (1)

پان ایرانیستلرین بو گؤروشلری اؤزلوگونده اولدوقجا دوشوندوروجودور. بیلیندیگی کیمی بونلار ایران ممالیکی محروسه سینده آذربایجانلیلارین و تورکمنلرین اؤز دیللرینده یازیب اوخومالارینی پان تورکیسم ایدئولوژیسینه نیسبت وئردیکلری حالدا ایران ممالیکی محروسه سی نین %70 سایی فارس اولمایان اینسانلار (3) ایله بو مسئله نی اورتایا قویمادان، اونلارا اؤز دیل و مدنیتلرینده یازیب اوخوما حاققی تانیمادان بو ممالیکی محروسه نی افغانیستانداکی فئدرال توپلوملار و تاجیکیستانداکی تاجیک و اؤزبک توپلوملاری ایله بیربیرلرینه قووشدورماق اؤزو ده خیالدان آرتیق اولابیلمز. دئمک، بو قوووشمالار آرزوسوندا اولان ذات عالیلر ایلک اؤنجه گونئی آذربایجانی دیل و مدنیت باخیمیندان آذربایجان جومهوریتی، گونئی تورکمنیستانی دیل و مدنیت باخیمیندان تورکمنستان جومهوریتی، کوردلری دیل و مدنیت باخیمیندان عراق کوردلری، بلوچلاری دیل و مدنیت باخیمیندان پاکیستان بلوچلاری، خوزیستان و بوشهر عربلرینی عرب مملکتلری ایله  علاقه لر یاراتماق اوچون تشویق ائتمه لی، سونرا بیز ده بیر مدنی ایران ممالیکی محروسه سی توپلوملاری ییق دئیه قونشو مملکتلر ایله اینسانی و سیاسی ایلیشگیلری یاراتماق ایسته ییریک دئیه دوشونمه لیدیرلر. بو مسئله ایران ممالیکی محروسه سینده داوام ائدن مسئله نین بیر باشیدیر. او بیری طرفدن افغانیستان دؤلتی اؤز ایچینده اولان فئدرال و موختار توپلوملاری قونشو و قارداش میللتلر ایله علاقه یاراتماغا تشویق ائتمه لیدیر. بئله لیکله افغانیستانداکی فارسلار ایرانداکی فارسلار و تاجیکلر ایله، تاجیکیستانداکی اؤزبکلر اؤزبکیستان جومهوریتی ایله، تورکمنلر تورکمنیستان جومهوریتی ایله، پشتولار پاکیستان پشتولاری ایله علاقه یاراتماقلاری اوچون قانونی یوللار ایشله نیب حاضیرلانماسی لازیم گؤرونور. ها بئله تاجیکیستانداکی اؤزبک آزلیغی نین دا اؤزبکیستان جومهوریتی ایله علاقه یاراتماسی اوچون  قانونی یوللارین حاضیرلانماسی حاکیمیتلر طرفیندن حیاتا کئچیریلمه لیدیر. باشقا حالدا: آج تویوق یوخودا داری گؤرر!  گئنه ده:

"... اما در ايران و ايران زمين اسلام نه تنها پذيرفته شد، بلكه با فرهنگ ايراني در آميخت و فرهنگ و تمدني نوو بادوام به نام تمدن ايراني اسلامي پديد آورد و زبان فارسي و سنن و آداب و رسوم ايراني پابرجا مانده چرا؟ براي اينكه ايران هميشه سرزميني وحداني بود. آيين هايي هم چون نوروز، جشن مهرگان و ... به جهت اينكه در همة آنان پرستش يزدان و شكر نعمت هاي ايزدي نهفته شده بود، با روح آيين مقدس اسلام هماهنگ بود. بنابراين با اين عناصر فرهنگي قومي ايراني كه از غرب چين تا شبه جزيره آناطولي، از بين النهرين تا شمال شبه قاره هند كه نوروز باستاني و آيين هاي ايراني را جشن مي گيرند و در افغانستان و ايران و تاجيكستان، همه مردم اين سنت ها را در كار آموزهاي اسلامي براي فرد به عنوان آيين هاي فرهنگي برپا مي دارند و بنا به توصيه هاي امامان  معصوم عليهماالسلام،  نوروز جشن اسلامي است، مي تواند ما ملت هاي همسايه را بهم نزديك و نزديك تر سازد." (1).

اوسته بهرام امیر احمدیانین یازیسیندان دا آیدین اولدوغو کیمی اینحیصارچیلیق، شوونیستلیک و تمامیتچی قووه لرین قاباریق گؤرونتولریندن بیریدیر. "نوروز" سؤزجوگونون آد قورولوشونا باخدیقدا بو نو + روز کلمه لری نین ترکیبیندن اورتایا گلن بیر گؤرونومدور. فارس دیلی نین قایدا و قانونونا گؤره تورکچه چئویریسی "یئنی گون" اولان "نوروز" کلمه سی نین فارسچاسی "روز نو" اولمالیدیر. دئمک، نوروز کلمه سی چئویری و ترجومه یولو ایله فارسچایا گیرمیش بیر دئییمدیر. نوروز کلمه سی نین چئویری بیر کلمه اولدوغونو قبول ائدرسک، بو بایرام و اونون چئویرمه آدی باشقا خالقلاردان فارسچایا گلمیش و بو بایرام فارسلارا گؤره فارسلاشمیش مقاما چاتمیشدیر. "نوروز" کلمه سینه پارالئل اولاراق سلطنت طلبلر "نیمروز" آدلی بیر قازئتی کئچمیش ایللرده اینگیلیستاندا یایماغا باشلامیشلار. دئمک، فارسچادا صیفت و موصوف قایدا و قانونونو نظره آلارساق، بئله بیر سؤز بیرلشمه سی اؤزگه گؤرونور.

دئمک، "نوروز" بایرامی فقط فارس و ایرانلیلارا عایید اولاجاق بیر بایرام دئییل، شرق اؤلکه لری و آسیا مملکتلری نین هامیسیندا بوگون یازی گلیشی و طبیعتین آییلماسینا بیر موناسیبت اولاراق عزیزله نیر. بو بایرامی بیر میللت و مملکته باغلاماغا چالیشانلار اؤزلرینی دونیا ایجتماعیتینه مدنی گؤسته ریر دئییل، مدنیتدن هئچ نه آنلامادیقلارینی اورتایا قویا بیلرلر. بئله لیکله نوروز بایرامی نی جمشید کذائی آدلی ایران شاهی وار ایمیش دئیه،  نوروز جمشیددن ایرانلیلارا قالمیش و ساییره افسانه لر ده یالانلانمیش اولورلار. بهرام امیر احمدیان تاجیکلرین عرب الیفباسینی قبول ائتمه دیکلرینی و پان ایرانیستلرین چمبرسی آلتینا گئتمه لرینه داییر یازیر:

" ... اكنون بايد اراده اي قوي در تغيير ساختار الفباي تاجيكستان انديشيده شود تا آنها بتوانند از منابع سرشار و ميراث گرانبهاي زبان فارسي بهره گيرند. اگرچه فرهنگستان زبان و ادب پارسي سعي وافر در اين راه دارد، ولي همت دولت ها و نهادهاي مدني و مردمي بايد در اين راه همداستان شوند. ايران به عنوان ثروتمندترين كشور اين قلمرو، بايستي منابع مالي قابل توجهي براي اين منظور اختصاص دهد و در داخل تاجيكستان اين ارادة تغيير خط نوشتاري و پيوستن به زبان نياكان بايد تقويت شود تا سه كشور بتوانند از آثار مكتوب پاسداري كنند و  ميراث  مشترك خود را گسترش دهند. در افغانستان نيز اگرچه ارادة جمعي براي پيوستن به اين سازوكارها وجود دارد ولي برخي محافل از جمله پشتوانه هاي افراطي با اين انديشه سر ناسازگاري دارند، اگرچه خود زبان ايراني شرقي دارند و بايد در راستاي حفظ و حراست از زبان خود نيز به اين جريان بپيوندند." (1).

اوسته گؤروندوگو کیمی فارس شوونیستلری و تمامیتچیلری ایران ممالیکی محروسه سی نین مولک و مالیندان ائله بیل هانکی خلیفه نین مالیندان بیر دیلنچی و گئدایا باغیشلاماق ایسته ییرلر. دئمک، ایران ممالیکی محروسه سینده %70 اینسانلارین دیل و مدنیتلرینه قاداغا قویماغا چالیشان، اونلاری غیر ایرانلی آدلاندیران فارس شوونیستلری بو میللتلرین وارلیغینی منیمسه مکده، اونلارین مالیندان ایسته دیگی کیمی فارس اولمایان میللتلره، حتی دوشمنلرینه اؤرنک اولاراق ارمنیستانا باغیشلاماقدا حد حئساب تانیماز مقامدا یئر آلیرلار. اوسته لیک اؤز شوونیستلیک و تمامیتچیلیکلرینی منطقه ده قوروماق اوچون قارداش میللت دئیه باشقالارینی دا اؤز ایسارتلری نین آلتینا آلماق ایسته ییرلر. افغانیستان مسئله سینه گلدیکده بیلیندیگی کیمی بهرام امیر احمدیان جنابلاری نین راسیست بابالاری محمدرضا آریامهر ده کئچمیش ده افغانیستانین شاهی اولان ظاهرشاها پشتو دیلینی قاداغا ائتمه تکلیفی ایله، فارس دیلینی افغانیستاندا گوجلندیرمک اوچون خوزیستانین نفتیندن اونلارا بودجه آییراجاقلارینا داییر وعده وئرمه گه چالیشدی. افغانیستانین شاهی، ظاهرشاه  اؤزو پشتو اولدوغو اوچون کئچمیشده رسمیتی اولمایان پشتو دیلینه ده افغانیستاندا رسمیت وئردی. بهرام امیر احمدیان افراطی قلمه آلدیقلاری، افغانیستانین جمعیت باخیمیندان اکثریتی نی اولوشدوران پشتو میللتی نی نظرده توتورلار. دئمک، هر میللت و هرکس، شوونیست و تمامیتچی قووه لره، او جومله دن فارس شوونیستلرینه بویون اگمزسه، افراتی، مدنیت سیز و ساییره ایتتیهاملار ایله اوزلشمه نی قبول ائتمه لیدیر. گئنه ده اوخویوروق:

" ... روسيه به عنوان ابرقدرت منطقه اي، بازماندة ابرقدرت دوم جهاني، مي تواند در راستاي تأمين اهداف همگرايي بين كشورهاي فارسي زبان نقش مثبتي ايفا نمايد. روابط نزديك روسيه با ايران و تاجيكستان و داشتن نگرانيها و منافع مشترك با ايران، تاجيكستان و بعضاً افغانستان، تمايل دارد تا در برقراري نظامهاي منطقه اي فعاليت كند و از انزواي ژئوپليتيكي كه آمريكا بر اين كشور و منطقه تحميل مي كند، رهايي يابد. هم روسيه و هم سه كشور فارسي زبان داراي پتانسيلهايي براي اقتصادهاي مكمل هستند. هر سه كشور مي توانند از فناوريهاي روسي بهره گيرند و روسيه مي تواند از نيروي كار ارزان هر سه كشور بهره برداري كرده و بسياري از كالاهاي مصرفي از جمله صنايع سبك و محصولات كشاورزي جهان ايراني را به بازارهاي خود وارد كند."(1).

اوسته گؤروندوگو کیمی بهرام امیر احمدیان پشتونلاردان مأیوس اولدوقدان سونرا گئنه ده منطقه نین ابر قودرتی ساییلان روسیه فئدراسیونونا فارس شوونیستلیگینی قوروماق اوچون آرخالانمانی اؤز تمامیتچی فیکیرلرینه اویقون حئساب ائدیرلر. بو آرادا فارس تمامیتچیلری نین فیکیرلری فقط اؤز تمامیتچیلیکلرینی ایران ممالیکی محروسه سینده قوروماق و ایمکان داخیلینده افغانیستان و تاجیکیستاندا اؤزلرینه یئر آچماغا چالیشاراق پان ایرانیستلیگی سمرقند و بخارا شهرلرینه دک یایماقدان عیبارت گؤرونور. همشهری قازئتینده فارس تمامیتچیلیگینی اوزره مقاله سی چاپ اولان ایکینجی شخص احمد نقیب زاده ذات عالیدیر. بو یازی نین دا بعضی پاساژلارینی گؤزدن کئچیرمک پیس اولماز دئیه دوشوندوک، اوخویوروق:

"... سياست خارجي هر كشور داراي ابعاد سياسي، اقتصادي، فرهنگي و نظامي استراتژيك از يك سو و اولويتهاي درجه بندي شده اي نسبت به مناطق مختلف از سوي ديگر است كه تركيب و تلفيق آنها رفتار خارجي آن كشور را شكل مي دهد. از ميان اين عوامل و عناصر هيچكدام به اندازه عامل فرهنگي ديرپاتر و تأثيرگذارتر نيست... تنها خانواده هاي بزرگ فرهنگي هستند كه مي توانند با اتكا به يك گذشته مشترك و الهامبخش به همسويي و هم زيستي گرايش پيدا كنند.هبه الهي فارسي زبانان يا به گفته دوست فرهيخته فقيد دكتر ايرج وامقي دنياي نوروزيان فرهنگ مشتركي است كه بيش از هزار سال بر پهنه گسترده اي از آسيا و آسياي ميانه 

سايه افكنده و دلهاي ميليونها نفر را از لاهور تا بلخ  باميان و از سمرقندو بخارا تا خليج فارس به هم پيوند داده است. هفتصد سال است كه به شعر حافظ شيراز مي خوانند و مي رقصند سيه چشمان كشمير و تركان سمرقندي. " (4).

اوسته گؤروندوگو - و مقاله نین آشاغیسیندا دا گؤره جه گیمیز- کیمی احمد نقیب زاده لر فارس میللیتچیسی اولاراق ایسلام جومهوریسی نین دین فاکتوروندان  بیر وسیله کیمی فایدالانما فیکیرینه قاتیلماسینا باخمایاراق دیل و مدنیت عامیلینی دین عامیلیندن فارس مییلتچیلیگینه داها دا کسرلی و یارارلی حئساب ائدیر. بو عمل یالنیز تهراندا حاکیمیت ائتمک آچیسیندان دئییل، ایسلام جومهوریسی عباسی آلتیندا فارس تمامیتچیلیک فیکیرلری نین ایران ممالیکی محروسه سینده آغیر باسماسینی وورقولاماق و افغانیستان و تاجیکیستان جومهوریتلرینده پان ایرانیست فیکیرلرینی یایماق هدفینه خیدمت ائدن بیر مسئله کیمی وورقولانمیش اولور. دئمک، فارس تمامیتچیلری اورتاقلیق و موشتریکلیگی ایران ممالیکی محروسه سی نین آذربایجان، تورکمن، و عرب توپلوملاری ایله دئییل، بو ممالیکی محروسه نین ائشیگی ساییلان افغانیستان و تاجیکستان تورپاقلاریندا آراماق قرارینا گلمیشلر. بو ممالیکی محروسه ده کی بو ذات عالیلرین نظرینجه -ایرانلی ساییلمایانلارا- بو ذات عالیلرین نظرینجه فارسلاشمادان باشقا هئچ بیر یول یوخدور. گئنه ده احمد نقیب زاده ذات عالیدن اوخویوروق:

" .. صد افسوس كه قلب پاره پاره نوروزيان هنوز هم از جنايت جنايتكاران تاريخ در خون مي تپد. از سرگذشت خونبار سمرقند رودك تا سرنوشت غمبار مرو بلند آوازه كه به ماري تغيير نام داده تا پذيراي مجسمه منحوس ترين چهره دهشتناك تاريخ يعني تيمورلنگ شود خون مي چكد زنالة بلبل در اين چمن . كدام پارسي زباني است كه نقشه آسياي ميانه را ببيند و اندر نهان سرشك همي نبارد ؟ به طور كلي شناخت خطاهاي گذشته براي طراحي يكي ديپلماسي فرهمند فرهنگي ضروري است. از ايران شروع كنيم. نمي دانم به چه مجوزي كشور ما چنان به مسائل خاورميانه مشغول شده است كه پاره هاي تن خود را فراموش كرده است. در حاليكه اگر هزارسال در شنزارهاي عربستان دانه بكارد جز ادعاهاي واهي ارضي و كين و نفرت هزارساله درو نخواهد كرد . در حاليكه مركز گسترش زبان فارسي سالانه به درست يا غلط مبالغي را صرف گسترش اين زبان مي كند كودكان افغاني مقيم ايران، اين گنجينه هاي ادبيات دري از راه يافتن به مدارس ايراني محروم هستند. شفيعي كدكني مي گويد در كوچه هاي كابل پسربچه اي از او طلب پول كرد و خواهرش به زباني كه گويي يك استاد ادبيات فارسي دانشگاه تهران سخن مي گويد او را بدينگونه ملامت كرد: ننگت باد كه پيش بيگانه دست دراز مي كني . چنان غم فلسطين و بوسني هرزگوين ما را به خود مشغول كرده كه جز از روي نخوت نظري به شرق نداريم." (4)

اوسته گؤروندوگو کیمی فارس تمامیتچیلری ایسلام جومهوریسی اورگانلارینا سوخولاراق ایسلام آدی آلتیندا فارس تمامیتچیلیگینی ائله جه ده تورک و عرب دوشمنلیگینی یایماغا مشغولدورلار. بو دا سایی فارسلاردان چوخ اولان آذربایجان تورکلرینی و باشقالارینی تحمیق ائتمکله حیاتا کئچه بیلر دئیه دوشونورلر. گئنه ده احمد نقیب زاده تحمیق ائتمه فیکیرلری اوزره اوخویوروق:

".. در اين سالها كه رقباي منطقه اي ما از تركيه و عربستان و اسرائيل اوضاع آسياي ميانه را زير نظر گرفته و به سرمايه گذاري مشغول بودند بندرت يك دانشجوي تاجيك در كلاسهاي درس دانشگاه هاي ايران به چشم  مي خورد. اگر فرهنگ ايران از دو بال مذهبي و عرفي شكل گرفته بايد به درايت دريافت كه كدام را در چه منطقه اي مي توان به كار گرفت. مردم آسياي ميانه از پيروان مذهب  تسنن و به ندرت اسماعيلي هستند در حاليكه همه آنها با نام پرآوازه فردوسي آشنا هستند و شعرهاي رودكي به همان اندازه كه نقش جان ماست در لوح سينه آنها هم ثبت است. سياست حمايت از گروههاي مذهب گرا جز آب به آسياي طالبان و افراط گرايي ريختن  نبود. حزب التحرير كه از سرزمين ابومصعب الزرقاوي هدايت مي شد يا وهابيسم كه از عربستان حمايت مي شد يا نهضت اسلامي ازبكستان كه به تاجيكستان هم دست اندازي مي كرد گونه هايي از طالبانيسم هستند كه به خون ايران شيعه تشنه اند؛ در حالي كه فردوسي دوستان، عاشق ايرانند. ... چرا بايد در زمان كادرسازي در افغانستان از فرنگ برگشتگان افغاني به مناصب بالا دست يابند اما بازگشتگان از ايران عمدتاً كارگران ساختماني باشند و تحصيل كردگان در ايران در حد ناچيز. تنها تني چند از آنها كه در محضر اساتيد ملي تربيت شده و به جاي تاريخ عربها تاريخ ايران را خوانده اند وقتي سخن مي گويند غريو شادي و حمايت از توده هاي افغاني بلند مي شود. آيا همين كافي نيست تا زمينه هاي سرمايه گذاري را تشخيص دهيم. سياست درازمدت ايران اساساً بايد بر حمايت از ملت سازي در افغانستان استوار باشد زيرا تفرقه  هاي قبيله اي هميشه مرزهاي ما را ناامن و سياست ما را با ابهام روبه رو مي سازد. " (4)

اوسته گؤروندوگو کیمی مذهبی بیر وسیله اولاراق فارسچیلیق خیدمتینده کئچن 27 ایلده اولدوغو کیمی ساخلاماق ایسته ییرلر. دئمک، آذربایجانلیلار ایله اوزلشدیکده شیعه لیک، افغانیستان و تاجیکیستان مسئله لرینه گلنده فردوسی پرستلیک بیر وسیله اولاراق فارس ایستعمارچی فیکیرلری نین اساسی نی اولوشدورور.  گؤروندوگو کیمی بو ذات عالیلر افغانیستانی بیر دئموکرات و فئدرال بیر دؤولت کیمی گؤرمک ایسته میرلر. بونلارین نظرینجه افغانیستان فئدرال سیستیم ایله ایداره اولارسا، فارس هگمونی سی بؤلگه ده خطره دوشر. اوندان یانا دا فارس تمامیتچیلری ایران ایسلام جومهوریتینده تربیه اولموش کادرولارین افغانیستاندا داها اولوملو رول اویناماغا چالیشمالارینی و افغانیستانین فئدرال بیر دؤولت کیمی ایداره اولماسینا مانعچیلیک یاراتمالارینی آرزو ائدیرلر. احمد نقیب زاده ذات عالیدن اوخویوروق:

"... بالاخره اينكه سخاوتمندانه درهاي دانشگاههاي خود را بر روي دانشجويان تاجيك و افغان بگشايد و آنها را مانند دانشجويان ايراني از بورس تحصيلي و وام برخوردار سازد. آنچه در عوض از تاجيكستان و افغانستان انتظار مي رود چيزي جز تقويت فرهنگ مشترك و توسعه زبان فارسي نيست." (4).

گؤروندوگو کیمی فارس ایستعمارچیلیک فیکیری فارس شوونیستلرینی راحات بوراخاجاق دئییل. اونلار فارس دیلی و مدنیتی نین اوزرینده بیر اهروم کیمی دایانمانی و بو اهروم اوزره اولدوقچا سرمایه قویمانی گله جکلری اوچون هر شئیدن گرکلی حئساب ائدیرلر.

قایناقلار:

1              بهرام امیر احمدیان: همگرایی بین کشورهای فارسی زبان: همشهری: شماره ۸۱ - همشهري ديپلماتيك -۱۷دي ۱۳۸۴

http://www.hamshahri.net/vijenam/diploma/1384/841017/page02.htm#s4587

2          ابو محمد ابن محمد بلعمی، تاریخنامه طبری، تهران 1366.

3          Languages of Iran:

http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=Iran

4          احمد نقیب زاده: ضرورت يك ديپلماسي فرهنگي: همشهری: شماره ۸۱ - همشهري ديپلماتيك -۱۷دي ۱۳۸۴

http://www.hamshahri.net/vijenam/diploma/1384/841017/page04.htm#s4593

ایشیق سؤنمز 14.01.2006

ايستعمار