دیل، دوشونجه و یاشار خلخالی نین میللی مسئله یه یاناشماسی
بیلیندیگی کیمی ایرمینجی چاغین (عصرین) سونا چاتماسی و ایرمی بیرینجی چاغین باشلاماسییلا یئنی دئییم (ایصلاح) ایله دئسک، دیل و مدنیتلر ساواشی باشلامیشدیر. بو ساواش بیلیگی سایار و تئکنولوژی چاغییلا زامانداش (همزامان) اولدغو اوچون دیللر مدنیتلرین داشیجیسی و دیرگی اولاراق بیر آراچ (وسیله) کیمی باشقا دیل و مدنیت صاحابلارینا عایید اولان اینسانلاری اؤز خیدمتلرینه آلاراق بو دیل و مدنیت صاحابلاری کیم اولدوقلاری نین فرقیندا اولمادیقدا (فرقیندا اولمادیقلاری حالدا)، یوخسا اؤز دیل و مدنیتلرینه اؤنم وئرمدیکلرینده اونلار عایید اولدوقلاری دیل و مدنیتلرین جانینی اوخوماغا، آغاچ قوردو (مور) اسگی دیرکلری یئدیگی کیمی بو دیل و مدنیتلری یئمگه و اؤزلری ایله عئینیلشدیرمگه داوام ائدرلر.
بو دئدیکلریمیزی یالنیز اینتئرنئت دونیاسییلا ایزگیلمک (نوقطالاماق) ایسترسک، آشاغیداکی شابلول 2002 ایلینده دیللر آراسی اورتایا چیخمیش:
اوسته کی آراشدیرمایا اساساً اینتئرنئت سیته لری نین یوزده 4/56 سی اینگیلیسجه، یوزده 7/7 سی آلمانجا، یوزده 6/5 سی فیرانسیزجا، یوزده 9/4 ژاپونجا، یوزده 3و ایسپانیولجا، یاییلماقدادیر. بو اوسته کی شابلونو نظره آلدیقدا اینگیلیسجه اؤزونه بؤیوک مقام کسب ائتمیشدیر. بونا باخمایاراق 1997 ایلینده دونیا چاپیندا یاییلان وئب سیته لری نین یوزده 80 نی اینگیلیسجه یازیلیردی. دئمک، زامان گئدیشی ایله دیل و مدنیت ساواشیندا باشقا دیل و مدنیت صاحابلاری اؤز دیل و مدنیتلرینه دوشونه رک اینگیلیس دیلینی بیر اؤلچوده گئری اوتورتماغا باشارمیشلار. PDF فورماتیندا اولان سیته لری نظره آلدیقدا اینگیلیس دیلی داها دا گئری اوتوردولموش گؤرونور. بئله لیکله یوزده 2/38 متینلر اینگیلیسجه، یوزده 6/10 متینلر آلمانجا، یوزده 8/8 متینلر فیرانسیزجا، یوزده 4/7 متینلر ژاپونجا، یوزده 8/5 متینلر ایسپانیولجا ایجتماعیته تقدیم اولونور (1).
اوسته ایشاره ائتدیگیمیز دوروم حاکیمیتده اولان و حاکیم دؤولتلر طرفیندن قورونما آلتینا آلینان موختلیف مملکتلرین حاکیم دیل و مدنیتلرینی ایچرمکده دیر. بو دورومو باسقی، ظولوم و ایستعمارچیلیق سیاستینه تابع توتولموش دیل و مدنیتلری نظره آلارساق وضعیت داها دا سیخیجی و اورک آغریدیجیدیر. اؤرنک اولاراق کئچمیش 81 ایلده ایران ممالیکی محروسه سینده کی فارس اولمایان دیل و مدنیتلر دورمادان فارس ایستعمارچیلیغینا تابع توتولور بو دیل و مدنیت صاحابلاری فارس ایستعمارچیلیغی طرفیندن یئم کیمی یئییلیب اودولماق مقامیندا یئر آلیر. بو مسئله هر بیر خالق اوولادینی دوشوندورمه لی و بو مسئله یه چیخیش یولو تاپمانی اونلارا باشا سالمالیدیر. دئمک، صؤحبت بیر مسئله دن گئدرکن، مسئله نین هانکی بویوتلاردا اولوب اولمادیغینی آنلاییب باشا دوشمک و سونرا اونا داوا درمان قویماق سؤز قونوسو اولمالیدیر. هر هانکی بیر مسئله نین هانکی بویوتلاردا اولدوغونو بیلمک ایسته مه گن، یوخسا بیلمه گن ذات عالیلر سؤز قونوسو اولان مسئله لره چیخیش یولو دا تاپابیلمزلر. یئری گلمیشکن یاشار خلخالی امضاسی ایله فیکیرلرینی آذربایجان ایجتماعیتینه تقدیم ائدن ذات عالی نین آذربایجان میللی منلیگی و کیملیگی اوزره فیکیرلرینی نظردن کئچیرک و دئمک ایسته دیگیمیز ایزگیلری (نوقطالاری) بو ذات عالی نین دوشونجه لرینده آیدینلاتماغا چالیشاق، اوخویوروق:
"بي شك آرزوي ديرينه هر فعال حركت ملي آذربايجان خواندن و نوشتن به زبان مادري خويش مي باشد.نگارنده هم بسان بسياري از همفكران و هم انديشان خويش بسيار بسيار علاقمند است كه به زبان مادري خويش يعني تركي آذربايجاني مقاله بنويسد.(2)
اوسته کی عیبارتلرده کی فیکیرلری نظردن کئچیردیکده اؤز دیلینده یازیب اوخوماق یالنیز هر بیر میللتین میللی فعاللارینا عایید اولاجاق بیر مسئله کیمی ذهنیتلرده بیر ایزله نیم بوراخابیلر گؤرونور. بیلیندیگی کیمی اؤز دیلینده یازیب اوخوماق هئچ ده میللی چالیشقان اولماغی گرکدیرمز مسئله لردن بیریدیر.دئمک، فارس شوونیست و ایستعمار قووه لری نین موختلیف قوماشلاری (ساغچیسی، سولچوسو، دینچی، پان ایرانیستی و ساییره) فارس دیلینده یازیب یاراتماق ایسته گینی اؤزلری اوچون میللی بورج سایدیقلاری تقدیرده فارس ایستعمارینا تابع توتولموش آذربایجان میللتی نین موختلیف صینیف و طبقه لرینه عایید اولانلار دا آذربایجان دیللرینده یازیب یاراتمانی اؤزلری اوچون ویجدان بورجو حئساب ائتمه لیدیرلر. یاشار خلخالی گئنه ده یازیر:
" اما بنا به دلائلي كه در زير خواهد آمد تاكنون كمتر مقاله اي از صاحب قلم به زبان تركي آذربايجاني منتشر شده است.وبيشتر مقالات نگارنده به زبان تحميلي فارسي مي باشد... قبل از هرچيزي به اين نكته بايد اشاره گردد كه بنده يك فعال سياسي هستم و هيچ علاقه اي به مباحث ادبي و فولكلور ندارم.و ايمان دارم كه حفظ و گسترش زبان و ادبيات تركي آذربايجاني وظيفه تك تك آحاد ملت آذربايجان مي باشد ولي افراد متخصص در زمينه زبان و ادبيات به راحتي مي توانند رهبري اين حركت ادبي را بر عهده گيرند."(2)
اوسته کی پاشاژداکی فیکیرلری اله آلدیقدا آقا ایله نؤکرین یئری دگیشیلمیش مقامدا یئر آلیر. دئمک، فارس دیلینی تحمیلی حئساب ائدن ذات عالیلر بو تحمیل اونلارا یوکلنمه دیگی دورومدا گرک فارسچا یازیب یاراتمایالار. آنجاق من سیاسی بیر شخصم دوشونجه لریمی فارسچا ایجتماعیته تقدیم ائتمک ایسته ییرم دئمک ایسته گن ذات عالیلر فارس دیلی نین تحمیل اولماسینی عملده دئییل، سؤز ده ایفاده ائتمیش اولورلار. بیر دوشونجه نی عمله کئچیرمکدن عاجیز قالانلار اؤزلرینی دوشمن خططیندن اوزاقلادابیلمزلز. بو دا عابید ایله شئیطان حئکایه سینی خاطیرلاتمیش اولار. یئری گلمیشکن آذربایجان ایجتماعیتینده عابید و شئیطانا نیسبت وئریلمیش حئکایه نی بیر داها سرگیله میش اولوروق:
گونلرین بیرگونو شئیطان الینه بیر ایپ آلاراق بیر یولو گئدیردی. یولدا بیر عابید ایله اوزله شر. بیر آز یول گئتدیکدن سونرا عابید شئیطان ایله تانیش اولماق ایسته یه رک اونون آدینی سوروشار: شئیطان اونا من شئیطانام دئیه جاواب وئرر. عابید شئیطانا الینده کی نه دیر دئیه اونو سورقو سوآلا چکر. شئیطان عابیده دئیه ر: من بوندان مؤمن اینسانلاری یولدان چیخارماغا چالیشارام. بونو سالارام مؤمینلرین باشینا، اونلاری یولوندان آزدیرارام دئیه جاواب وئرر. عابید اؤز مؤمینلیگینی یوخلاماق اوچون منی یولدان چیخارابیلرسن می دئیه شئیطانی سورقو سؤآلا چکمه گه چالیشار. شئیطان ایسه عابیده دئییر: سن نوختاسیز گلنلردن بیریسن! هرکسین بوینونا نوختا سالماق گرکمز. دئمک، فارسچانی تحمیلی حئساب ائدیب فارسچا یازیب پوزمانی اؤزلرینه پئشه ائدنلر یئری گلدیکده فارس ایستعمارینا قارشی قویابیلمزلر. منیم سیاسی فعالام دئیه اؤز دیلینده فیکیرلرینی ایفاده ائتمکدن چکیننلر بلکه ده سیاستین نه اولدوغونو باشا دوشموش دئییللر. بیلیندیگی کیمی ایران ممالیکی محروسه سینه ایسلام آدینا حاکیم اولموش فارس ایستعمارچیلیغی نین آنایاساسی نین 15 اینجی بندینده موختلیف ائتنیکلرین اؤز دیللرینده یازیب اوخومالاری و 19 اونجو بندینده اینسانلارین حقوق برابرلیگی قبول ائدیلدیگینه باخمایاراق موختلیف ائتنیکلره دیل و مدنیت آزادلیغی وئریلرسه، ایران ممالیکی محروسه سی داغیلار دئیه حاکیمیتده کی قووه لر اؤزلری یازدیقلاری آنایاسالارینی حیاتا کئچیرمک ایسته میرلر. گؤروندوگو کیمی ایران ممالیکی محروسه سینده موختلیف دیل و مدنیتلرین یاساقلاندیغی سیاسی بیر مسئله دیر. بو مسئله لرین سیاسی اولدوقلارینی گؤرمزلیکدن گلنلر نئجه بیر سیاستچی اولابیلرلر؟ دئمک، فارس حاکیمیتی بو آذربایجانلیلار اوچون دیل و مدنیت آزادلیغی دئیه بیر اولاناق وئرمه دیگی نین یانی سیرا یئنیلیکده آذربایجانین شهر و کندلرینده فارس دیلینده مهد کودک آچماغا و آذربایجان میللتینی اریتمه سیاستینه تابع توتاراق دیل و مدنیت باخیمیندان یوخ ائتمه سیاستینی اؤزو اوچون باریشماز پلانلاریندان بیری دئیه قلمه آلماقدادیر. مسئله بئله اولدوقدا اؤزونو آذربایجان میللتی نین عوضولریندن بیری حئساب ائدن یاشار خلخالی ذات عالیلر آذربایجان ادبیات و فولکورونا نئجه لاقید قالا بیلیر دئیه دوشونمک لازیم!!
دئمک، ایران ممالیکی محروسه سینده کی آذربایجان ائتنوسو اؤز دیل و مدنیتینه، یئر آلتی و یئر اوستو قایناقلارینا حاکیم بیر توپلوم اولمایاراق فارسلیق ایسارتینه تابع توتولموش محکوم بیر توپلومدور. مسئله بئله اولدوقدا آذربایجان میللی منلیگی و کمیلیگینی بارماقلار ساییندان آرتیق سایلاری اولمایان اؤز شخصی تشبوثلری ایله آذربایجان دیلی و ادبیاتینی اؤیرننلره بوراخماق مسئله نین هانکی بویوتلاردا اولدوغونو درک ائتمه مک ساییلار دئیه دوشونمه لی ییک. یاشار خلخالی گئنه ده یازیر:
"به نظر نگارنه دغدغه يك فعال سياسي قبل از هر چيزي سربلندي ملت آذربايجان مي باشد.با توجه به اينكه هم اكنون در كشوري مستقل به نام جمهوري آذربايجان مطالعات علمي و آكادميك درباره زبان و ادبيات تركي آذربايجاني شروع شده است و هيچ گونه نگراني در مورد انكشاف و حفظ و گسترش زبان تركي وجود ندارد."(2)
گؤروندوگو کیمی یاشار خلخالی ده بعضی فارس شخص و تشکیلاتلاری کیمی خرمن وعده سی وئرمگه چالیشیر. فارس ایستعماری داوام ائتدیگی تقدیرده دیلسیز و مدنیتسیز آذربایجان نئجه باشی اوجا اولابیلر دئیه یاشار خلخالی تیپلیلر دریندن بو مسئله اوزره دوشونمه لیدیرلر! دئمک، آذربایجان جومهوریتینده کی دیل و مدنیت اوجاقلاری اوراداکی توپلوم اوچون خیدمت وئریرلر. گونئی آذربایجان فارسیستان اولدوقدان سونرا تورک دیلی نین قوزئی آذربایجاندا قورونماسی گونئی آذربایجانلیلارین دردینه مرحم اولابیلمز دئیه دوشونمه لی و خالقی حیماقت یوخوسونا وئرمکدن یاشار خلخالی تیپلی اینسانلار چکینمه لیدیرلر. دئمک، ایران ممالیکی محروسه سینده تورک دیلی نین قورونوب ساخلانماسی و گلیشمه سی یالنیز گونئی آذربایجانلیلارین سؤز صاحابی اولماسیندان آسیلی اولاجاقدیر. یاشار خلخالی گئنه ده یازیر:
" دوستان و هفكران عزيز همانگونه كه اشاره شد بنده يك فعالي سياسي هستم و براي يك فعال سياسي سعادت ملت آذربايجان از زبان تركي مهمتر است.شايد عده اي از دوستان خرده بگيرند و بگويند كه سعادت ملت آذربايجان در گسترش زبان تركي آذربايجاني هست .بلي !كاملا با شما موافق هستم.اما يك فعال سياسي فعاليتهاي خويش را اولويت بندي مي كند"(2)
اوسته گؤروندوگو کیمی یاشار خلخالی ذات عالی نین ده سیاسی فعال اولماسی ایدئولوژیک پارامئترلره دایانیر. دئمک، ایدئولوژیلر موستقیل بیر آذربایجان سرحدلری ایچریسینده اولارسا، نه گؤزل بو ایدئولوژیلرین قوللوقچولارینا! آنجاق فارس دیلینی اؤزلری اوچون بیراولویت وسیله سی دئیه یئدک چکمه گه چالیشان ذات عالیلر چؤرگی گونون قیمتینه یئمه گه چالیشان ذات عالیلر کیمی قلمه آلینمالیدیرلار. عکس حالدا بو ذاتلار اؤز دوشونجه لرینه اویقون آذربجان سیاسی تشکیلاتلارینی یاراتمالی و آذربایجان دیل و مدنیتی اساس گؤتوروله رک اولویت وئردیکلری فیکیرلری آذربایجان ایجتماعیتینه تقدیم ائتمه لیدیرلر. یاشار خلخالی ذات عالی گئنه ده یازیر:
" بنده امروزه احساس مي كنم مطالعه چندين كتاب در زمنيه سياسي،اجتماعي و تاريخي و مطالعه حوادث لبنان،اسرائيل،طرح خاورميانه بزرگ و..... مهمتر از يادگيري زبان تركي آذربايجاني است. زيرا؛ 1- اولا اينكه زبان تركي آذربايجاني در از نظر محاوره هيچ مشكل ندارم و از نظر محاوره و گفتگوي روزانه چه بسا به زبان تركي استانبولي هم تسلط كامل دارم وبنا به دلائل زير نيازي تمرين و يادگيري بيشتر زبان نوشتاري وجود ندارد."(2).
گؤروندوگو کیمی یاشار خلخالی لر آذربایجان تجددودلوک حرکاتی زامانی ائدیلن یانلیش داورانیشلاردان درس آلمیش مقامدا یئر آلمیرلار. آذربایجان تجددودچولرینه گؤره ده بیر میللتین دیلینی او گونون مصلحتلری اوزریندن دانیشیق سطحینده بیلمک یئترلی ساییلیرمیش. بئله لیکله اؤزلری دوغرو و دوزگون بیلمدیکلری فارسچایا، حاکیمیت دیلیدیر دئیه ایران ممالیکی محروسه سی نین باشقا ویلایتلری ایله ایلیشگی ساخلایاق دئیه، رسمیت وئرمه گه چالیشیرمیشلار. بوگون ده بیر چوخ آذربایجانلی اؤز آنا دیلینی دانیشدیغی کیمی یازماق ویا اونو آذربایجان ادبیات دیلینه یاخینلاتماق یئرینه تورکیه تورکچه سی نی بیلیرم دئیه مسئولیت آلیتیندان قاچیر و یئری گلدیکده یاریم یامالاق تورکیه ادبیات دیلینی گولوج بیر شکیلده آذربایجان ایجتماعیتینه سرگیله له مه گه چالیشیرلار. دئمک، آذربایجان تجددودچولری ایجتماعیتینی اؤز دیل و مدنیتلرینده معاریفلندیرمدن تهراندا حاکیم اولان تورک قاجار شاهلیغی علیهینه خالقی قییاما دعوت ائدیر. بئله لیکله ایکی بؤیوک تورک دؤولتلری (عثمانلی و قاجار دؤولتلری) علیهینه پروقرام تؤکموش روس و اینگیلیس ایستعمارچیلارینا حاکیمیتی فارس ایستعمارینا تحویل وئردیرمکده وسیله اولموشلار.
دئمک، بوگون اؤز دیلینده ساوادسیز خالق اوولادلاری یازیلارینی اؤز آنا دیللرینده یازماقلا آشاغیداکی مقاملارا خیدمت ائتمیش اولورلار:
1- زامان گئدیشی ایله شخص اؤز دیلی نین یازیب اوخوماسینی اؤیره نیر،
2- آذربایجان ایجتماعییتینده میللی بیلینجین یوکسلمه گینه کؤمک ائتمیش اولور،
3- قونشو خالقلارا اؤز دیل و مدنیتینی سرگیله میش اولور،
4- فارس حاکیمیتینه زامان گئدیشی ایله دیلی نین رسمی اولماسینی تحمیل ائتمیش اولور.
یاشار خلخالی فارسچا یازماسینی اساسلاندیرماق اوچون گئنه ده یازیر:
" 1-1: اولا اينكه اكثر مخاطبان ما به زبان تركي آذربايجاني آشنائي كامل ندارند و به عنوان يك فعال سياسي قبل از هر چيزي مخاطب برايم مهمتر است.بنده مي نويسم تا مخاطبانم استفاده كنند نه اينكه همانند شعرا براي دلم مي نويسم."(2)
گؤروندوگو کیمی سیاسی فعال ایددعاسیندا اولان ذات سیاستین "ص" ایله می، یوخسا "س" ایله می یازیلدیغینا دیققت یئتیرمک ایسته میر. بیلیندیگی کیمی آذربایجان اوچون سیاستچی اولماغا دوشونن ذاتلار او خالقین ایستکلرینی نظره آلاراق آذربایجان خالقی نین ایداره اولماق ایسته دیگی دیلی اؤیرنمه لیدیرلر. آذربایجان خالقی اؤزونو ایداره ائتمک اوچون ایسته دیگی و سئودیگی بیر دیل وارسا، او دیلی اوخوماغا دا رغبتی وار دئمکدیر. عکس حالدا فارس شوونیستلری نین آشیلادیغی اؤز منلیک و کمیلیگینه گوونسیزلیک (اعتیمادسیزلیق) بو میللتی یوخا چیخارار. دئمک، فارس ایجتماعیتی و فارس تشکیلاتلاری اوچون سیاست یئریتمه، یوخسا اونلارا آلت اولماغا دوشونن ذاتلار فارسچا یازمانی داها اویقون حئساب ائدرلر. یاشار خلخالی گئنه ده یازیر:
"1-2: وقتي كه بايد صرف كنم تا معادل كلمات تخصصي تركي آذربايجاني در زمينه علم سياسي و جامعه شناسي را پيدا كنم جهت انجام مطالعه صرف مي كنم و سپس با نوشتن مقاله و شركت در جلسات و... برگزار شده تجربيات خويش را به زبان مادري در اختيار ديگران قرار مي دهم. 1-3: چه بسا اگر كلمات معادل را هم پيدا كردم و به زبان مادري مقاله نوشتم (همانگونه كه قبلا اين كار ها انجام داده ام) متاسفانه افراد مطالعه كننده مقاله مذكور بسيار كمتر مي شود (ماهنامه يارپاق سندي ديگري در اين زمينه است.)"(2)
گؤروندوگو کیمی یاشار خلخالی ذات عالی دیل مقوله سی نین نه اولدوغونو درک ائتمیش دئییلدیر. بؤیوک فیلسوفلارا گؤره دیل دوشونمکله بیرلیکده ایفاده اولان عیبارتلردیر. دوشونمه و دیل بیربیرلریندن آسیلیدیرلار. اوشاق دیلدن فایدالانیب، آنجاق اوندا دوشونمه گینه داییر اؤن آشاما (مرحله پیشین) دئیه اونا بیر فورصت یوخدور. دئمک، اوشاق دیلده دوشونرکن دیلی اؤیرنر و بیردن دانیشماغا باشلار (3). اوشاق چارپیلامانین (ضرب ائتمه نین) آنلامینی اؤنجه بیلر می، یوخسا چارپیلامادان سونرا؟ دوشونمه دن دانیشماق و دانیشمادان دوشونمک اولماز. من دوشونرکن، ایچریمده دانیشیرام. دوشونمه آیری تجروبه لر ایله قارشیلاشدیریلمازدیر. دئمک، بیر تجروبه نی بیز بیر ایش گؤرمه دن (پاسیو) بیر شئی یوخسا شخص ایله اوزله شه رک تجروبه ائدیریک. آنجاق دوشونمه نی حیاتا کئچیریریک. دئمک، دوشونمه نی تجروبه ائتمک اوزره دانیشدیغیمیز حالدا دانیشمانی تجروبه ائتمک ده او قدر اؤنملیدیر. بونلارا باخمایاراق "دوشونمه" آنلامی و مفهومو "تجروبه" آنلامی و مفهومو دئییل. دئمک، دوشونجه لر تجروبه لر کیمی قارشیلاشدیریلمیرلار (4). دوشونجه نین دیله گتیریلمیش بیر ایفاده سی وار. ایفاده (بیان ائتمه عملی) علامتدن فایدالانار. ایفاده اولان علامت اؤزونو دونیا ایله علاقه لندیرر. دیل و دوشونمه بیربیرلریندن آسیلیدیرسالار، دیل و دوشونمه روحدا اولابیلمز. اصلینده دیل وار دئیه بیر موجود دئییل، او باشاریقدیر. دانیشما سایاغیمیز بیزی دیلین وار اولدوغونو گؤرمه گه زورلاییر. بو دانیشما سایاغی ایله بیز بیر اینسانی بیر دانیشما سایاغیندان آیری بیر دانیشما سایاغینا یؤنتمیش اولوروق. بیز بیر شئیی دیله گتیرمه دن او روحدا وار ایمیش کیمی اینسان دوشوندوگو و دئمک ایسته گه جه گی تصویردن فایدالانماغا چالیشیر(5).
بو گؤروشلره اساساً فارس دیلینده دوشونمک و یازیب یاراتماق مسئله لره یاناشمادا فارس منطیقینی ده اؤزو ایله ایجتماعی و سیاسی مسئله لره داشیما قودرتینه مالیک اولار. ائله بوندان یانا دا فارس تشکیلاتلاریندا پادوچولوق ائدن، اؤزلرینی فارس بیلمه گن اینسانلار اؤز منلیک و کیملیکلرینی نظره آلمالارینا باخمایاراق فارس مئییللی خاراکتئر داشییار، فارس شخص و تشکیلاتچیلاری کیمی دوشونمه دن اؤزلرینی قورتارابیلمزلر. اونلار بیر نالا، بیر میخا ووراراق گئنه ده فارس محورلی فیکیر یئریتمه دن اوزاقلاشابیلمزلر.
قایناقلار:
1 Das Internet spricht Englisch ... und neuerdings auch Deutsch
2 یاشار خلخالی، چرا فارسی مینویسم؟ http://www.azadtribun.net/x1413.htm
3 Ludwig Wittgenstein: Philosophische Untersuchungen, Frankfurt a. M.: Suhrkamp, 2001, S. 330.
4 Ludwig Wittgenstein: Philosophische Bemerkungen, Wien 1995, S. 5.
5 Zweiter Teil Philosophische Untersuchungen, Wien1953, S. 96.
ایشیق سؤنمز 20.09.2006